Ergene seneye tertemiz olacak

Önder Yılmaz / Ankara

TBMM İklim Araştırma Komisyonu Başkanı, eski Orman ve Su işleri Bakanı Veysel Eroğlu, Türkiye’nin kanayan yarası Ergene için müjdeyi verdi. Eroğlu, “Ergene Havzası Eylem Planı’nı hazırladık, hemen hemen bitti. Önümüzdeki yıl tertemiz bir Ergene olacak” dedi. Meclis’te iklim değişikliği ve kuraklığı araştırmak amacıyla kurulan komisyonda Eroğlu, özetle şunları kaydetti:

1,8 SANTİGRAT ARTACAK: En iyimser senaryoya göre, 2100’de 1,8 derece santigrat dünya sıcaklığında bir artış olacak. Kötümser senaryoda, artı 4 derece santigrat gibi çok büyük bir artış bekleniyor. Bu ay ABD Başkanı Biden toplantı yapacak. Türkiye olarak biz de hazırlık yapıyoruz. Bizim Paris’te ortaya koyduğumuz şartları, Cancun’daki şartlarımızı kabul etmeleri lazım.

TEDBİRLER MEYVE VERDİ: Türkiye’nin enerjide yüzde 72, sanayide yüzde 11, tarımda yüzde 13, atıklarda yüzde 3,4 gibi bir sera gazı emisyonu var. 2019 sera gazı emisyonu 506 milyon ton olarak hesap edilmiş. Kişi başına bölersek, 6,1 ton düşüyor. Alınan tedbirler meyvesini vermeye başladı.

EN ÇOK AKDENİZ ETKİLENECEK: 100 yıllık planlamaları yaptık. Türkiye yarı kurak iklim bölgesinde, özellikle Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi daha da fazla etkilenecek, bunu biliyoruz. Tabii, Konya da dâhil.

YAĞIŞ REJİMİ DEĞİŞİYOR: İklim değişikliğinin en büyük etkilerinden biri de yağış rejimi değişiyor. Bazen bir yılda düşecek yağışın üçte 1’inin iki günde düştüğünü görüyoruz. Bu gerçekten çok büyük bir felaket. Doğu Karadeniz’de yılda ortalama 2.500 milimetre, Konya’da 250 milimetre yağış düşüyor.

112 MİLYAR METREKÜP SUYUMUZ VAR: Toplam 112 milyar metreküp kullanılacak suyumuz var. Bunun 57 milyar metreküpünü kullanabiliyoruz. Bir kısmı denize akıyor. Karadeniz’de tarım yok, kullanamıyoruz. Türkiye’de kişi başına düşen su miktarı 1.350 metreküp. Su zengini ülkelere, kişi kaşına 10 bin metreküpten fazla olursa, ‘çok zengin’ diyoruz ama bin ile 3 bin arasında olarak su sıkıntısı, su stresi olan ülkeler arasındayız. Bin metreküpün altında ise, ‘su fakiri’ olarak tarif ediliyor.

GERİ KAZANMALIYIZ: Yağışlar daha çok kış ve ilkbahardayken, tüketim yaz aylarında çünkü sulama var. Yaz döneminde insanlar da sanayi de daha çok su kullanıyor. Dolayısıyla mutlaka kışın ve ilkbaharda yağan yağmuru biriktirmemiz lazım, başka çaresi yok. Suyu geri kazanmamız lazım.

KAYIP KAÇAK ÇOK YÜKSEK: Belediyeler, ‘suyumuz yetmiyor’ diyor. Ya kardeşim şebekede yüzde 50-60 kaçak var. Modern içme suyu borularıyla sistemi kurması lazım. Yeraltı haritası olmadan olmaz. Yönetmelik hazırladık belediyelerin su kayıplarını 2023’e kadar yüzde 30’a, 2028’e kadar yüzde 25 seviyesine indirecek. Türkiye’nin ortalaması şu anda yüzde 50, çok yüksek.

ERGENE MÜJDESİ: Ergene Havzası Eylem Planı’nı hazırladık. Hemen hemen bitti. Önümüzdeki yıl tertemiz bir Ergene olacak. Çünkü  13 ileri biyolojik atık su arıtma tesisini DSİ yaptı. Modern, biyolojik azot fosfor gideren son 15 yılın teknolojisi.

 ‘Aman Binali Bey duymasın!’

Eroğlu, İstanbul’un yüzde 51 suyunu karşılayan Melen Projesini anlatırken, şu esprili anektodu aktardı:
“Dev proje. İstanbul Boğazı’nın altından 5.551 metre bir tünelle Asya’daki suyu Avrupa’ya aktarma, 4 metre çapında dev bir hat. Hatta, bir ara içinden geçerken, o zaman Binali Bey, Ulaştırma Bakanı; dedim: ‘Aman Binali Bey duymasın, yoksa bunu ‘ulaştırma hazır yapılmış’ diye, ‘offtail’ eder, el koyar’. Melen’in dördüncü kademesi olan barajın da 2025’te bitmesi lazım.”