Teşvik yok, risk sermayesi var sonuç ortada...
Türkiye katma değerli işler çıkarmak, cari açığı azaltmak, dışardan sermaye çekmek için başta Başbakan Tayyip Erdoğan ve Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan olmak üzere tüm kabinesiyle ‘yatırımcı’, ‘girişimci’ peşinde koşuyor. Hatta devlet olarak yatırımcıya, harcayacağı paranın üzerinde teşvik vaat ediyor.
Bizden çok uzaklarda bir yerlerde ise ‘özel sermaye fonları’ gözüne kestirdiği, önü açık şirketlere yatırım yapıyor. Önce cesaret veriyor. Sonra yere sağlam basmasının, ardından da zıplamasının önünü açıyor. Sonrasında “Katma değer işte budur” dedirten fiyatların ortaya çıktığı satınalma işlemleri gerçekleşiyor. Burada bir çerçeve program yok. Buradaki olmazsa olmaz kriter fark yaratmak, yenilikçilik, yaratıcılık.
Milyar dolarlık bebek
İnternetin henüz 2 yaşındaki bebeği sosyal paylaşım tabanlı fotoğraf paylaşım ağı Instagram’ı, yeni ekonominin 8 yaşındaki oğlu Facebook 1 milyar dolara satın aldı. 2004 yılında o tarihte 20 yaşında olan Mark Zuckerberg’in kurduğu Facebook’un çok yakında 100 milyar dolarlık piyasa değeriyle halka açılacağını hatırlatalım.
Özel sermaye fonları, melek yatırımcı şirketler devlet gibi düşünmüyor. Arsa bizden, su bizden, elektrik bizden, vergin de bizden demiyor. Kar edeceğine inandığı, katma değer yaratacak olan ve gelecekte yatırdığı parayı katlayacağı işe yatırım yapıyor, ortağı oluyor. Kimi öngörüsü tutuyor, bazıları tutmuyor. Tutandan kâr yazıyor, tutmayanı şirket zarar hanesine ekliyor.
Sadece Facebook, Twitter, Youtube, Skype, Angry Birds ve Instagram gibi internetin yıldızları bu yolla, yanlarına aldıkları özel fonlarla büyümüyor. 590 milyar dolarlık piyasa değeriyle bugün dünyanın en değerli şirketi olan Apple, 261 milyar dolarlık değeriyle Microsoft, 162 milyar dolarlık yeni ekonomi devi Google, HP, Cisco... Hepsi bu yoldan geçti. Örnek çok, liste uzun.
Dönelim Instagram’dan birkaç ilgi çekici noktaya...
- İlk yatırımı yapan Andreessen Horowitz, Kevin Systrom’un “Burbn” adlı şirketten eski iş arkadaşı. Horowitz böylece 2 yılda parasını 400’e katlamış oldu. Horowitz, şu anda kendi risk sermayesi şirketini yönetiyor.
- Üçüncü yatırım grubu şirkete adım atalı henüz 5 gün geçtiğinde satış haberi geldi. 50 milyon dolara yüzde 10 hisse alan grup, şimdi bu yatırımı ikiye katladı. (Alttaki tabloda ‘1 milyar dolarlık bebek’ Instagram’a yatırım yapan girişimcilerin cezbedici yükselişine göz atabilirsiniz.)
Sıradaki gelsin...
İnternette kısa sürede milyar dolarlık şirket ligine girenleri bir kenara bırakalım. Gelin şimdi de yakında bu lige girmeye aday şirketleri, girişimleri, yenilikleri sıralayalım. Bunlar da uzaklardan...
Pinterest: Çok yeni bir uygulama. İnternet kullanıcılarının ilgi alanlarına göre kurgulanan paylaşma ve beğeni temalı bir platform. Kullanıcının online panosu bir anlamda onun aynası oluyor.
Foursquare: Gezilen, görülen, o an bulunulan yerlerin cep telefonlarından işaretlendiği sosyal paylaşım platformu. 15 milyon kullanıcısı, toplam 1.5 milyar işaretlenen yer var.
Tumblr: Online günlük (blog) dünyasının en yeni üyelerinden. Facebook ve Twitter uyumlu sistemi, kolay kullanımıyla 2010 sonunda kurulan site 50 milyon kullanıcı barajını kısa sürede aştı.
Yelp: Art arda pek çok yatırım alan şirket, lokasyon tabanlı mekan, restoran tavsiye sitesi. Birkaç yıl içinde 1.000 çalışana ulaştı.
StumbleUpon: Kullanıcıların internette takip ettikleri, ilgi duydukları içeriği anlık olarak önlerine getiren bir platform. 20 milyon kullanıcısı var.
GetGlue: Anlık olarak izlediğiniz TV programını, seyrettiğiniz filmi, okuduğunuz kitabı, tüm yaşam aktivitelerinizi paylaştığınız bir platform.
Yeni ekonomi dünyasında “Bunlar para etmez” diyenler ayağa kalksın...