Pandemi, efor kapasitemizi düşürdü

Kovid-19 pandemisinin iyice artış gösterdiği bugünlerde ister hastalığı geçirmiş olsun ister olmasın her yaştan kişinin ortak şikayeti efor esnasında eskiye oranla daha çabuk yorulmak. Bu şikâyet insanları acaba kalp hastalığı mı var diye endişelendirip, kalp kontrollerini yaptırmaya hastaneye getirecek kadar, hatta bazılarını panik atağa sevk edecek kadar etkileyebiliyor. Gelin önce efor kapasitesinde düşüş, eforla olabilecek nefes darlığı, çarpıntı gibi şikayetlerin hangi sebeplerle ortaya çıkabileceğine bir bakalım.

Kondisyon azlığı

Efor kapasitesindeki düşmede en sık gözlemlediğimiz sebeplerden biri, kondisyon azlığıdır. Nasıl ki profesyonel sporcular senede sadece bir sezonluk karşılaşmalar için ya da olimpiyatlara hazırlananlar 4 yılda bir yapılan bu karşılaşmalar için yıl boyunca çalışıp antrenmanlara katılıyorsa, efor kapasitemizi artırmak ya da belli bir seviyede tutmak için biz de devamlı spor, en azından yürüyüş yapmalıyız. Aksi takdirde birkaç basamağı bile hızlıca çıktığımızda ya da kısacık bir mesafeyi bile koşmaya kalkıştığımızda hemen nefes nefese kalıp çarpıntımız başlar. Çabuk yoruluruz, hemen oturup dinlenme ihtiyacı hissederiz.

Fazla kilolar

Kim spor yaparken sırtında kilolarca yük taşımak ister. Elimizde yüklerle merdiven çıkarken elbette daha çabuk yoruluruz. Aldığımız kiloları da bunun gibi düşünün. Fazladan alınan kilolar efor kapasitemizi düşürür. Çabuk yorulmamıza sebep olur. Bu nedenle şişman kimseler spor yapmak istemez. Yürümek dahi istemez. Hareket etmek istemediği için kalori harcamaz. Bu da daha çok kilo almasına sebep olur. Sonuçta bu durum bir kısır döngü olarak devam eder.

Kalp damar hastalığı

Koroner kalp hastalığı kalp kasının gücünü etkileyerek efor esnasında başta göğüs ağrısı olmak üzere nefes darlığı, çarpıntı ve çabuk yorulma gibi şikayetlere sebep olur.

Kalp kapak ya da kalp kasının hastalıkları

Kalbin kapak ya da kas hastalıkları gibi yapısal bazı hastalıklarında da efor kapasitesinde azalma ve nefes darlığı, çarpıntı gibi şikayetler görebiliriz.

Hipertansiyon

Hipertansiyon yani yüksek tansiyon hastalığı da eforda kısıtlanmaya sebep olabilir. Kontrolsüz seyreden hipertansiyonda efor esnasında tansiyon çok yükselir. Bu da göğüste baskı, ağrı, çarpıntı, nefes darlığı gibi şikâyetlerin ortaya çıkmasına sebep olur.

Kalp ritim bozuklukları

Kalp ritmindeki bozukluklar efor esnasında daha belirgin şikayetlere sebep olur. Örneğin atrial fibrilasyon adındaki ritim bozukluğuna sahip hastalarda en ufak eforlarda bile kalp hızının aniden ve çok yükseldiğini gözlemleriz.

Kemik erimesi, D vitamini eksikliği

Kemik yapısındaki zayıflama vücudu taşıma gücünde azalma ve çabuk yorulmayla birlikte seyreder.

Kaslardaki zayıflık, kemik ve eklem hastalıkları

Kas gücünü azaltan hastalıklar, kasın nadir görülen bazı yapısal hastalıkları, eforda çabuk yorulmaya neden olabilir. Ayrıca eklemlerde kireçlenme, özellikle diz eklemindeki zorlanmalar kısa mesafelerde dahi çabuk yorulma ya da merdiven çıkarken zorlanma ile kendini gösterir.

Kansızlık

Anemi yani kansızlık çabuk yorulmaya, küçük eforlarda bile ortaya çıkan çarpıntıya sebep olur.

Kronik hastalıklar

Kronik böbrek yetersizliği, şeker hastalığı, romatizma, kanser gibi kronik hastalıklar zaman içinde efor kapasitesinin de azalmasına sebep olur.

Enfeksiyon hastalıkları

Enfeksiyon hastalıklarının hepsi eforda çabuk yorulmaya sebep olabilir. Hele bir de yüksek ateşle birlikte seyrediyorsa hastalık boyunca kolumuzu bile kımıldatacak halimizin kalmadığını biliriz.

Akciğer hastalıkları

Zatürre, bronşit, amfizem, astım gibi akciğer hastalıkları solunum kapasitesindeki azalma ile beraber efor kapasitesinde de önemli düşüşlere sebep olur.

Pandemi süresince kendimizi korumak için evlere kapandık. Bu kapanmayı bazılarımız hastalığın bilincinde olarak, bilerek ve isteyerek, bazılarımız da hasta sayılarındaki artışla beraber salgının yayılması sebebiyle getirilen kısıtlamalarla bu kurallara uymak zorunda kalarak yerine getirdi. Bu şekilde karşı karşıya kaldığımız yeni yaşam tarzımız ister istemez bizi eski hareket serbestliğimizden alıkoydu. Ev içinde zaman geçirmeye alıştık. Belki bu durum ev halkını daha sık görmeye, oturup birbirimizle sohbet etmeye ve birbirimize daha çok vakit ayırmaya fırsat tanıdı.

Test yaptırılabilir

Bu iyi tarafları iyi hoş güzel ancak evde geçirdiğimiz vaktin büyük bölümünü de mutfakta farklı maharetlerimizi sergileyip bunları deneyerek ya da sofra başında geçirirsek hareketimiz de azaldığı için pandeminin bize hediye getirdiği kiloları taşımak zorunda kalırız. Pandemi esnasında ister istemez ortaya çıkan hareket azlığı sebebiyle olan kondisyon eksikliği ve bu hareket azlığına ek olarak can sıkıntısıyla atıştırdığımız abur cuburlar, aldığımız fazla kaloriler eforda çabuk yorulmamıza sebep olur. Yeni koronavirüsün öncelikle akciğerleri tuttuğunu biliyoruz. Zatürreye sebep olduğu için solunum kapasitesini etkileyerek hastalık kendini gösteriyor. Ancak araştırmalar gösteriyor ki bu virüs damar sistemini ve pıhtılaşma mekanizmalarını da etkiliyor. Bu da demektir ki neredeyse tüm vücudu ama özellikle de kalbi etkileyen sonuçlar doğurabiliyor. Her ne sebeple olursa olsun efor kapasitesinde azalma olduğunda mutlaka bir kardiyoloğa danışarak ve kardiyolog kontrolünde efor testini yaptırmak yerinde bir seçenek olacaktır.