Trump'ın Grönland'da 'casusluk' planı kriz yarattı: Danimarka ABD elçisini çağırdı!
08.05.2025 - 08:29 | Son Güncellenme:
DIŞ HABERLER SERVİSİ
Danimarka Dışişleri Bakanı, Trump'ın ABD istihbarat kurumlarına Grönland'a odaklanmaları talimatı verildiğine dair çıkan bir haber nedeniyle ABD büyükelçisini çağıracağını duyurdu.
Wall Street Journal gazetesinin dünkü haberine göre, Trump yönetimi, Grönland'ı satın alma kampanyası kapsamında adaya yönelik istihbarat faaliyetlerini artırdı. ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard liderliğinde üst düzey yetkililer, geçen hafta tüm Amerikan istihbarat servislerine "öncelikli bilgi toplama direktifi" gönderdi. CIA, DIA, NSA gibi istihbarat kurumları, Grönland'ın bağımsızlık eğilimlerine ve halkın ABD’nin kaynak çıkarma planlarına yaklaşımına odaklanmaları yönünde talimat aldı.
Haberin yayımlanmasından sadece birkaç saat sonra, Kopenhag ile Washington arasında diplomatik bir kriz patlak verdi. Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Løkke Rasmussen, ABD'nin Danimarka'daki maslahatgüzarını çağırarak açıklama isteyeceğini duyurdu.
'BİZ DOSTLARI GÖZETLEMEYİZ'
Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Løkke Rasmussen, Wall Street Journal'da çıkan ve Avrupa'da şok etkisi yaratan habere yanıt olarak "Bu beni fazlasıyla endişelendiriyor çünkü biz dostlarımızı gözetlemeyiz" dedi.
Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Løkke Rasmussen. AFP (Arşiv)
Gazeteye göre, ABD istihbarat ajanslarına, yarı özerk bir ülke olan Grönland'daki bağımsızlık hareketine ve Amerika'nın oradaki maden kaynaklarını çıkarma hedeflerine odaklanmaları yönünde talimat verildi.
Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard, WSJ'yi "gizli bilgileri sızdırarak ve siyasallaştırarak Başkan Trump'a zarar vermeye çalışmakla" suçladı.
Haberi yalanlamayan Gabbard, gazetenin 'yasaları çiğnediğini ve ülkemizin güvenliğini ve demokrasisini zayıflattığını' iddia etti.
Varşova'da düzenlenen AB dışişleri bakanları toplantısına katılan Danimarka Dışişleri Bakanı Rasmussen ise, haberi "rahatsız edici" olarak nitelerken ekledi:
ABD'nin görevli büyükelçisini dışişleri bakanlığına çağırıp bu bilgileri doğrulayıp doğrulayamayacağımızı görmek istiyoruz. Haberin üçlü bir şekilde reddedilmemesi beni endişelendiriyor.
DANİMARKA İSTİHBARATI PET NE DİYOR?
Danimarka Güvenlik ve İstihbarat Servisi (PET), makale hakkında yorum yapmayı reddetti, ancak Danimarka medyasına ABD’nin Grönland’a olan ilgisinin “doğal olarak” dikkate alındığını söyledi.
Kurum, Grönland’a yönelik uluslararası ilginin genel olarak artması nedeniyle, hem Grönland hem de Danimarka’ya yönelik casusluk tehditlerinin arttığını belirtti.
'ASKERİ GÜÇ KULLANMAYI GÖZ ARDI ETMİYORUZ'
Başkan Trump, Grönland'ın kontrolünü ele geçirme sözü vermişti. Son olarak pazar günü NBC News'a yaptığı açıklamada, Arktik adayı ele geçirmek için askeri güç kullanmayı göz ardı etmediğini söyledi.
“Yapacağım demiyorum ama hiçbir şeyi göz ardı etmiyorum,” derken ekledi: “Grönland’a gerçekten çok ihtiyacımız var. Grönland’da çok az insan yaşıyor, biz onların bakımını üstleniriz, onlara değer veririz vs. Ama uluslararası güvenlik için oraya ihtiyacımız var.”
'BİR ŞEKİLDE ALACAĞIZ'
Mart ayında Kongre’ye hitaben yaptığı konuşmada Trump, ABD'li milletvekillerine Grönland için 'bir şekilde alacağız' demişti.
Danimarkalı yetkililer, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance'in Mart ayında Grönland'a yaptığı ziyareti de kınadı.
Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, uzak bir ABD askeri üssüne yapılan bu ziyareti "Grönland'a, Grönlandlı siyasetçilere ve Grönland halkına yönelik tamamen kabul edilemez bir baskı" olarak değerlendirdi.
DÜNYANIN EN BÜYÜK ADASI: GRÖNLAND
Grönland, dünyanın en büyük adası, yaklaşık 300 yıldır Danimarka'nın kontrolünde. Ada iç işlerinde kendi kendini yönetiyor, ancak dış politika ve savunma kararları Kopenhag’da alınıyor.
ABD, uzun süredir Grönland'a güvenlik açısından stratejik bir ilgi duyuyor. İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana burada bir askeri üssü bulunuyor. Trump'ın ayrıca adadaki nadir toprak elementleri gibi maden kaynaklarına olan ilgisi de olabileceği düşünülüyor.
Anketler, Grönlandlıların büyük çoğunluğunun Danimarka'dan bağımsız olmak istediğini, ancak ABD’nin bir parçası olmak istemediğini gösteriyor.
Grönland Madenler ve Petrol Bürosu'nun çalışmaları. Grönland Sanayi ve Madenler Bakanlığı
GRÖNLAND'IN DOĞAL KAYNAKLARI
Newsbreak'in haberine göre Trump'ın ilgisinin altında Grönland'ın kaynakları var. Grönland, Atlantik Okyanusu'nda ABD, Rusya ve Çin arasında stratejik bir konumda yer alıyor ve büyük ölçüde keşfedilmemiş mineraller, petrol ve doğalgaz gibi doğal kaynaklar barındırıyor.
31 MİLYON VARİL PETROL
2007 yılında yapılan bir ABD Jeolojik Araştırma raporuna göre, Doğu Grönland'da 31 milyon varil keşfedilmemiş petrol bulunuyor.
Ayrıca Grönland, pil, elektronik cihazlar ve elektrikli araçların üretiminde kullanılan lityum, niobyum ve zirkonyum gibi minerallere de ev sahipliği yapıyor. Fakat uzmanlar, bu kaynaklara erişimin sanıldığı kadar kolay olmadığını belirtiyor.
Kaynakların çoğunun hala kullanılmamasının nedenlerinden biri, ulaşılmasının zor olması. Grönland'da sınırlı bir yol ağı var ve nüfusu 60 bin'den az. Üstelik bölgenin büyük bir kısmı, yapılaşmayı zorlaştıran donmuş toprak (permafrost) üzerinde yer alıyor. Rutgers Üniversitesi Coğrafya Bölümü profesörü Asa Rennermalm, "Altyapı oluşturmak için zor bir zemin," diyor.x
BUZULLARIN ERİMESİ MADENE HÜCUM YARATIR MI?
Newsbreak'in haberine göre İklim değişikliği, buzulların çekilmesiyle bu kaynaklara erişimi kolaylaştırabileceği için bir "maden altına hücum" umudu doğurdu. Ancak Grönland’ın birçok bölgesi şu anda madenciliğe kapalı. 2021 yılında bölge parlamentosu, çevresel kaygılar nedeniyle petrol ve gaz aramalarını durdurma kararı aldı ve aynı yıl uranyum madenciliğini de yasakladı.
