Norveç'ten fırlatılan roket kalkıştan kısa süre sonra düştü, o anlar canlı yayına yansıdı

2025 yılının 30 Mart tarihinde Isar Aerospace tarafından sağlanan bir fotoğraf, Norveç'in Andøya uzay istasyonunda "Spectrum" roketinin fırlatılışını, yere düşmeden birkaç saniye önce gösteriyor.

Kıta Avrupası'ndan fırlatılan ilk yörünge roketi, 30 Mart Pazar günü Norveç'in Arktik bölgesindeki Andøya uzay üssünde birkaç saniyelik uçuşun ardından düştü. Kalkıştan kısa bir süre sonra, Alman girişimi Isar Aerospace tarafından geliştirilen iki aşamalı Spectrum roketi yalpalamaya başladı, ters döndü ve ardından güçlü bir patlamayla düştü. 

Yörünge roketi, bir uydu gibi bir yükü Dünya'nın yörüngesine veya ötesine yerleştirebilen bir fırlatma aracıdır.

KRİZ MÜDAHALE EKİBİ OLUŞTURULDU

Isar Aerospace'e göre roket suya düştü ve "fırlatma rampası sağlam görünüyor." Norveç devletine ait Andøya Uzay Şirketi, bir "olay" yaşandığını belirterek "kriz müdahale ekibi" oluşturulduğunu duyurdu. Bölge polisi, roketin düşmesi sonucunda herhangi bir can kaybı veya maddi hasar meydana gelmediğini bildirdi.

'FAZLA UMUTLU DEĞİLDİK'

Fırlatma öncesinde, hava koşulları nedeniyle birkaç kez ertelenen bu görev hakkında Isar Aerospace, ilk denemede Dünya yörüngesine ulaşma konusunda fazla umutlu olmadıklarını belirtmişti.

Şirketin kurucu ortağı ve CEO'su Daniel Metzler, "İlk test uçuşumuz tüm beklentilerimizi karşıladı ve büyük bir başarıydı. Kusursuz bir kalkış, 30 saniyelik bir uçuş ve hatta uçuş iptal sistemimizi doğrulama şansı yakaladık" dedi.

28 metre yüksekliğinde ve 2 metre çapında olan Spectrum, bir ton yük taşıma kapasitesine sahip. Pazar günü yapılan ilk uçuşta ise roket, herhangi bir yük olmadan fırlatıldı.

AVRUPA'NIN UZAY YARIŞINDAKİ ZORLUKLAR

Bu fırlatmadan önce, Avrupa kıtasından yörüngeye ulaşmak için yapılan ilk girişim, 2023 yılının başlarında Birleşik Krallık'ta gerçekleşmişti. Virgin Orbit tarafından gerçekleştirilen bu deneme, milyarder Richard Branson'ın şirketi tarafından Boeing 747 uçağından bir roket fırlatma yöntemiyle yapılmıştı. Ancak bu girişim de başarısızlıkla sonuçlanmış ve şirket faaliyetlerine son vermişti.

Uzay araştırmaları, geçtiğimiz yıl yayımlanan Draghi raporunda Avrupa Birliği'nin rekabet gücü açısından önemli bir başlık olarak yer aldı.

Moskova ile yaşanan ciddi gerilimler nedeniyle Avrupa, Rus kozmodromlarına ve fırlatma araçlarına erişimini kaybetti. Ayrıca, Ariane 6 roketinin geliştirilmesindeki gecikmeler ve Vega-C roketinin bir kaza sonrası askıya alınması, Avrupa'nın bağımsız uzay erişimini zorlaştırdı. Ancak 6 Mart'ta Fransız Guyanası'ndan yapılan ilk ticari Ariane 6 uçuşu, Avrupa'nın aylar süren uzay erişimi sorununu sona erdirdi.

2018 yılında Münih'te kurulan Isar Aerospace, "Yeni Uzay" (New Space) adı verilen ve küçük özel şirketlerin, Arianespace gibi kurumsal devlerle rekabet ettiği yeni uzay ekonomisinin öncülerinden biri olarak görülüyor.

Amerika Birleşik Devletleri'nde SpaceX (Elon Musk) ve Blue Origin (Jeff Bezos) gibi büyük şirketler öne çıkarken, Avrupa’da "Yeni Uzay" henüz emekleme aşamasında. Almanya'da Rocket Factory Augsburg (RFA) ve HyImpulse, Fransa’da Latitude ve MaiaSpace (ArianeGroup’un bir alt şirketi), İspanya’da ise PLD Space, Avrupa'nın mikro ve mini fırlatma pazarı için rekabet ediyor.