Bâkireler Anıtı’nın yeri değişiyor
10.01.2023 - 07:00 | Son Güncellenme:
Gökhan Karakaş
Geçtiğimiz günlerde evsizlerin ısınmak için yaktığı ateşte zarar gören Bâkireler Anıtı eski önemine kavuşacağı bir yere taşınıyor. Süreyyapaşa Plajı’nın sembolü olan Bâkireler Anıtı, kent kültürünün ve denizcilik sevgisinin gelişmesinde büyük rol oynamıştı.
Gökhan Karakaş- 1947 yılında asker ve siyasetçi Süreyya İlmen’in mitolojiden esinlenerek kent kültürüne katkıda bulunmak için yaptırdığı Bâkireler Anıtı, İBB tarafından daha görünür olacağı yere taşınıyor. Şu anda Maltepe Sahili’nde Turgut Özal Bulvarı başlangıcında duran anıt, geçtiğimiz günlerde tahrip olduğu haberleriyle gündeme gelmişti. 1970’lere kadar kıyıdan 50 metre açıkta denizin içinde olan altı kolonlu dört metre yüksekliğindeki anıtın havuz içine alınacağı ve 21 dönümlük alanda, yaya geçişinin yoğun olduğu bir yerde sergileneceği açıklandı. Yunan mitolojisinin izlerini taşıyan bir denizci efsanesine göre bu anıta yüzerek gelen genç kızlar Venüs heykeliyle buluştuktan sonra sevdiklerine daha kolay kavuşuyordu.
Üç imparatorluğa başkentlik yapan İstanbul’un Anadolu Yakası’ndaki tarihsel mekânlardan Bâkireler Anıtı daha çok fark edilip eski önemine kavuşacağı bir yerde sergilenmeye hazırlanıyor. II. Abdülhamid’in seraskerlerinden Rıza Paşa’nın oğlu asker ve siyasetçi Süreyya İlmen’in açılışını yaptığı Süreyyapaşa Plajı’nın sembolü Bâkireler Anıtı, kent kültürünün ve denizcilik sevgisinin gelişmesinde büyük rol oynamıştı. Bâkireler Tapınağı olarak bilinen eser, günümüzde tamamen karada yer alsa da yapıldığı yıllarda kıyıdan 50 metre açıktaydı.
Üç kez restore edildi
Marmara Denizi’nin her kıyısından denize girildiği yıllarda Süreyya Plajı’nı farklı kılan anıt, 1970’lere kadar maviliklerin içinde kaldı. Artan nüfus ve şehirleşmenin sonucu doldurulan deniz alanından uzaklaştırılan Bâkireler Anıtı, üç kez restore edilerek her defasında daha içeri taşındı. Anıt, geçtiğimiz günlerde de evsizlerin ısınmak için yaktığı ateşte zarar gördü. Hem bulunduğu yer itibarıyla fark edilmeyen hem de etrafında yakılan ateşle zarar gören anıtın kuruluş amacına uygun değerlendirilmesi için İBB harekete geçti ve anıtın yaya trafiğinin daha yoğun olduğu bir noktaya götürüleceğini belirtti. İBB; Bâkireler Anıtı’nın Metro ve Marmaray ulaşımını sağlayan alanda hak ettiği şekilde gün yüzüne çıkartılacağını ve yeniden İstanbul’un simgelerinden biri hâline getirileceğini belirtti. İBB; “Maltepe sahilinde dolgu alanı içerisinde kalan Süreyya Plajı’nın simgesi hâline gelmiş yapının, Kültür Varlıkları Koruma Kurulu onaylı röleve ve restütisyon projeleri doğrultusunda Bâkireler Anıtı’nın toprak altında bir kısmının gömülü olduğu atıl alandan taşınıp, aynı alan içerisinde projenin merkezine yerleştirilmesi çalışmalarına yakında başlanacaktır” açıklamasını yaptı.
Anıt yapıldığı yıllarda kıyıdan 50 metre açıktaydı.
Bir denizci efsanesi
Maltepe’nin gelişmesinde çok önemli yeri olan asker ve siyasetçi Süreyya İlmen, kendisine ait deniz kıyısındaki bostana plaj yapmayı istemişti. Süreyya Paşa, 1939’da sebze bahçesini plaja dönüştürmek isterken 2. Dünya Savaşı nedeniyle uygulamayı erteledi. 15 Haziran 1947’de kendi adını taşıyan plajla birlikte Bâkireler Anıtı’nı açtı. Trenle insanların akın ettiği plaja, Kadıköy ve Karaköy’den deniz seferleri düzenlendi. Plajın açılmasıyla İstanbul Valisi Lütfü Kırdar, yakındaki Bağdat Caddesi’ne asfalt yol yapılmasına karar verdi. 300 metrelik kumsalda konser alanları, giyinme kabinleri, lokantalar yapıldı. Yunan mitolojisinden esinlenen yapıda, bir denizcilik inanışı sembolize edildi. Kıyıdan 50 metre uzaktaki anıta yüzerek ulaşan genç kızlar Venüs heykeliyle buluştuktan sonra gelen sevdiklerine kavuşacaklarına inanıyordu.
