2008’de Türkiye-Çin ilişkileri

Çin’in 2008 yılında Olimpiyat Oyunlarına ev sahipliği yapması, geride kalan yılda bu ülkenin dış ilişkilerindeki önceliğini de bu alana kaydırdı.
Olimpiyat meşalesinin İstanbul ayağının sorunsuz tamamlanması, Türkiye-Çin ilişkilerinde güzel bir anı olarak yerini aldı.

TBMM BAŞKANI TOPTAN’IN ZİYARETİ
2008 yılında Türkiye’den Çin’e en üst düzey ziyaret nisan ayında TBMM Başkanı Köksal Toptan tarafından yapıldı. Toptan, Pekin’deki temaslarından sonra, "Çin’le başta Kıbrıs olmak üzere, terörle mücadele ve Türkiye’nin BM Güvenlik Konseyine geçici üyeliği konularında görüş birliği içindeyiz" diye konuştu.
Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı Ulusal Komitesi Başkanı Cia Çinglin de kasım sonlarında Ankara’yı ziyaret ederek, 2008 yılında Türkiye’de temaslarda bulunan en üst düzey yetkili oldu. TBMM Başkanı Toptan’ın davetlisi olan Cia Çinglin, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından kabul edildi ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya geldi.
Çoğunluğu iş çevrelerinden olmak üzere yaklaşık 100 kişilik bir heyetle İstanbul’u da ziyaret eden Cia, burada Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen ile birlikte Çin-Türk İş Adamları Ekonomik ve İşbirliği Forumuna katıldı. Forumun ardından Çinli 11 firma ile Türk firmaları arasında 261,6 milyon dolarlık alım sözleşmesi imzalandı.

TİCARETTE DENGESİZLİK
Bu arada Dış Ticaret Müsteşarlığı yetkilileri, 2008 yılında Türkiye’nin Çin’e yaptığı ihracatın 1,5 milyar doları geçmesinin, Çin’den yapılan ithalatın da 14-15 milyar dolar arasında olmasının beklendiğini belirtti.
Hazine Müsteşarlığının verilerine göre, 2008’de bir Türk şirketi Çin’e 1 milyon 402 bin dolarlık yatırım yaparken, bu ülkede yatırım yapmış Türk işletmelerin sayısı 42’yi buldu. 2008’de 37 Çin şirketi Türkiye’de yatırım yaparken, Türkiye’deki Çinli işletmelerin sayısı 337’ye çıktı.
Yine Cia Çinglin’in ziyareti sırasında Türkiye’nin ilk "Konfüçyus Merkezi" ODTÜ’de açıldı. Bunu aralık ayında Şanghay Üniversitesi ile Pekin’de bir anlaşma imzalayan Boğaziçi Üniversitesi izledi.

DEPREM YARDIMLARI
Çin’in Sichuan eyaletinde 12 Mayıs günü meydana gelen ve 100 bine yakın insanın ölümüne yol açan 8.0 büyüklüğündeki depremden sonra iki ülke arasında dostluğu pekiştiren gelişmeler oldu. Türk hükümeti, depremden zarar görenlere yardımda kullanılmak üzere 2 milyon ABD Doları gönderirken, Türk Kızılayının iki uzmanı da depremden bir gün sonra yardım çalışmalarını ele almak üzere Pekin’i ziyaret etti.
Cumhurbaşkanı Gül Çin Devlet Başkanı Hu Cintao’ya, Başbakan Erdoğan da Başbakan Ven Ciabao’ya taziye mesajları gönderdi.
Türkiye Gönüllü Eğitimciler Derneği (TÜGED) Başkanı İbrahim Erdoğan, Çin’in deprem bölgesindeki bir köyüne okul yaptırmak istediklerini açıkladı.
Devlet Bakanı Mehmet Aydın, İzmir’in EXPO 2015’i düzenleme adaylığına destek aramak için mart ayında Pekin’e geldi. Aydın, Çinli yetkililerle teknoloji, bilim ve iletişim alanlarında işbirliği konularını ele aldı.

2008’DEN BAZI ZİYARETLER
Türkiye-Çin ilişkilerinde 2008 yılındaki gelişmelerin diğer satır başları şunlar:
-Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Aydoğan Babaoğlu, Çin Hava Kuvvetleri
Komutanı Şi Çiliang’ın davetlisi olarak 12-17 Nisan günleri arasında Çin’i ziyaret etti. Çin Devlet Müşaviri ve Savunma Bakanı Liang Guanglie ile de görüşen Orgeneral Babaoğlu Şian ve Hangcou şehirlerine de gitti.
-Çin Ulusal Turizm İdaresi Başkanı Şao Çivey, nisan ayında Kültür ve
Turizm Bakanlığının davetlisi olarak Türkiye’yi ziyaret etti.
-TBMM Genel Kurulunda, 3 Temmuzda Türkiye ile Çin Halk Cumhuriyeti
Arasında Hayvan Sağlığı ve Karantina Konusunda İşbirliği Anlaşmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı kabul edildi.
-Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin ve spordan sorumlu Devlet Bakanı Murat
Başesgioğlu, Pekin Olimpiyatlarının açılışını ve bazı yarışmaları izlemek için Pekin’e geldi. Şahin, Pekin’de Çin Adalet Bakanı Vu Aiying ile görüştü. Başesgioğlu, kısa süre sonra Paralimpik Oyunları için tekrar Pekin’i ziyaret etti.
-Nobel ödüllü yazar Orhan Pamuk’a 13 Ağustosta Çin Sosyal Bilimler
Akademisi tarafından şeref üyeliği verildi.
-Şanghay Belediye Başkanı Han Zheng, 27 Ağustosta İstanbul Büyükşehir
Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ı ziyaret etti.
-Devlet Bakanı Tüzmen, ağustos sonunda Sincan-Uygur Özerk Bölgesinin
Urumçi kentine geldi. Tüzmen, burada Urumçi Uluslararası Fuarının ve Türk ürünleri sergisinin açılış törenine katıldı. Fuar çerçevesinde ayrıca Türk-Çin İş Forumu düzenlendi.
-22 Eylülde Mersin’de, Çin’deki China Suzhou Innovation Park (CSZIP) ile
Mersin Teknopark arasında ortak araştırma ve geliştirme imkanı sağlayan işbirliği protokolü imzalandı.
-TBMM Başkanı Toptan, 14 Ekim’de Çin Kızılhaç Başkanı Peiyung Peng ve beraberindeki heyeti kabul etti.
-Guangdong eyaleti valisi Huang Huahua, 20 Ekimde İstanbul Valisi Muammer
Güler’i ziyaret etti.
Adana milletvekili Dengir Mir Mehmet Fırat başkanlığındaki AK Parti heyeti, Çin Komünist Partisinin (ÇKP) davetlisi olarak 17-24 Kasım günleri arasında Pekin, Hangcou ve Şanghay ziyaretinde bulundu.
-Çin Halk Cumhuriyeti Ulusal Halk Kongresi Dışişleri Komisyonu Başkan
Yardımcısı Jiang Futang ve beraberindeki heyet, kasım ayında Türkiye’yi ziyaret etti.
-Resmi Şinhua haber ajansının Genel Müdürü Li Conjun başkanlığındaki heyet, kasım ayında Türkiye’de temaslarda bulundu. Heyet Cumhurbaşkanı Gül tarafından kabul edildi.
-Çin Halk Cumhuriyeti’nin Ankara Büyükelçisi Gong Şiaoşeng, 25 Kasımda
Cumhurbaşkanı Gül’e güven mektubunu sundu.
-İlk Türk dil bilimci Kaşgarlı Mahmud, doğumunun bininci yıl dönümünde
Çin’in Sincan Uygur Özerk bölgesindeki Kaşgar’a bağlı Opal köyündeki mezarı başında törenle anıldı. TDK ve Sincan Uygur Özerk Bölge Başkanlığı tarafından 29 Kasımda düzenlenen törene, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Mustafa İsen başkanlığındaki heyet de katıldı.