SORU: Annemin 2002 - 2006 yılları arasında çalışmadan geçirdiği süreler var. 1600 gün daha prim ödemesi gerekiyor. Çalışmadığı dönemlerin parasını ödeyerek gün kazanabilir miyiz?
Fatma Sarı
CEVAP: Sigortalılarımızın en çok dile getirdikleri konu, daha doğrusu talep ettikleri husus, geçmişte çalışılmayan, sigorta primi ödenmemiş dönemlerin de borçlanabilinmesi. Ancak sosyal güvenlik sistemimizde böyle bir düzenleme bulunmamakta. Bu nedenle anneniz için çalışılmayan dönemlerin ödemesini yaparak prim günü kazanmanız mümkün değil.
Doğum borçlanmasında doğum öncesi sigortalı olma şartı var
SORU: Daha önce Milliyet’te yazmıştınız, TV programında da söylediniz, sigorta öncesi doğumlar için de borçlanma çıkacak mı?
Ayşenur Çatlı
CEVAP: Ekim 2008’den sonra çıkarılan ikincil mevzuatla, bir dönem sanki sigortalılık öncesi yapılan doğumlar da borçlanılabilecekmiş gibi bir durum ortaya çıktı. Ancak daha sonra çıkarılan yine ikincil mevzuatla bu hakkın önü kesildi. Kadınlar ancak sigorta tescilinden sonra yaptıkları doğumları borçlanabiliyor. Bu önemli bir kayıp. Askerlik borçlanmasında erkekler için sigorta öncesi yaptıkları askerlik hizmetini borçlanma hakkı var. Böylece erkekler daha erken emekli olabiliyor. Ancak kadınlar bu imkandan mahrum.
Eski Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin’le yaptığım görüşmede, bu konuda düzenleme yapabileceklerini söylemişlerdi. Bize hak verdiler ve kadınlar için sigorta başlangıcı öncesindeki doğumların da borçlanılması için çalışma yapacaklarını ifade ettiler. Kadın istihdam paketinin 2014’ün ilk aylarında gündeme gelmesi bekleniyor. Umarım pakette bu husus da yer alır.
Sigortalı kadının, iki defaya mahsus doğum borçlanması hakkı var. Doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla kadının çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan sürelerin borçlanılması mümkün olabiliyor. Şimdi gelecek olan pakette bu iki doğum için borçlanma hakkı üç doğum olarak düzenlenecek. Bu da kadın sigortalılara 1440 gün yerine 2160 gün borçlanma hakkını verebilecek.
İşveren ücret ödemiyorsa, işten ayrılan kıdem ve ihbar alabilir mi?
SORU: İşyerimizde işveren ücretlerimizi ödemiyor, işten ayrılırsak kıdem ve ihbar tazminatlarımızı alabilir miyiz?
Ali Toksöz
CEVAP: 4857 sayılı İş Kanunu’nun 34’üncü maddesine göre; ücreti ödeme gününden itibaren 20 gün içinde ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Geç ödenen ücret banka mevduatına uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanarak, faiziyle birlikte ödenmelidir. Ayrıca ücretin süresi içinde ödenmemesi işçiye iş sözleşmesini haklı nedenle derhal fesih hakkı verir (4857 Kanun Md. 24/ll-f). Dolayısıyla süresinde ücreti ödenmeyen işçi, haklı nedenle işi sonlandırdığı için kıdem tazminatını alıp işinden ayrılabilir. Diğer yandan ihbar tazminatını alması mümkün değil.
İkinci eşten boşanınca ilk eşten tekrar aylık bağlatabilirsiniz
SORU: İkinci evliğimi yaptım. Ancak ikinci kez evlendiğim için ilk eşimden aldığım dul aylığımı SGK kesti. Yapılan doğru mu? Tekrar boşanmam durumunda daha önce bağlanan aylığımı SGK yeniden bağlar mı?
İsimsiz
CEVAP: SGK, ilk eşinizden dolayı aldığınız ve ikinci evliliğiniz sebebiyle kesilen dul aylığınızı (ölüm aylığını), boşanmanız durumunda tekrar bağlayacaktır.
1 Ekim 2008 öncesindeki tarih için Bağ-Kur kaydı mümkün değil
SORU: 2002 ile 2007 yılları arasında emlak ofisim vardı. O döneme ilişkin vergi kaydım var. Vergilerimi tam ve zamanında yatırmakla beraber, Bağ - Kur kaydım yapılmadı. Emekli olmak için o dönemdeki Bağ- Kur’umu şimdi yatırabilir miyim?
Hulusi Şenyurt
CEVAP: Maalesef zamanında hak ve yükümlülüklerini bilmemek önemli sorunlara neden olabiliyor. Sizin durumunuzda olanlar için, süresi içinde Bağ-Kur kaydını yaptırmayan kişilerin sigorta hak ve yükümlülüğü 1 Ekim 2008’den itibaren başlatılıyor. Dolayısıyla Ekim 2008’den önceki bir tarih için Bağ-Kur kaydı mümkün değil. Bu kaydınız yapılamadığı için, 2008’den önceki dönemi borçlanarak kazanamazsınız.
