Güya 1999 depremiyle akıllanacaktık ama bugün afet bilinci konusunda geldiğimiz nokta gelişmiş ülkelerin 50 yıl gerisinde. “Kilitlen-yat” gibi temel yöntemlerin hiçbirini bilmiyoruz. Connecticut’taki 27 ölü bilançolu okul baskınıyla bunu bir kez daha hatırladık
Connecticut’ta okul baskını: En az 27 ölü” haberini takip ettiyseniz öğretmen ve öğrencilerin kendilerini okula kilitlediğini de duymuşsunuzdur. “Neden ve nasıl kilitlendiler?” diye hiç merak ettiniz mi?
Eğer bunu duyup da hiç merak etmediysek durumumuz çok vahim. En azından afet ve acil durumda korunmanın temel dört yönteminden birini bilmiyoruz. Belki de böyle güvenli davranış şekilleri olduğunu hiç bilmiyoruz. Öyleyse durumumuz çok daha vahim çünkü bilmediğimizi bilmediğimiz şeyleri öğrenmemiz de mümkün değil.
Ülkemizde de deprem, sel, heyelan, yangın, terör, vb. çok sayıda afet, acil durum yaşanıyor. Farkında olmasak da kentleşmeyle birlikte çok daha kırılgan olan bir hayat yaşıyoruz. Aslında kentler büyük bir tehlike havuzudur. Ülkemizde nüfusun büyük bir kısmı artık kentlerde yaşıyor. Fakat kentlere uygun bir afet ve acil durum kültüründen tümüyle yoksunuz...
Yasak savmak için ezbere deprem tatbikatı yapmak...
Bunu güya 17 Ağustos 1999 Kocaeli Depremi’nde anlamıştık. O günler “Artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” da dedik. Fakat bugün afet yönetimi ve temel afet bilinci konusunda geldiğimiz nokta gelişmiş ülkelerin en az 50 yıl gerisinde. Bakmayın siz binlerce hayat kaybı olan depremlerde enkazdan çıkartılan onlarca kişi için destanlar yazdığımıza. 1999 yılından itibaren Amerika’da tüm okul ve kamu binalarında öğrenilmesi ve planlanması zorunlu olan “kilitlen-yat” (lockdown) prosedüründen bile haberimiz yok. Bu gidişle bir 40 yıl daha da olamayacak!..
Kilitlen-yat prosedürü, Amerika’da Columbine’de yaptıkları katliam sonrasında intihar eden iki silahlı öğrencinin okulu basıp 13 kişiyi öldürmesiyle tüm okullarda uygulanmaya başlandı. ABD Eğitim Bakanlığı kilitlen-yat prosedürü konusunda rehber kitaplar basıp dağıttı. Artık Amerika’daki okullarda deprem, yangın, tahliye vb. ile birlikte kilitlen-yat planları ve tatbikatları düzenli olarak yapılıyor.
Anaokulundan üniversitenin son sınıfına kadar yıllarca, ülkemizde gittiğiniz okullarda herhangi bir “güvenli yaşam” tatbikatına katıldınız mı? Son yıllarda çocukların birbirini ezdiği ya da bahçede oynarken çalan deprem tatbikat zilini duyanın sınıfına koştuğu traji-komik deprem tatbikatların yapıldığını duymuşunuzdur. Bu deprem tatbikatlarının bile herhangi bir bilgi ve kurala dayanmadan yasak savmak için ezbere yapıldığını söylemeye de gerek yok sanırım... Hastane vb. kamu binalarında da yok.
Dört temel güvenli yaşam davranışı “çök-kapan-tutun”, “yerinde-sığınak”, “kilitlen-yat” ve “tahliye” şeklinde sıralanabilir. Bu davranış şekilleri bazen tek başına, bazen de birlikte uygulanır. Örneğin, okulda veya çevresinde silah sesi duyulduğunda ya da şüpheli birinin okula girdiği anlaşıldığında uygulanması gereken standart davranış şekli “kilitlen-yat”tır. Türkiye’de bu davranış şeklini okullarda uygulayabilmek için öncelikle okul içinde basit de olsa bir haberleşme sistemi olmalı. Ayrıca gerektiğinde sınıf ve ofislerin içeriden kilitlenmesi için anahtarların yerinde ve mevcut olması gerekmekte. Anahtar konusu ülkemizde ayrıca bir problem..
Silah sesi duyulduğunda herkesin önceden belirlenmiş ve tatbikatlarla belletilmiş güvenli yerlerde toplanması gerekir. Ya da şüpheli kişinin varlığından haber alındığında şifreli bir anonsla kilitlen-yat prosedürü başlatılmalıdır. Toplanma yerlerinin kapıları içeriden kilitlenip camlar, perdeler ve ışıklar kapatılmalı, içeridekiler yere yatarak gizlenmeli, tehlike geçti denilene kadar sessizce beklenmelidir.
Eğer, “Öyle şeyler burada olmaz, olsa da bize bir şey olmaz” gibi fikirlere kapılmaktan ve günümüzün acı gerçeklerini inkar etmekten vazgeçmeye karar verirseniz lütfen www.guvenliyasam.org internet adresindeki ücretsiz yayınları hemen inceleyin...
Not: Bu yazıyı okuyabildiğinize göre demek ki 21 Aralık’ta kıyamet kopmadı ama her gün birileri afetlerde ve silahlı saldırılarda hayatını kaybediyor!..
