Cem Kılıç

Kovid-19 salgınının başladığı günden bu yana gerek salgının işgücü piyasası ve özellikle kırılgan gruplar üzerindeki etkilerini, gerekse de salgının olumsuz etkileriyle mücadelede uygulanan politika tedbirlerini ayrıntılı olarak kaleme almaya çalışıyorum. Kovid-19 salgınının gençler üzerindeki olumsuz etkilerini çok yönlü şekilde ortaya koyan ‘Gençlik ve Covid-19: İşler, Eğitim, Haklar ve Ruhsal Sağlık Üzerinde Etkileri’ başlıklı yeni bir rapor, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Birleşmiş Milletler Çocuk ve Gençlik Grubu (UNMGCY) ve Avrupa Gençlik Forumu gibi uluslararası kuruluşların işbirliği ile yayınlandı. Bugünkü yazımda söz konusu raporda yer alan çarpıcı hususları ele almaya çalışacağım.
112 ülkeden 18 - 29 yaş grubundaki 12 bin katılımcının görüşlerini yansıtan rapora göre, küresel salgın gençlere birden çok darbe vuruyor. Yalnız işlerini ve istihdam umutlarını yok etmekle kalmıyor, aynı zamanda onların öğrenim ve eğitimlerini aksatıyor, ruhsal sağlıklarını da ağır

Kısa çalışmaya gidilen işyerlerinde faaliyet tamamen durmuşsa kısa çalışma ödeneği alan çalışanlar için emeklilik primi yatmıyor

Kısa çalışma, koronavirüs tedbirleri nedeniyle işyerinin kapanmasının önüne geçilmesi ya da azalan çalışma süreleri nedeniyle işçilerin gelirlerinin kesilmesinin engellenmesi için çok önemli bir tedbir.

Bu kapsamda Türkiye’deki ilk vakanın görülmesinden yalnızca 14 gün sonra hayata geçirilen kısa çalışma işçilerin gelirlerinin korunması adına çok büyük bir rol üstleniyor. Kısa çalışmadaki işçilerin emeklilik prim günlerinde eksiklikler söz konusu oluyor. Emeklilik için gün sayan kişilerin bu noktadaki hesabı dikkatli yapmaları gerekiyor.

Emeklilik primi...

Koronavirüs salgını nedeniyle işyerlerinin bir bölümünde kısa çalışmaya gidildi. Kısa çalışmaya gidilen işyerlerinde eğer faaliyet tamamen durmuşsa kısa çalışma ödeneği alan çalışanlar için emeklilik primi yatmıyor. Genel sağlık sigortası primi

Yargıtay kararlarına göre, işveren, kavgaya karışan işçilere uygulayacağı yaptırımlarda adalete uymalı. Kavga eden işçilere verilen diğer cezalarda veya işten çıkarmalarda hakkaniyete uygun davranmalı.

İş Kanununun 25. maddesi işverenin hangi durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebileceğini düzenlemektedir. İşveren açısından derhal fesih nedenleri dört başlık altında toplanmaktadır. Bunlardan ilki sağlık nedenleri, ikincisi ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller, üçüncüsü zorlayıcı nedenler dördüncüsü ise işçinin tutuklanmasıdır. İşçinin tutuklanması dahil, bir, üç ve dördüncü başlıklar diğer koşullar da varsa işçiye kıdem tazminatı kazandırmaktadır. İşçinin diğer koşulları varsa işsizlik ödeneğinden yararlanmasına imkan tanımaktadır.

Yaz aylarında turizm ve tarım sektörlerinde mevsimlik çalışılıyor. Mevsimlik işlerde iş sözleşmesi yapılır mı, yıllık izin hakkı doğar mı, diğer haklar neler? Birlikte inceleyelim...

İçinde bulunduğumuz yaz aylarında turizm ve tarım gibi bazı sektörlerde istihdamın yoğunlaştığı işlerin büyük bölümünde mevsimlik çalışılıyor. Her ne kadar Kovid-19 salgını nedeniyle özellikle turizm sektörü ciddi anlamda etkilenmiş olsa da çok sayıda çalışan mevsimlik işlerde halihazırda işbaşı yaptı.

Mevsimlik çalışmada, yapılan iş bütün yıl boyunca süren ancak daha çok yılın belirli bir döneminde yoğunlaşan bir özellik gösterebileceği gibi yılın sadece o döneminde çalışılan bir yapıda da olabiliyor.

Tekrarlanan işler

Mevsimlik iş sözleşmeleri, İş Kanunu’nda tüm yönleriyle ayrı bir düzenlemeye sahip değil. Ancak bazı çalışma hakları bakımından mevsimlik işçilere ilişkin ayrı düzenlemeler getirilmiş. Mevsimlik işlerin en belirgin özelliği, yılın belirli dönemlerinde düzenli olarak tekrarlanan işler

Engelli yakınına bakanlara ödenen evde bakım parası 1544 liraya yükseldi. Bakım parası almak için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı il veya ilçe müdürlüklerine başvuruluyor

Ağır engelli yakınına bakan kişilere evde bakım parası ödeniyor. Bunun için gelir sınırı şartı söz konusu. Diğer yandan fiili olarak bakım yapılması ve kan bağı da şart. Gelir sınırı konusunda bayram ikramiyesi kafaları karıştırıyordu. Geçen sene yapılan düzenleme ile bayram ikramiyesi nedeniyle evde bakım parasının kesilmesinin önüne geçildi. Temmuz ayından itibaren evde bakım parası enflasyon oranında zamlandı ve 1544 TL oldu. Zamlı evde bakım paraları bu aydan itibaren ödenmeye başlandı.

Nasıl alınır?

Bir kişi bayram tatili olan 4.5 gün boyunca çalışırsa 9 günlük ücrete hak kazanır. İşçinin bir saat dahi bayramda çalıştırılması, bayram tatilinin kullandırılmaması kabul edildiğinden o günün ücreti tam yansıtılır

Ulusal bayram ve genel tatil günleri ‘Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’da belirtilmiştir. Buna göre; cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü ulusal bayram olup, 23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı, 30 Ağustos Zafer Bayramı, Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, 1 Ocak yılbaşı, 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü genel tatildir.

Kurban Bayramı’nın son günü olan bugün de dahil tüm bayram boyunca birçok kişi çalıştı ve çalışmaya da devam ediyor. Özellikle hizmet sektöründe çalışan ve yoğunluğun tatil döneminde arttığı sektörlerde bayramı tatil yaparak geçirmek neredeyse imkânsızlaşıyor. Bu sektörlerin başında mağazacılık,

Gerek çalışanların gerekse işverenlerin aklında, “Kurban Bayramı tatili uzatılır mı” sorusu var. Bayrama 3.5 gün daha eklenirse bu tatilin de uzaması mümkün. İş Kanunu’ndaki ‘telafi çalışması’ bu durumlar içindir. İşveren bayram öncesi 3.5 günü tatil ederek, iki ay içinde bu günler için telafi çalışması yaptırabilir.

Bu sene Kurban Bayramı tatili, 30 Temmuz Perşembe arife günü ile başlıyor ve 3 Ağustos Pazartesi günü sona eriyor. 30 Temmuz arife günü yarım gün. Bayram öncesindeki pazartesi gününden itibaren 3.5 gün de eklenirse tatilin daha da uzaması mümkün. Gerek çalışanların gerekse işverenlerin aklında acaba bu günler birleştirilerek tatil süresi uzatılabilir mi sorusu var. Tatil sürelerini birleştirebilmek için çeşitli yollar bulunuyor.

Telafi çalışması

İş Kanunu’nda düzenlenen ‘telafi çalışması’ uygulaması, bu gibi durumlar içindir. Düzenlemeye göre, işveren resmî tatillerden önce veya sonra işyerini

Meclis’te geçen hafta kabul edilen ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi beklenen ‘torba kanun’da çalışma hayatına ilişkin 4 önemli düzenleme var.

Koronavirüsün etkilerinin hafifletilmesine yönelik kısa çalışma ve nakdi ücret desteğinin süre uzatımı yetkisinin uzatılması, normalleşen işverene teşvik, fesih yasağının detaylarına ilişkin düzenleme ve iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğun ertelenmesi bu düzenlemeler içerisinde yer alıyor.