Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler dün İran sınır hattındaki incelemelerinin ardından yaptığı açıklamada “Kritik gelişmelere karşı Sayın Cumhurbaşkanımızın direktifleri çerçevesinde, proaktif bir güvenlik paradigmasıyla hareket ediyor, ilgili kurumlarımızla yakın bir koordinasyon halinde ülkemizi ilgilendirebilecek tüm ihtimallere karşı değerlendirmelerimizi yapıyoruz” dedi. Altı çizilecek iki söz öbeği “proaktif güvenlik paradigması” ve “tüm ihtimallere karşı değerlendirme”. İsrail’in İran’a yönelik saldırıları daha başlamadan Ankara teyakkuz haline geçti. Diplomasiye öncelik verildi ama İsrail’in saldırganlığının devamının bölgede yol açabilecekleri ve Türkiye’ye etkisi konusunda alınabilecek tedbirler de değerlendirildi. Bakan Güler’in sınır hattından yanında kuvvet kademesi ile verdiği mesajlar bunun bir parçası.
Şu anda 560 kilometrelik İran sınırına konsantre olunsa da Suriye ve Irak’taki gelişmeler yakından izleniyor. Uluslararası bir ajansın haberine göre ABD ordusu, Suriye’nin kuzeyindeki El Vezir ve Tel Baydar üslerini boşalttı. Bu üslerde SDG’ye bağlı küçük gruplar nöbet tutuyor. SDG Komutanı Mazlum Abdi de, birkaç yüz askerin bulunduğu tek bir ABD üssünün DAEŞ tehdidinin önüne geçmek için yeterli olmayacağını söylemiş, “Ama maalesef ABD ordusunun planı bu şekilde, biz boşluk olmasın diye buradayız” mealinde bir de gerekçe sunmuş. ABD, Suriye’deki 8 üssünü bir süre önce 3’e indirdi. Sadece 1 üs bırakmaya karar verdi. Abdi bunun için ağlıyor. ABD’nin yeni Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack ise üsler konusunda, “Bu herkesin makul davranarak sürece entegre olması meselesi” demişti.
Ankara, Tel Baydar Üssü’nden çekilmeyi teyit ederken henüz El Vezir için aynı bilgiyi vermiyor. Ankara söylenenlere değil, kendi tespitlerine bağlı. Abdi’nin ise şansını son ana kadar zorlamaya devam edeceği anlaşılıyor. Son an, kâğıt üzerinde Suriye Cumhurbaşkanı Şara ile imzalanan mutabakata göre yıl sonu. Tam bu noktada hatırlatılması gereken bir ifade var. Cumhurbaşkanı Erdoğan mayıs ayında Suriye ile sıklaşan temasları için, “Özellikle YPG ile ilgili konuyu çok yakından takip ediyoruz. Şam yönetiminin bu konudan dikkatini ayırmaması önemli. Onları bu konuya odaklandırmaya çalışıyoruz” demişti. Evet SDG ya da YPG-PYD fark etmez izleniyor, yeni yönetim de odaklandırılmaya çalışılıyor. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak’ın geçen hafta Suriye’de yaptığı temasların henüz dumanı üzerinde tütüyor.
İsrail’in İran’a saldırısı ve sonrasındaki provokatif tutumu birçok sahada seyir değişikliğine neden olabilir. Gazze’ye saldırılarından sonra Türkiye ile ilişkileri iyice gerilen İsrail’in PKK ve uzantılarına yaptığı teklifler malum. İran’daki rejim değişikliği hedefinde de ülkede ittifak yapabilecek potansiyel silahlı unsurlardan biri PKK’nın ülkedeki uzantısı PJAK. Örgütten İsrail ile iş birliğine kapı aralayan mesajlar geliyor. “Aynı cesaretin Suriye sahasına yansıma ihtimali olur mu?” sorusuna verilen yanıt, “Her ihtimal izlenir”. Burası MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin son iki açıklamasında da İsrail’in hedefinin Terörsüz Türkiye süreci olduğu hatırlatmasının yapılması gereken nokta.
Türkiye, diplomasiyi son ana kadar zorlayacak. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın dünkü grup konuşmasında Osmanlı’nın “Hazır ol cenge, eğer istersen sulhu salah” ilkesini hatırlattıktan sonra söylediği şu söz milletvekillerini alkışlarla ayağa kaldırdı: Caydırıcılığımızı öyle bir düzeye çıkartacağız ki bırakın bize saldırmayı, hiç kimse bunu aklının ucundan dahi geçiremeyecek.
Bölgedeki etkisi nedeniyle İsrail’in saldırganlığı başta olmak üzere ABD Başkanı Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın artık yüz yüze yapacakları bir görüşme daha da önem kazandı. Böyle bir görüşme bazı sahalardaki netleşmeleri de beraberinde getirecektir. Bir süredir karşılıklı çalışılan bu görüşmenin gelecek hafta Lahey’deki NATO Liderler Zirvesi marjında gerçekleşecebileceği değerlendiriliyor.
