1.6 milyon yeşil kartlı ‘gelir testine’ takıldı
Türkiye’de 2012 başında yaklaşık 9.4 milyon “yeşil kartlı” bulunurken, gelir testi uygulaması sonrası bu sayıda ciddi azalma yaşandı. Bu kart sahiplerinin önemli bir bölümünün haksız yere sağlıktan yararlandığı, oysaki gelir düzeylerinin prim ödeyerek sağlıktan yararlanmaya müsait olduğu biliniyordu. Bugün gelinen noktada, yeşil kartlıların önemli bir bölümünün gelir testine takıldığı görülüyor. Son verilere göre 9.4 milyon yeşil kartlı sayısı gelir testinin devreye girmesiyle şimdilerde 7.8 milyon kişiye geriledi. Böylece 1.6 milyon kişi artık “prim ödeyerek” sağlık hizmetlerinden yararlanıyor.
Urfa teste boğuldu
Gelir testinin en çok yapıldığı ilimiz nüfusu nedeniyle İstanbul. İstanbul’da her 17 kişiden biri gelir testine girmiş. Ancak nüfusla orantılandığında, Doğu ve Güneydoğu illerimiz, en çok gelir testi yapılan iller olarak görünüyor. Örneğin Şanlıurfa’da neredeyse her üç kişiden birisi gelir testine girmiş. Bu ilimizi, Diyarbakır, Van ve Malatya takip ediyor.
Bu sonuçlar, özellikle Doğu ve Güneydoğu illerimizde sosyal güvencesizliğin yani herhangi bir sosyal güvenlik hakkına sahip olmayanların oranının diğer bölgelere göre oldukça yüksek olduğunu ortaya koyuyor.
Dikkat kaçana cezası var
Gelir testi sonucu primlerinin devlet tarafından ödenmesi gereken kişilerin testleri her yıl tekrarlanıyor. Kişilerin beyanlarının doğruluğu ve bu beyanlarının sürekliliği bu yolla sürekli kontrol altında tutuluyor.
Gelir testi yaptırması için kendisine tebligat gönderilenlerden bir ay içinde gelir testi yaptırmayanların gelirleri asgari ücretin iki katı olarak değerlendiriliyor ve bu tutar üzerinden prim yatırması gerektiğine hükmediliyor. Bu da yüklü bir borç çıkabiliyor.
Üniversiteli ‘120 günü’ geçirme!
18 yaşını tamamlamış, liseyi bitirmiş gençler kapsama girdikleri halde gelir testi yaptırmadılar, bir bölümü nasılsa üniversiteye kaydolacağım diye bu yükümlülükten kaçındı. Ancak bu durumda olanlar için devlet resen işlem yaptığı için bu gençlere daha doğrusu ailelerine prim borcu çıktı. Neyse ki, Çalışma Bakanı Faruk Çelik devreye girerek yeni bir düzenleme yaptırdı. Yapılan düzenlemeyle şu
Gelir testi işlemi neden yapılıyor?
Çünkü Türkiye’de herkese zorunlu sağlık sigortası hakkı getirildi. Herhangi bir sosyal güvenlik imkanı olmayan kişiler de sağlık sigortası kapsamına girdikleri için, kimlerin prim ödemeden, kimlerin ise para ödeyerek sağlıktan yararlanacağı ‘gelir testi’ adı verilen uygulama ile belirleniyor.
Kim yaptıracak?
Eski adıyla yeşil kartlılar, üniversiteye gidiyorsa 25 yaşını, liseye gidiyorsa 20 yaşını, okula gitmiyorsa 18 yaşını geçen kişiler, herhangi bir işte çalışmayan ve sigortalı olmamakla birlikte kendisine bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayanlar, sosyal güvenlik kurumundan herhangi bir gelir almayanlar gelir testi yaptırmak zorunda.
Nasıl yapılıyor?
Gelir testini il veya ilçe sınırları içerisindeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları yapıyor. Bu tespit yapılırken, aile fertlerinin bütün harcamaları, taşınır-taşınmazları ile bunlardan elde edilen toplam gelir dikkate alınıyor. Aile fertlerinin toplam geliri, ailedeki kişi sayısına bölünerek kişi başına gelir durumu tespit ediliyor.
Test sonrası ne oluyor?
Gelir testi neticesinde, kişi başına düşen gelir asgari ücretin üçte birinin altında (340 TL) ise, bu kişinin genel sağlık sigortası primi devlet tarafından ödeniyor.
