Çocukların savaş oyunu büyüklerin işi oldu
ABD Başkanı Biden’a göre; Rusya’nın kullanacağı silahların içeriği savaşın seyrini değiştirecek. Medya da hangi silahın kullanılıp kullanılmayacağına odaklanıyor. Tıpkı çocukların kanlı savaş oyununda düşmanı yenmek için en zararlı silahın hangisi olduğuna odaklanması gibi…
Ukraynalı bir baba, oğluna “La Vita e Bella” filmindeki gibi, savaşı, hediyesi “oyuncak bir tank” olan bir “oyun” olarak anlatıyor mudur bilemiyorum. Ama savaşı görsün görmesin bu çağın bütün çocuklarının, sanal dünyada savaş oyunlarıyla beslenen bir zaman tünelinin içinde sıkışıp kaldığını düşünüyorum.
Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş, dünya savaş tarihini konu edinen pek çok eski filmi yeniden ekranlara taşırken, bazı film sahnelerindeki buzlamayla çocukları kötü alışkanlıklardan, şiddetten korumayı hedeflemiş. Ama sunduğu gerçekliğin vereceği zararı hesaba katmamış görünüyor.
Mesela; Stalin’in emrinde bir asker, iki Rus direnişçinin şakağına dayadığı silahın tetiğini çekiyor. Tetiğe basıldığı an, yakın plan çekimle zihnimize kazınıyor, ama Stalin’in elindeki kadeh ve masadaki şişeler buzlanmış… Ağzı burnu kan revan içinde, yüzü gözü dayaktan şişmiş, morarmış, ağır işkence görmüş bir başka direnişçi yere yığılmış, sorgulayan komutanın elindeki sigara buzlanmış…
Belli ki; buzlamaya karar veren zihniyet, savaşı, silahı, işkenceyi, yargısız infazı şiddetten saymıyor!
Üstelik filmlerdeki bu buzlama, her gün marketlerde açıkça satılan içki ve sigara reyonlarının önünden geçen yetişkinler için. Görüntüleri yaş sınırı olan logolarla, biplerle, buzlamalarla vererek çocukları zararlı şeylerden koruduğumuza inanıyor muyuz gerçekten?
1997 yapımı “Hayat Güzeldir” (La Vita e Bella) filmi, toplama kampındaki baba ve oğulun ilişkisini anlatıyor.
***
Peki, yetişkinlerin kötü alışkanlıklarından korumaya çalıştığımız çocuk ve gençlerin izlediği dizilere, oyunlara hiç baktınız mı? Aile fertlerinin birlikte izlediği televizyon dizilerinin ortak noktası artık silah. Hem de her tür silah. Silahın kullanılmadığı, zumlanarak görüntülenmediği tek bir dizi yok…
Hemen her dizide cinayetler işleyen, kendi kurallarını koyan, sokaklarda kendi kanununu yaratan adamlar, ellerinde silahlarla geziyor; vuruyor ateşe veriyor, öldürüyor; ama ortada polis yok, yargı yok, yakalanan yok, tutuklanan yok, ceza alan hiç yok! Aksine silaha muazzam bir özendirme var.
***
Bazı video kanalları da çocuklar ve gençler için şiddet içeren en iyi oyunları listelemiş. En kanlı oyunlar, top 10 listesine dönüşmüş. Öldürmek üzerine kurulu bu savaş oyunlarında silah kelimesi hafif kalır. Öyle ki; bazı savaş oyunları, geliştirilmiş yeni versiyonlarıyla şiddeti tırmandırdığı için, kanlı oyunlar listesinde ilk ona girmeye “hak” kazanmış!
Sanal dünyanın savaş oyunlarında insan olmanın dışında her şey var. Bu oyunlarda masum insanları öldürebiliyorsunuz. İster vücutlarına asit enjekte edin, ister arabanızla ezin. Elektrikle işkence de yapabiliyorsunuz… Öldürmenin her türü var. Kollar, bacaklar havada uçuşuyor, kafalar kopuyor, ortalık kan gölüne dönüyor ve en çok öldürenden “kahramanımız” diye bahsediliyor. Sadece bu top 10 listesini izleyenlerin sayısı 3 milyon 258 bin 73… Muhtemelen izleyenlerin çoğu da filmlerde sigara ve şişeleri buzlayarak kötü alışkanlıklardan korumaya çalıştığımız gençler…
***
Araştırmalara göre, şiddet içerikli dijital oyunlar, çocukları sadece saldırganlaştırmıyor, empati kuramadığı için olumlu duygu ve davranışlarını da yok ediyor. Milyarlarca dolarlık inanılmaz bir pazar yaratan bu oyunlarla nasıl bir gelecek inşa ettiğimiz de ortada. Birçok ülke savaş oyunlarındaki vahşeti yasaklama yoluna gitse de sonucu değiştiremiyor.
Medya ise ekonomi sayfalarında oyun pazarının nasıl büyüdüğünü anlatırken, toplum sayfalarında da bu oyunların çocuklara gençlere nasıl zarar verdiğini verileriyle ortaya koyuyor. Ama bu paradoksal durumun bir adım ötesine geçemiyor.
Şiddeti önlemenin yöntemi buzlama yapmak, yasaklamak değildir. Ama silahı gözümüze soka soka normalleştirenlerin ısrarla silahı öne çıkarıp, sigara ve içkiyi buzlamasının mantığını daha da önemlisi samimiyetini sorgulamak gerekmiyor mu?
ABD Başkanı Joe Biden, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşa ilişkin bir açıklamasında şöyle diyor: “Kullanılan silahların içeriğine göre bizim de müdahalemiz değişecektir.” Medya o silahların ne olduğunu tartışıyor, ama savaşı önlemenin bir yolunun olup olmadığını tartışmıyor bile… Hangi silahın kullanılıp kullanılmayacağına odaklanıyor. Tıpkı çocukların kanlı savaş oyununda düşmanı yenmek için en zararlı, en kötü silahın hangisi olduğuna odaklanması gibi…
Çocuklara şiddeti oyun olarak sunan bir dünyanın savaştan kurtulması mümkün mü?