Obezite önemli bir sağlık sorunudur

Bu önemli sağlık problemine dikkat çekmek için birçok kurum ve kuruluşça 22 Mayıs günü ‘Avrupa Obezite Günü’ olarak kabul edilmiş. Bu tarih başka bir gün ya da ay bile olsa obezite sorunu birçok hastalığa zemin hazırlayan ciddi bir problem olarak karşımıza çıkıyor. Hatta komplikasyonu bol, tedavi edilmesi gerekli bir hastalık olarak ele alınması gerektiği kabul ediliyor. Çünkü hiç kimse ben şişmanım tedavi için bir doktora gitmeliyim diyerek harekete geçmiyor. Hatta şişman kimse eğer görüntüsünü pek dert etmiyorsa tam tersi doktorla konuşmak istemiyor zira yemek konusunda kısıtlama getireceğini biliyor. Genelde bu kişileri artık obezite yüzünden karşılaştığı komplikasyonlarla beraber kardiyoloji, diyabet, ortopedi kliniklerinde görüyoruz. Maalesef aldığı bu kilolar yapacağını yapmış oluyor. Gelin obezite neler yapıyor ve biz ne yapmalıyız bir göz atalım.

Zemin hazırladığı sağlık sorunları

Uyku apnesi uyku esnasındaki solunum bozukluğudur. Şişman kişilerde sık görülen bir problemdir. Apnenin manası solunum durması yani nefes alamamadır. Uyku apnesi olan kişi tüm gece uykuda boğuluyor gibi sesler çıkarır. Horlaması vardır. Zaman zaman da nefesi durur sonra gürültülü bir solumayla tekrar başlar. Yanında uyumaya çalışan kişi için rahatsızlık veren bu durum uyku apnesi olan kişinin de ertesi gün yorgun, sinirli ve uykusuz olmasına yol açar. Böyle kimseler dikkatini toplamakta güçlük çeker çünkü kaliteli bir uyku geçirmemiştir. Uyku apnesi aynı zamanda hipertansiyon ve kalpteki ritm bozukluklarına da zemin hazırlar.

Obeziteyle birlikte sık görülen insülin direnci kısa sürede ardından şeker hastalığının da gelişmesine yol açabilir. Kan yağlarında dengesizlik olur. Diğer risk faktörlerinin de beraber seyrettiği metabolik sendrom dediğimiz durum gelişince koroner kalp hastalığı riski karşımıza çıkacaktır. Obez kadınlarda adet düzensizlikleri, hormonal dengesizlik ve gebelik komplikasyonları daha sıktır. Kas iskelet sistemi, kalça, diz eklemlerindeki problemler, omurgaya ait sorunlar artan kilolarla daha sık karşımıza çıkacaktır. Kadınlarda safra kesesi, rahim, yumurtalık ve meme kanserleri, erkeklerde ise bağırsak ve prostat kanserleri olmak üzere bazı kanser türlerinin obeziteyle ilişkisi olduğu gösterilmiş. Karaciğer yağlanması, safra kesesi hastalıkları obez kimselerde daha sık görülür. Fazla kilo kas, iskelet sistemine de fazla yük olduğu gibi kalp ve akciğerleri de zorlar. Obez hastalarda kalp yetersizliği, yüksek tansiyon, kalp damar hastalıkları daha sık görülür. Akciğer kapasitesi yetersiz kalır. Nefes darlığı, çabuk yorulma çok basit hareketlerde bile karşımıza çıkar. Obez hastaların her ne ameliyatı olursa olsun postoperatif dönemi daha zor geçer.

Kurtulma yolları

Aşırı şişmanlık yani obeziteden kurtulmanın yolu kolayca tahmin edebileceğiniz gibi daha az yemek ve daha çok kalori harcamaktan geçer. Yani daha çok hareket etmek, egzersiz yapmak gerekir. Alınan kalorinin miktarı, bunun ne kadarını yakıyor olduğumuz, bazal metabolizma hızı yani, dinlenme esnasında hiçbir kas hareketi yapmadan vücudun sadece yaşamaya yetecek kadar, organların çalışması için gerekli enerji seviyesi kilo artışı ile yakın ilgilidir. Bunun yanı sıra bazı hormonal faktörler de önem taşır. Obezitenin tedavisini planlarken bunları da göz önüne almak gerekir.

Leptin yetersizliği; Leptin, vücudumuzdaki yağ dokularından üretilen bir protein olup beyine sinyaller göndererek kişinin doyduğunu anlamasını sağlar. Bu düşüklük genetik bozukluğa bağlı olabilir.

Hipotiroidi; Tiroid bezinin yavaş çalışmasına bağlı bir durumdur. Kilo almanın yanı sıra hareketlerde yavaşlama, unutkanlık, sabah uyanmakta zorluk, kanda kolesterol yüksekliği, ruhsal durumda çöküntü gözlenebilir.

İnsülin direnci; Kanda insülin hormonunun yemek sonrası yüksek olmasıdır. Kan şekerini hızlı yükselten yiyeceklerin devamlı tüketilmesi kanda insülin hormonunun hep yüksek olmasına, acıkma ataklarına ve kilo almaya neden olur. Kandaki insülin düzeyini normal sınırlarda tutmak kilo vermenizi de sağlar.

Obezitenin ilaç, mideye balon ve ameliyatla tedavisi ise hastaya göre değişen bir şekilde uygulanır.