NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi, ev sahibi Hollanda Kralı Willem-Alexander’ın sarayında düzenlediği resmi akşam yemeğiyle başladı. Bugün, İttifak üyesi ülkeler, liderler düzeyindeki Kuzey Atlantik Konseyi toplantısında, savunma harcamalarını, gelecekteki tehditleri ve buna yönelik olarak NATO’nun gerçekleştirmesi gereken dönüşümünü ele alacak.
Avrupalı müttefiklerin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’larının (GSYH) yüzde 5’ini savunmaya harcamaları gerektiği yönündeki prensip kararı, savunma sanayisinin de iştahını kabarttı. Zira NATO’nun 2024 yılına ait resmi rakamlarına göre, 1 milyar insanın yaşadığı Transatlantik topluluğu (ABD, Kanada ve Avrupalı müttefikler) toplam 53 trilyon 976 milyar dolarlık bir GSYH’ye sahip. Halen savunmaya 1.4 trilyon dolar harcayan NATO üyesi ülkeler, yüzde 5’lik savunma harcama tavanına ulaştıkları takdirde yılda 2.6 trilyon dolar harcayacak. Başka bir deyişle, yeni savunma harcama kriterleri yıllık 1.2 trilyon dolarlık ek yatırım bütçesi oluşturuyor.
Nitekim, zirve öncesi düzenlenen savunma forumunda NATO Genel Sekreteri, İttifak’ın savunma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla müttefikler arasında AR-GE işbirliğini teşvik ederken, üye ülkeler arasında silah satışlarının sınırlanmaması gerektiği konusundaki hassasiyetini de yineledi.
Trump’ı ‘hoş tutma’ çabası
Öte yandan G7 Zirvesi’nden erken ayrılan ABD Başkanı Donald Trump’ın NATO zirvesindeki aile fotoğrafında yer alması için resmi programda önemli değişiklikler yapıldı.
Örneğin, geleneksel olarak resmi toplantılar bittikten sonra çekilen aile fotoğrafı bu kez toplantı öncesine planlandı. Bu sayede, Trump’ın Kuzey Atlantik Konseyi toplantısından sıkılıp, zirve yerini terk etmesi halinde liderlerin basına servis edebilecekleri bir aile fotoğrafı bulunacak.
Önceki yıllarda düzenlenen NATO zirvelerinin sonuç bildirileri, 70 veya 80 paragraftan oluşurken, 1970’li yıllardaki zirvelerin sonuç bildirgesi bir düzine paragraftan ibaretti. Bugün ise zirvenin sonuç bildirgesinin sadece 5 paragraftan oluşacak olması dikkat çekiyor. NATO’nun ortaklarına (partnerlerine) yönelik olarak ise, doğrudan herhangi bir atıf yapılmayacak. Zira, gerek Ukrayna ile gerekse Asya-Pasifik ülkeleriyle toplantılar, dün dışişleri veya savunma bakanları düzeyinde gerçekleştirildi.
ABD Başkanı Trump’ın zirveye katılmasını sağlamak amacıyla her türlü esnekliği gösteren ev sahibi ülke Hollanda ile NATO Genel Sekreteri, İttifak içerisinde birlik ve beraberlik mesajını şimdilik sağlayabilmiş görünüyorlar.
Savunma ve güvenlikte iş birliğinin önemi
Zirve öncesi düzenlenen NATO Savunma Forumu’nda, İttifak üyesi ülkelerin savunma sanayilerinin birbirleriyle ülke ve sektör bazında iş birliğinde bulunmalarının önemine vurgu yapıldı.
Zira, iki gün boyunca çok sayıda ikili görüşme gerçekleştirecek olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Fransız mevkidaşı Emmanuel Macron’un yanı sıra Almanya ve İngiltere başbakanlarıyla yapacağı ikili görüşmelerin ekseriyetle savunma sanayii alanındaki iş birliğine odaklı olması bekleniyor.
Savunma sanayii alanında önemli bir gelişme kaydeden Türkiye’nin yakaladığı gelişim trendini sürdürmesi gerekiyor. Bunun için önümüzdeki yıl Türkiye’de düzenlenecek NATO Zirvesi, son derece önemli. Ayrıca, o zirveye kadar Münih Güvenlik Konferansı, Halifax ve ABCD gibi savunma ve güvenlik forumlarında da Türk savunma sanayii sektörünün boy göstermesi, bu alanda gelişme kaydetme arzusunu ve iradesini sergilemesi için elzemdir.
