13.09.2021 - 20:25 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Afganistan'da tek bir bölge hariç her yeri ele geçiren Taliban'a karşı direniş sürüyor. Ancak örgütün eylemlerine ilişkin gelen haberler oldukça ürkütücü.
Washington Post gazetesinin haberine göre, Taliban Afganistan'ın Pençşir eyaletinde abluka uygulayarak bölge sakinlerine yemek gitmesini engelliyor ve yargısız infazlar gerçekleştiriyor.
Taliban, Pençşir direniş güçlerini kuşattığını ancak doğrudan savaşmak yerine müzakere etmek istediklerini söyledi. Sözcü Zabihullah Mücahid, Twitter'dan yaptığı açıklamada, Taliban militanlarının "Pençşir yakınlarında konuşlandırıldığını" belirterek bölgeyi üç koldan kuşattıklarını söyledi.
Bölgeye yakın kaynakların sosyal medya hesaplarında paylaştığı bir videoda, Taliban'ın sokakta yakaladığı sivilleri tutuklayarak araba bagajına tıktığı görüldü.
Görüntülerin başkent Kabil'den geldiği haberlerinin yanı sıra, tutuklananların aksanları nedeniyle sadece Pençşirliler'den oluştuğu öne sürüldü.
ABD'de Cumhuriyetçi Meclis Üyesi Mike Waltz, Twitter'dan yaptığı açıklamada ABD'nin müttefiklerinin, Pençşir Vadisi'nde katliama uğradığını belirterek şunu söyledi:
“Hala savaşmak isteyen ve hala bizimle birlikte olmak isteyen müttefiklerimiz, Pençşir Vadisi'nde bir soykırım yaşıyor. Taliban gelecek nesillerin direniş başlatamaması için genç erkekleri öldürüyor."
Eski Afgan başkan yardımcısı Amrullah Salih de Taliban karşıtı grupla beraber ve son günlerde sosyal medyada yayınlanan fotoğraflarda, direnişin lideri Ahmad Massoud ile görüşürken görüldü.
Taliban karşıtı Ulusal Direniş Cephesi sözcüsü hafta sonu, grubun 'uzun vadeli bir çatışmaya' hazır olduğunu ancak kapsayıcı bir hükümet için müzakere etmeyi tercih edeceklerini söyledi.
Geçmişteki çatışmalarda Sovyet güçleri veya Taliban tarafından ele geçirilemeyen, doğal savunmasıyla ünlü Pençşir Vadisi, Ahmad Massoud liderliğindeki Taliban karşıtı güçlerin son büyük meskeni olmaya devam ediyor.
Vadi dar bir geçit tarafından korunuyor, bu da girişi veya kaçışı, daha yüksek bir yere yerleştirilmiş yerleşik güçler tarafından alınabilecek yabancılar için olağanüstü derecede zorlaştırıyor.
Afganistan'da yönetimi ele geçirdikten sonra kadın polisi evinde kurşuna dizen Taliban militanları, bu kez 30 ve 53 saniyelik iki ayrı video kaydıyla kan dondurdu.
Kabil'in düşmesiyle hakimiyet kuramadığı Pencşir vilayetine yönelen Taliban, ABD ve diğer koalisyon güçlerinin çekilmesiyle birlikte sarp vadiye hücum etti.
Kısa süre içinde Pencşir'in merkezine Taliban bayrağı dikildi, direnişi organize eden Ahmed Mesud ve eski cumhurbaşkanı yardımcısı Emrullah Salih'ten ise haber alınamıyor.
Taliban'a yakın sosyal medya hesapları, bugün Pencşir'de teslim olan bir askerin infaz edildiği görüntüleri paylaştı. Militanların, yol kenarına sürükledikleri askere defalarca ateş açtığı görüldü.
Yerel medya, söz konusu videoda bir sivilin de yer aldığını ve kimlik kartının gösterildiğini aktarıyor. Görüntüde sivilin kaderinin ne olduğu bulunmuyor.
Washington Examiner ise, Taliban'ın özel sohbet odalarından birinde tüyler ürperten bir video paylaşıldığını bildiriyor. Ne zaman kaydedildiği bilinmeyen video, 30 saniye sürüyor.
Kayıtta bir grup Taliban militanının bir Afgan ordusu askerinin başını kesip ellerinde tutarak şarkı söylediği ve kutlama yaptığı görülüyor. Askerin başı kesilirken diğer militanlar da silah doğrultmuş halde bekliyordu.
Afganistan'da 15 Ağustos tarihinde Kabil'in düşmesiyle başlayan Taliban yönetimine karşı en güçlü direnç, başta başkent Kabil olmak üzere birçok şehirde sokaklara dökülen kadınlardan geldi.
Kadın göstericiler ellerinde pankartlarla sloganlar atarak yürüdü, Taliban militanları ise protestocuları kırbaçla döverek veya zaman zaman havaya ateş açarak dağıtmaya çalıştı.
Taliban rejimi, şimdiden şarkı söylemeyi ve kadınların kriket oynamasını yasaklayacağının sinyalini verdi. Dünya ise, Taliban'ın ikinci döneminde okulların nasıl olacağını merak ediyordu.
Örgütün sosyal medya hesapları, başkent Kabil'deki İbn-i Sina Üniversitesi'nde bir sınıfta kız ve erkek öğrencilerin arasına perde çekildiği görüntüleri geçen hafta paylaştı.
Taliban örgütü, daha önce kız çocuklarının dini kurallar uygun olmak koşuluyla okullara gidebileceğini duyurmuştu. 1996-2001 arasındaki dönemde kızların okula gitmesi yasaklanmıştı.
Taliban'ı destekleyen kadınların örgütün merkez üssü Kandahar'da gösteri düzenlemesinin ardından, bugün ise Kabil Üniversitesi'nde yine Taliban eylemi vardı.
300'ü aşkın kadın, Taliban'a destek vermek için amfide toplandı. Birkaçı hariç kadınların neredeyse tamamı, yalnızca gözlerini açıkta bırakan siyah kıyafetlerle üniversiteye geldi.
Amfinin en sırasında bazı erkekler de vardı ve yine en ön sıradaki bazı kadınların saçlarının göründüğü göze çarptı. İki kadın kürsüye çıkıp Taliban rejimini destekleyen konuşmalar yaptı.
Anadolu Ajansı, sayıları 300'ü geçen kadın grubunun Kabil sokaklarında ellerinde pankartlar ve bayraklarla yürüyerek örgüte destek verdiğini bildiriyor. Sokaktaki eylemde silahlı Taliban militanlarının kadınları koruduğu görüldü.
Birleşmiş Milletler, hafta içinde yaptığı açıklamada Taliban'ın muhalif kadın göstericilere gerçek mermi, cop ve kırbaç kullandığını duyurdu. Gösterilerde dört protestocu hayatını kaybetti.
BM'ye göre, Taliban ayrıca gösterilerin haberini yapan gazetecileri gözaltına alıp işkenceye tabi tuttu. İşkence gören Etilaatroz gazetesi muhabirlerinin fotoğrafları dünya çapında yankı buldu.
Birleşmiş Milletler, göstericilerin bir araya gelmemesi için interneti kesen Taliban rejiminin kadın protestoculara uyguladığı şiddeti derhal durdurmasını talep etti.
Peki, 1996-2001 yılları arasında Afganistan'ı yöneten Taliban'ın ikinci döneminde sosyal hayat nasıl değişti? Kabil'deki geleneksel kıyafet satan dükkan sahipleri, örgütün iktidara gelmesiyle birlikte işlerinin açıldığını söylüyor.
Reuters haber ajansına konuşan işletmeci Abdül Hamit, "İşimiz değişti. İnsanlar artık kot pantolon, tişört, yelek almıyor. İnsanların ellerinde pek para da kalmadı. Ama buna rağmen geleneksel kıyafet almak için bize geliyorlar" diyor.
Kot pantolon, takım elbise ve göz alıcı elbiseler alan dükkanların sahipleri ise işlerinin durma noktasına geldiğini aktardı. Dükkan sahibi Seyit Numan Sedat, müşterilerin gösterişli kadın elbiseleri satan dükkanına girmeye cesaret edemediğini aktarıyor:
"Taliban işimize devam etmemize şimdilik izin verdi. Her şey düzelirse devam edeceğiz. Düzelmezse dükkanı kapatıp geçinebilmek için başka işler yapmaya bakacağız."
Yeni dönemde başkent Kabil adeta sessizliğe gömüldü. Müzik çalan restoranlar, düğün salonları ve müzik aletleri satan mağazalar kapandı. Şarkıcılar şarkı söyleyemez, müzisyenler müzik çalamaz oldu.
Taliban'ın gelmesiyle Afganistan'ın yerel televizyonlarındaki yüzlerce müzik ve eğlence programlarının sesi kesildi. Afgan medyasında artık haberden başka bir şey görmek mümkün değil.
On yıllık müzik kariyerinin kül olduğunu söyleyen müzisyen Ruhullah Yusufi, Taliban korkusundan gitarını sakladı: "Müzik eğitim kurslarımız, gelecek planlarımız alt üst oldu."
ABD'nin 20 yıllık Afganistan sürecinin öne çıkan detayları şöyle oldu: 7 Ekim 2001: ABD öncülüğündeki koalisyon Afganistan'daki Taliban ve El-Kaide mevzilerini bombaladı. Kabil, Kandahar ve Celalabad şehirleri hedef alındı. Taliban, El Kaide lideri Usame Bin Ladin'i teslim etmeyi reddetti.
13 Kasım 2001: Afganistan'da Taliban rejimine karşı savaşan silahlı örgüt olan Kuzey İttifakı, Kabil'i ele geçirdi. 7 Şubat 2009: Dönemin ABD Başkanı Barack Obama, Afganistan'a gönderilecek askeri birliklerin sayısını artırmayı onayladı. Böylelikle asker sayısı zirveye, 140 bin dolaylarına ulaştı.
28 Aralık 2014: NATO, Afganistan'daki muharebe operasyonlarını sonlandırdı. ABD binlerce askerini geri çekmeye başladı. Kalan askerler Afgan güvenlik güçlerini eğitmek ve desteklemek için kaldı. 29 Şubat 2020: ABD ve Taliban arasında Katar'ın başkenti Doha'da barış anlaşması imzalandı. ABD ve NATO müteffikleri Taliban'ın anlaşmayı bozmaması durumunda 14 ay içerisinde Afganistan'ı terk etmeyi kabul etti.
13 Nisan 2021: ABD Başkanı Joe Biden tüm ABD birliklerinin 11 Eylül'de Afganistan'ı terk edeceklerini duyurdu. 16 Ağustos 2021: Bir aydan biraz daha uzun bir süre içinde, Taliban Kabil de dahil olmak üzere Afganistan'ın dört bir yanındaki kasaba ve şehirlerin kontrolünü ele geçirdi. Afgan güvenlik güçleri Taliban ilerleyişi karşısında çöktü. 31 Ağustos 2021: ABD, Afganistan'dan çekilme sürecini tamamladı.