Bilmediğimiz projeler! Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. Haluk Görgün MiLLiYET'e konuştu
Türkiye’nin savunma sanayii, yerli ve milli projeleriyle küresel arenada dikkat çekiyor. İPEK, KRİSTAL, SİSAMER ve ÇAFRAD gibi projeler, savunma yeteneklerini artırırken teknolojik bağımsızlığı da pekiştiriyor.
Son yıllarda, Türkiye’nin savunma sanayii alanında kat ettiği mesafe, uluslararası platformlarda kendini göstermeye başladı. Yerli üretim hedefleri doğrultusunda geliştirilen İPEK, KRİSTAL, SİSAMER ve ÇAFRAD projeleri, hem askeri hem de stratejik açıdan büyük önem taşıyor. Bu projeler, Türkiye’nin savunma sanayisindeki bağımsızlığını artırmanın yanı sıra, global pazarda rekabet gücünü de üst seviyelere taşıyor. Savunma alanındaki Ar-Ge çalışmaları ve yatırımlar, Türkiye’nin uluslararası ilişkilerdeki dinamiklerini de güçlendiriyor.
İPEK: Karbon Elyaf Takviyeli Termoset Reçineli Prepreg Geliştirilmesi Projesi ile havacılık sektöründe büyük ölçüde kullanım alanı olan, ülkemizde üretilmeyen ve ihracat lisansına tabii bir prepreg malzemenin; geliştirilmesi, üretilmesi, doğrulama ve karakterizasyon testlerinin yapılması tamamlandı. ANKA’nın kanat kirişi olarak kullanılıyor.
KRİSTAL: Hava platformlarında kullanılan uzun ömürlü gaz türbinli motorlarda ihtiyaç duyulan gelişmiş yüksek sıcaklık performansına sahip nikel esaslı süper alaşımların, malzeme ve üretim proseslerinin geliştirilmesi ve türbin motor kanatçıklarında uygulanması projesi.
SİSAMER: TSK’ya ait bilgi sistemlerinin siber güvenliğinin milli yazılımlar vasıtasıyla güçlendirilmesi ve TSK’nın siber olaylara anında tepki vererek söz konusu olayların muhtemel etkilerinin azaltılması amacıyla yürütülen proje.
ÇAFRAD: Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ihtiyacı TF2000 Hava Savunma Harbi Muhribinin ana sensörü ÇAFRAD Sistemi’nin yurtiçi geliştirilmesi amacıyla başlatılan proje.
- Bulut Bilişim Sistemi, bugüne kadar herhangi bir kamu kurumunda olmamış bütünsel bir sistem ve Türk Silahlı Kuvvetleri’ne Savunma Sanayii Başkanlığı’nca sağlanacak. Haluk Hoca’ya bu sistemi sordum:
- Herkes şunu kabul ediyor ki dünyada bilgi çok önemli bir güç. Bilginin korunması, saklanması ve yönetilmesi çok stratejik bir alan. Dolayısıyla bilgiyle ilgili yaptığınız gerek üretme, koruma, anlamlandırma ve kullanma için yaptığınız her yaklaşım zamanın gereği. Doğru bilgiye erişme, yönetme ve yönlendirme de çok önemli. Savunma Sanayi alanına baktığımızda, biz diğer sektörlere ve diğer alanlara göre daha dikkatli olmalıyız. Biliyorsunuz Millî Savunma Bakanlığı’nın ‘Ay yıldız’ diye bir projesi var. Bütün yerleşkelerini farklı unsurlarını tek bir yerleşkede birleştirdiği devasa bir proje. O tamamlanmak üzere. Onun önemli kapsamlarından bir tanesi de teknoloji altyapısı ve bilgi yönetimi. Bunun için TSK ve bağlılarını bir araya toplayacak ve gerek sunucuları gerek depolama sistemlerini, gerek teknik alt yapısı ve bu donanımsal altyapı ile beraber, iletecek, buluta çıkaracak yazılımları ve farklı bulut ortamlarını bir arada yönetecek, orkestra edecek yazılımları yerli ve milli olarak çözmek gerekiyordu. Bizde bu projeyi uzun zamandır kurguluyorduk, ülkemizdeki yerli ve milli şirketler ile bunun mimarisini TSK’nın bugünkü ve gelecekteki ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde mimariyi oluşturduk ve imza törenini gerçekleştirerek projenin ilk fazını başlatmış olduk.
5 MİLYAR TL’LİK BÜTÇE
- Fransızların farklı tahrik sistemiyle çalışan ve 200 km menzilli bir ‘Meteor Füzesi’ var. Bizim KAAN ile birlikte geliştirdiğimiz, havadan havaya menzil hedeflerimiz nedir?
“Kendi ihtiyaçlarımızı ve dünyadaki gelişmeleri çok iyi biliyoruz. Hepsiyle ilgili mutlaka yerli ve milli projelerimiz, olgunlaşan ürünümüz ve çalışmamız var.”
- Projelerde dikkatinizi çekmiştir, Türkiye, malzeme mühendisliği de yapıyor. Bu da inanılmaz bir AR_GE bütçesi anlamına gelir. Haluk Hoca’ya rakamları da sordum:
“ARGE çalışmalarının geçen sene 2023 yılı rakamı, 2,6 milyar dolardı. Savunma Sanayi başkanlığının ayrıca ARGE fonu var. Orada da temel bilimlerden başlayarak, teknoloji hazırlık seviyesine göre ürünü farklılaştırmayı ve hazır hale getirmeye yönelikte birçok ARGE seviyelerimiz ve safhalarımız var. 5 milyar TL’lik bir bütçemiz var. ARGE konularını SAGA üzerinden yapıyoruz. TÜBİTAK’ın ilgili enstitüleri konu ile ilgili çalışarak, çağrılarımızı yaptıktan sonra konsorsiyumlarla projelerimizi başlatıyoruz. Sadece bugünü, yakın geleceği değil, ufku da göz önünde bulunduran çalışmalar bunlar.”
GÜZEL HABERLER YILI...
ALTAY BU YAZ ENVANTERDE...
- Altay Tankı Projesi, Türkiye’nin merakla beklediği projelerden birisi. Hal böyle olunca ne zaman envanterde göreceğimizi sordum:
“İki tane teslim etmiştik biliyorsunuz. Önümüzdeki yaz ayları itibarıyla ürünleri çıkmış olacak. Envantere girecek. Seri üretim planlandığı ve takvimlendiği şekilde, 2025 yılının yaz ayları itibariyle devam edecek. Bütün BMC şirketimiz, ana yükleyicisi, alt yüklenici şirketler birlikte çok uyumlu bir şekilde çalışıyorlar. Ara safhada tedarik ettiğimiz bazı komponentler var. Onların yerleştirme ve birleştirme çalışmaları da çok iyi gidiyor. Güzel haberleri 2025 yılında paylaştığımız bir yıl olacak.”
‘Uzay bizim yelpazemiz’
- Bizim çok ilgimizi çekmese de ülkeler hem istihbarat hem de füzelere karşı gözlerini uzaya dikmiş durumdalar. Savunma Sanayii Başkanı’nı bulunca sormasam olmazdı:
“Genelkurmay Başkanlı-ğımız ile çok sıkı temas halindeyiz. Millî Savunma Bakanlığı da Genelkurmay üzerinden bu konuları takip ediyor. USET uydu sistemleri içinde dünyadaki ilk 10’da yer alan altyapılardan bir tanesi. Savunma Sanayii Başkanlığının fonladığı TÜBİTAK, TUŞAS, Ulaştırma Bakanlığı, hep beraber faaliyet gösteriyor. Kara, deniz, hava, denizin altı ve uzay bizim yelpazemiz. Gerek uyduların yapılması gerek uydulardaki elde edilecek bilgilerin anlamlandırılması konusunda bizim yurt dışında bağımsız çözümlerimizin olması gerekiyor. Özellikle düşündüğümüz istihbarı açıdan da çok önemli bazı bilgilerin temin edilebilmesi, istediğiniz zaman erişilebilmesi ve sizde kalması. Diğer taraftan Seyr-ü Sefer sistemlerinden tutun, konumlama sistemlerine varana kadar, ağırlıklı olarak uzay üzerinden tasarlanmış ve kurgulanmış bir şey var. Alçak irtifa uydular var. Çok geniş bir spektrum bu alan. Çok farklı katmanlarda hazır bulunmanız ve üretmeniz gereken bir alan. İhtiyaçlarımıza göre yerli ve milliliği, etkisiz kalmamak ya da fonksiyonsuz kalmamak adına projelerimizi yürütüyoruz. Allah’a çok şükür, ciddi bir mühendislik gücü ve altyapımız var. Üzerimize düşünde bunları bir an önce tamamlamak ve tamamlarken de tüm kurumlar arasındaki koordinasyonu yönetmek.”
GÖZDEN KAÇAN RAKAM
Savunma Sanayii haberlerinde hep 5,5 milyar dolarlık ihracat başarısının üzerinde duruyoruz ama bu doğru bir bakış açısı değil. Bir de Türkiye’nin yerli ve milli imkanlarla karşılanan ihtiyaçları var. Eğer o ihtiyaçlar, terli ve milli imkanlarla karşılanmasaydı, Türkiye’nin kasasından çıkacak ek milyarlarca dolar olacaktı. Örtülü ambargoları, silah satışı için istenen siyasi tavizleri de unutmamak lazım. Almanya’nın, 1980’lerde Türkiye’ye tank ihraç ederken kullanım alanlarını şarta bağladığını unutmamak lazım.
RÖPORTAJ NOTLARI...
- Prototip üretmek işin yarısıysa yarısı da seri üretime geçmek ya, Savunma Sanayii Başkanlığı, işin bu ayağının da üzerinde önemle duruyor.
- Kazanılan askeri yeteneklerin sivil hayat için kullanımı bu alanda önde gelen tüm ülkelerde yaşanmış bir süreç. Yakın zamanda Türkiye’de de durumun bu noktaya doğru evrildiğini hep birlikte göreceğiz.
- TUSAŞ tesisleri gördüğüm en temiz kampüslerden birisi. Geliştirilen her ürüne bebekleri gözüyle bakıyorlar. Bahçedeki çakıl taşları bile bu ürünleri simgeliyor.
- Savunma Sanayii Başkanlığı’nın 2024-2028 stratejik planına göz gezdirdim. Ne zaman, hangi adımı atacaklarını, avantajları ve riskleri teker teker çıkarmışlar. Mühendis planlamasının ne olduğu konusunda ciddi fikir veriyor...
