Dişlerin çapraşık dizilimleri ya da çenelerin yanlış ilişkileri, tel veya şeffaf plak tedavileri doğru zamanda yapılırsa düzeltilebilirler. Bu konuyla diş hekimliğinde çoğunlukla ortodonti uzmanları ilgilenir. Bu tedaviye de ortodonti tedavisi denir. Bugün ortodonti tedavileri ile ilgili temel merak edilenleri soru cevap şeklinde açıklamaya çalıştım.
TEL TEDAVİSİ İÇİN HANGİ YAŞ UYGUNDUR?
Diş çapraşıklıkları genelde iki sebepten olur. Bunlardan biri dişlerin yanlış konumlanmaları diğeri ise alt ve üst çene kemiklerinin darlığı veya çapraz kapanışlarıdır. Şayet bozukluk çene kemikleri ile ilgili ise ortodonti tedavisi çocukluk çağında, büyüme gelişim dönemi bitmeden önce yapılmalıdır. Sorun sadece dişlerin yanlış dizilimleri ise ortodontik tedavinin yaşı yoktur; her yaşta yapılabilir. Bu sebeple çapraşıklığı olan çocuklar büyüme gelişim dönemindeyken kontrole götürülmelidir.
DİŞLERE ZARAR VERİR Mİ?
Diş telleri dişin dış yüzeyine özel yapıştırıcılarla yapıştırılır. Bu yapıştırmalarda diş zarar görmez. Ancak ortodontik tedavi gören kişilerin diş temizliğine çok daha fazla dikkat etmeleri gerekmektedir. Diş yüzeyine yapıştırılan braketler ve kullanılan teller mikropların tutunabileceği alanlar oluştururlar ve diş çürümeleri hızlanır. Dişler güne 3 kere düzenli fırçalanmalı, ara yüz fırçaları ve ağız duşları kullanılmalıdır. Ortodontistinizin temizlik konusundaki yönlendirmelerine mutlaka uymalısınız.
DİŞLER DÜZELEBİLİR Mİ?
Dişlerin dizilimini düzeltmek için çene kemiği içinde hareket ettirmek gereklidir. Bunu da sadece dişlere kuvvetler uygulayarak sağlayabilirsiniz. Daha önceden dişlere uygulanan kuvvetler ancak braketler ve teller aracılığıyla sağlanabilirdi. Ancak ortodontik tedaviler için geliştirilen şeffaf plaklar aracılığıyla da günümüzde belirli düzeydeki tedaviler tel takmadan yapılabilmektedir. Bu tedaviler dışarıdan fark edilmemeleri sebebiyle oldukça popülerdir. Şeffaf plak tedavisi için uygun olup olmadığınıza doktorunuz karar verecektir.
DİŞLERİM ESKİ HALİNE DÖNER Mİ?
Tedavi bitip teller çıkarıldıktan sonra dişler eski haline dönmesin diye pekiştirme apareyleri ve retainer teli uygulanır. Bu tel ön dişlerin arka yüzeyine görülmeyecek şekilde yapıştırılan ince bir teldir. Kişiye özel hazırlanan pekiştirme apareyi ile de dişler düzelmiş konumunda sabit tutularak yerlerinde kalmaları sağlanır. Tedavi sonrası diş dizilimi tekrar bozuluyorsa hemen kontrole gitmek gerekir.
TEL TEDAVİSİ CAN ACITIR MI?
Tellerin takılması ve çıkarılması acısız ve ağrısız bir işlemdir. Ancak tellerin takıldığı ilk hafta dişlere kuvvet uygulamasına bağlı olarak az da olsa ağrılar olabilir.
NE KADAR SÜRER?
Tel tedavilerinin süresi çapraşıklığın durumuna, problemin dişlerle mi yoksa çene kemiklerinin yapısıyla mı ilgili olduğuna, yaşınıza ve tedaviden beklentinize göre değişir. Ama kabaca 6 ayla 2 yıl arasında sürer diyebiliriz.
DİŞ PROTEZİME NASIL BAKMALIYIM?
Doğal dişlerde olduğu gibi, diş protezlerinde de bakteri plağı ve diş taşı oluşabilir. Yarım ya da tam damak diş protezleri mikropların yaşaması için tutucu alanlar oluştururlar. Ayrıca akrilik malzemeden üretildikleri için ağız içi sıvıları emerler. Bu durum hem ağız içinde çok sağlıksız hem de kötü kokulu bir duruma sebep olur. Çıkarılmayan ve temizlenmeyen protez kullanımlarında ağızda protez diş sınırları içinde yanma ve iltihaplı alanlar görülür. Bu sebeplerden dolayı protezler mutlaka gece çıkarılmalı ve çok iyi temizlenmelidir. Temizleme işlemi için protezini yemekten sonra çıkarıp iyice durulayın. Daha sonra yumuşak kıllı bir diş fırçası kullanarak, tüm artıkları temizlemek için protezinizi, doğal dişleri fırçalar gibi güzelce fırçalayın. İçinde silika olan diş macunlarını çok tercih etmeyiniz çünkü protez yüzeyinde çiziklere sebep olabilirler. Tüm bu işlemlerden sonra, diş protezlerinizi akan suyun altında iyice durulayın. Geceleri mutlaka bir bardak suyun içinde bekletin. Bu sayede proteziniz kötü ağız içi sıvıları ememeyecektir. Diş protezlerinizi günlük olarak temizlemeniz, ağız ve vücut sağlığınızı korur ve ağız kokusunu engeller.
DİŞ PROTEZİNE ALIŞABİLİR MİYİM?
Dünya genelinde milyonlarca insanın yemek, konuşmak ve gülmek için diş protezi kullandığını bilmesine rağmen tam protez yaptıracak her insan aynı soruyu sorar: Alışabilir miyim doktor? Tabi bu endişenin haklı sebepleri vardır. Çevresinde mutlaka kötü tecrübelerini anlatan insanlar olmuştur. Bu yolda doğru ilerlemeniz için birinci aşama estetik olarak protezin içinize sinmesidir. Bunun için mutlaka dişlerin rengi, şekli ve diziliminin değerlendirildiği prova aşamasında fikrine önem verdiğiniz bir yakınınızı kliniğe götürün. Her şey hoşunuza gidip diş protezi takıldıktan sonra, başlangıçta ağzınızda ufak yaralar olabilir. Kontrollerde bu çok kısa işlemler ile giderilir. Rahat yemek yemek için biraz sabırlı olmalısınız. İlk başta sağ tarafla ısırdığınızda sol taraf, ön dişlerle ısırdığınızda protezin arkasının kalkması gibi sorunlar olacak. Ağız kasları doğru çiğneme hareketlerini refleks olarak öğrenecektir. Bu aşamada protez yapıştırıcısı gibi yardımcılar kullanmayı tercih edebilirsiniz. Yeni diş protezlerinizle kendinizi tamamen rahat hissetmeniz birkaç hafta sürebilir. Tek gereken sabırdır. Diş protezinize tam olarak alıştıktan sonra konuşma ve yemekte çok rahat olursunuz.
