Herhangi bir bilgiye sanal yoldan ulaşmak çok kolaylaştı ama bazen, herkesi yanıltabilecek sonuçlar da doğurabiliyor. O yüzden, sanal ortamdaki bilginin ulaşılabilecek ve kanıt gösterilebilecek bir kaynağı olmalı
Bu çağın teknolojisi bize sadece sanal bir dünya yaratmadı. Kolay yoldan bilgiye ulaşırken, yaşamın bizzat kendisini de sanal hale getirdi… Öyle ki, ortalığa yayılan bilgi kirliliği yüzünden artık hangi söz kime ait, bilmek mümkün olmayabiliyor.
Mesela “Beğendiğiniz bedenlere, hayalinizdeki ruhları koyup, aşk sanıyorsunuz!” sözleri… Sizce bu sözler kime ait? Google’la yazınca 0.44 saniyede karşınıza 11 bin 600 sonuç çıkıyor. Üstelik neredeyse tamamı William Shakespeare’e atfedilen ya da “Otello”da geçen bir cümle olarak kayıt edilmiş. Shakespeare’in “Othello”su sadece bir tiyatro oyunu değil. Verdi’nin bestelediği operanın yanı sıra sessiz sinema dönemi de dahil olmak üzere değişik tarihlerde birçok filme konu olmuş bir eser.
Bu ifadeleri ben dahil birçok köşe yazarı William Shakespeare’e atfederek yazdı. Ancak Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu; oyun yazarı, tiyatro yönetmeni Civan Canova, bu sözlerin kendisine ait olduğunu belirtti. 2005 yılında kaleme aldığı “Ful Yaprakları” adlı oyunun 1. Perde, 2. tablosunda geçen söz aynen şöyle: “Aşk mı? Hoşumuza giden bir bedenin içine hayalimizdeki ruhu yerleştirir, adına da aşk deriz bu saçmalığın.”
Canova’yı arayarak, eğer bu sözler gerçekten kendisine aitse, söz konusu hatayı birçok yazar gibi benim de yaptığımı; bundan büyük bir üzüntü duyduğumu, ancak bunu “Otello”da geçen bir film repliği olarak kaydetmiş bulunduğumu belirttim.
Canova, bu sözlerin zamanında “Özlü Sözler” isimli bir kitapta, Shakespeare’e (Othello) atfedilmiş olduğunu hatırlatarak, “Oradan yayıldı maalesef! Uyanık bir yayıncı, benim yazmış olduğum ‘Ful Yaprakları’ adlı oyunda bir oyun kişisinin söylediği sözü, Shakespeare’e mal ediyor. Üstelik bozarak. Sonra da bunu sözüm ona özlü sözleri derlediğini iddia ettiği bir kitaba basıyor. Bir yazarın oyunundan aldığın bir sözü basıyorsan, onun hangi oyunun hangi sahnesinde geçtiğini belirtmen gerekmez mi? Bir cümle dahi olsa hırsız durumuna düşürülüyorum. Hakkın var mı beni böyle utandırmaya ve ‘çalan adam’ durumuna düşürmeye?” diye yakınıyor. “Yayıncı kim?” sorumu ise “Hatırlamadığını” belirterek yanıtlıyor. Ancak Stratford Shakespeare Academy’ye varıncaya kadar araştırıldığını, sözün Shakespeare’e ait olduğunu gösteren bir bilgiye ulaşamadıklarını belirtiyor.
Kaynak şart
Şimdi bir hatayı düzelteyim derken bir başka yanlış yapmak istemediğim için “Othello’’yu okudum. Kitapta böyle bir cümleye rastlamadım. Bazı diyalogları özetlerseniz bu anlamı taşıyacak ifadeler ancak çıkar. Çeviriler bazen bizim anladığımız anlamların çok ötesinde başka anlamlar ifade edebiliyor çünkü… Bu nedenle bu kez 1995 yapımı “Othello” filmini yeniden izlemeye karar verdim… Fakat ne oyunda ne de filmde bire bir böyle bir cümle var! Sonuçta bu söz Canova’ya ait değil diyorsak, o halde bizim Shakespeare’e ait olduğunu kanıtlamamız gerekir. Shakespeare tarih olduğuna göre, “Canova’nın ondan esinlenmiş, etkilenmiş olma ihtimali olamaz mı?” diye sormak da mümkün. Ancak hiçbir bilgi olasılıklar ve temenniler üzerinden kurulamaz. İnternette onca paylaşım içerisinde William Shakespeare’in “Othello”su denmesinin bir kaynağı olmalı.
