Kıdem tazminatı konusunda hareketli günler yaşıyoruz. İşçi ve işveren kesimi henüz uzlaşabilmiş değil, ancak Bakan Faruk Çelik yarın Üçlü Danışma Kurulu’nda tarafları bir araya getirecek. Bu toplantı sonrası kıdem tazminatı konusunda atılacak adımlar netleşecek. Taraflar belirli konular üzerinde çalışmaya başlamayı kararlaştırırlarsa komisyonların kurulmasını bekleyebiliriz. Ancak uzlaşma olmadığı takdirde ne yapılacağı merak konusu. Bunun yanında üçlü danışma kurulunun tek konusu kıdem tazminatı değil. Esneklik uygulamaları ve taşeron yasası konusunda da taraflar çalışmalar yürütecek. Dolayısıyla kıdem tazminatının dışında başka gündemi olan toplantıdan taşeronda kıdem tazminatı fonu uygulaması, esnek çalışanlara yönelik kıdem tazminatı hakkının korunması gibi bazı başka konularda da adım atılması yönünde kararlar çıkabilir.
DİSK garanti istiyor
Kıdem tazminatının fona dönüştürülmesi konusunda işçi sendikalarının görüşleri genel anlamda olumsuz. Kıdem tazminatının fona dönüştürülmesini iş güvencesinin kaldırılması olarak gören DİSK, işverenlerin daha kolay işçi çıkarmak için fonu istediğini ifade ediyor. DİSK kıdem tazminatı konusunda özel sektörde devlet garantisinin getirilebileceğini ve özel sektör işverenlerinden kıdem tazminatı ödemesi gerçekleştiremeyenlerin ödemelerini devletin yapabileceğini, işçinin işverenin peşinden koşması yerine devletin ödediği parayı tahsil etmek için işverene gidebileceği bir sistemi öneriyor. Bu sistemin finansmanının da işsizlik sigortası fonundan gerçekleştirilebileceğini söylüyor.
Hak-İş fondan yana
Hak-İş’in görüşleri genel olarak 11.7 milyon işçinin tamamının kıdem tazminatı hakkından yararlanabileceği bir sistemin kurulması yönünde. Çalışan milyonlarca işçinin kıdem tazminatı alamadığı, yargıda kıdem tazminatı ile ilgili çok sayıda dosyanın beklediği bir çerçevede, fon gibi yeni bir düzenlemenin getirilmesi ve çok daha fazla işçinin kıdem tazminatı alabilmesi Hak-İş’in genel görüşü.
Türk-İş neye karşı?
Türk-İş kıdem tazminatının fona dönüştürülmesine sıcak bakmıyor. Bunun yanında kıdem tazminatı konusunda yaşanacak bir hak kaybını genel grev nedeni sayacaklarını ifade eden konfederasyon, kıdem tazminatında mevcut yasaların uygulanmasının en önemli değişiklik olacağını düşünüyor. Bunun yanında konfederasyonun görüşü, kıdem tazminatının işçinin ücretinin bir parçası ve on üçüncü aylık ücreti olduğu yönünde. Konfederasyon, kıdem tazminatı konusunun kırmızı çizgisi olduğunu açıkça vurguluyor.
İşveren ‘OECD’ diyor
Türkiye İşverenler Sendikası Konfederasyonu (TİSK) kıdem tazminatı konusunun uluslararası rekabette Türkiye’nin önünü tıkadığını belirterek kıdem tazminatında OECD ortalamasının hedef alınması gerektiğini söylüyor. Kıdem tazminatından sadece işçilerin yüzde 8’inin yararlanabildiğini belirten TİSK, kıdem tazminatında değişikliğin mutlaka yapılması gerektiğini düşünüyor. Yalnızca taşeron işçileri için uygulanabilecek bir sistem yerine tüm işçilerin yararlanabileceği bir değişikliğin gerektiğini düşünen konfederasyon bu konuda mutlaka adım atılması gerektiğini vurguluyor.
Kıdem için fon kurulsa bİle ‘30 gün’ korunmalı
İşverenin iflası halinde işçilerin kıdem tazminatlarını alamadıklarını, istifa halinde kıdem tazminatının alınamamasının ise verimsizlik yarattığını görüyoruz. Bunun yanında taşeron işçilerinin kıdem tazminatına hak kazanamadıkları da aşikâr. Tüm bu nedenlerle, kıdem tazminatı fonu bir gereklilik gibi gözüküyor. Ancak, kıdem tazminatı fona dönüştürülürken mevcut haklar kesinlikle korunmalı. Bunun yanında şu anki uygulamada geçerli olan 1 yıllık çalışmaya karşılık 30 günlük kıdem tazminatı hakkı aynen devam etmeli. Yani fona aktarılacak primin oranı 30 günlük ücret miktarını koruyacak şekilde belirlenmeli. Kıdem tazminatı fonda değerlendirilecek, nemalandırılacak diyerek prim oranı düşürülürse konu çıkmaza girer, bu durumu sendikalar değil üyelerine topluma bile anlatamazlar.
Sonuç olarak, kıdem tazminatı hakkına erişemeyen pek çok işçiye çare olacak, tarafların mutabakatıyla hangi hallerde kıdem tazminatının alınabileceğinin belirlendiği, mevcut haklardan geriye gidişe izin vermeyen bir fon düzenlemesi sosyal taraflarca kabul görür.
