Soruların cevabı Necip Fazıl’da

Seray Şahinler - Necip Fazıl Kısakürek Kültür ve Araştırma Vakfı tarafından hayata geçirilen “Bir Şiir Bir Hayat” sergi serisinin dördüncüsü Atatürk Kültür Merkezi’nde ziyarete açıldı. “Canım İstanbul” adlı sergi, şair Necip Fazıl Kısakürek’in hem sanatını hem hayatını ana eksenine alarak dizeleri eşliğinde yaratılan atmosferle zenginleşiyor. Sergi, nostaljik İstanbul tramvayıyla, yapay zekâyla oluşturulan sohbet odasıyla, dijital deneyim alanlarıyla Necip Fazıl hakkındaki az bilinen detayları günümüze taşıyor. Sergiyi küratör Şeyma Kısakürek Sönmezocak ile konuştuk…

■ Sergi fikri nasıl oluştu, çerçevesini nasıl çizdiniz?

2015 senesinde Necip Fazıl Kısakürek Kültür ve Araştırma Vakfı’nı kurduğumuzda “Onu anlamak isteyenler başka kaynaklara gitmesin, Necip Fazıl’ın kendisine gelsin” dedik. Bütün cevaplar orada var zaten. Bunun için 22 bin sayfalık orijinal belge tasnif edildi, tarandı, dijital kütüphane oluşturuldu. Necip Fazıl üzerine bütün kitaplar tarandı, toplandı. İnanılmaz bir arşiv ve araştırma merkezi oluştu. Bu sahih kaynağı anlatmamız gerekiyordu çünkü insanların kafasındaki Necip Fazıl tasavvuru gerçek Necip Fazıl değil. Çok başka bir yerde o. Onu anlatabilmek için en iyisi bir sergi yapmaktı.

■ Onun ‘Tebliğ değil telkin’ sözünden yola çıkıyorsunuz...

Bunun için önce Necip Fazıl’ın sanat anlayışını önümüze aldık. Üstat bize “Sanatın yolu tebliğ değil, telkindir” diyor. Biz insanlara bir şeyleri koklatacağız ki peşinden gelen gelecek. Zamanı yakalamalı ve insanlarla bağ kurmak için çağımız bize ne söylüyor görmeliyiz. Bu anlayışı bir deneyime aktarmak istedik ve şiirleri dekora dönüştürdük. Üstadın hayatı dediysek eğer “Çile” ile başlamalıydık. “Zindandan Mehmed’e Mektup”ları yaptık, hapishane dekoru kurduk, dikenli telleri, hücreleri yaptık ve oradaki özlemi, yoksunluğu anlattık. Necip Fazıl bize “Ruhunuzdan çağlayın” diyor; o zaman “Sakarya Türküsü” burada olmalı dedik. İstanbul’a dokunmadan olmayacaktı, “Ay ve güneş ezelden iki İstanbulludur” diyerek “Canım İstanbul” ile yolculuğa başladık.

■ Sergide şairin kişisel eşyalarını da görüyoruz… Seçkide neleri gözettiniz?

Zihinlerdeki üstat tasavvurundan çok başka bir yerde duruyor bu sergi. Necip Fazıl’ın bugüne kadar kimsenin görmediği çok zengin bir plak koleksiyonu var. Bütün plaklarını yere serer ve onlar hakkında notlar alırmış. “Aida”, “La Traviata”, “Tosca” gibi plakların da aralarında olduğu inanılmaz bir koleksiyon… Onun bu yönünün görülmesini çok arzu etmiştik.

■ Klasik batı müziğini seviyor muymuş?

Evet, klasik müziği, operaları hep görüyoruz hayatında. Kendi sesinden şiirlerini okuduğunda bile arkada duyarsınız o müzikleri, kendi seçiyor hepsini... Türk müziğinde Münir Nurettin ile dostluğunu biliyoruz ama böyle bir yönü var üstadın. Bahriye Mektebi’nde okuyor, inanılmaz bir kültüre sahip. “Örümcek Ağı”, “Kaldırımlar”, “Ben ve Ötesi”, “Çile” kitaplarının ilk baskısı, köstekli saati, eldivenleri, kişisel eşyaları, at sevgisi, kırbacı gibi kişisel eşyalarına da yer verdik.

‘Kültürü göz ardı edemeyiz’

■ Necip Fazıl’ın anısına bugüne ne söylüyor bu sergi?

Necip Fazıl o kadar eseri yazarken nasıl bir hayat yaşamış, kültürü nereden geliyor? Bir felsefeyi anlatırken yaşadığı hayatı ve kültür zeminini göz ardı edemeyiz. Aryalar, operalar, tefekkür hâliyle birleştiğinde onca eser var oluyor. Gerçekten İstanbul’da hemhal olma hâlini görmek lazım, burası biraz eksik kalıyordu. İnşallah bu sergiyle tamamlanacak.