‘Montrö’ye tüm taraflar uymalı’

Aslıhan Altay Karataş - Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, "Herhangi bir şekilde Montrö'nün aşındırılması, statükonun bozulması kimseye yarar sağlamaz. Bugüne kadar yaptığımız gibi Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin 19, 20, 21'inci maddelerini uygulamayı sürdüreceğiz" dedi.

Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırısına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Akar, "Gelişmeleri üzüntü ve endişeyle takip ediyoruz. Ukrayna ve Rusya ile bizim son derece olumlu ilişkilerimiz var. Tüm tarihimiz boyunca olduğu gibi bugün de komşularımız başta olmak üzere tüm ülkelerin egemenlik haklarına, sınırlarına, toprak bütünlüğüne saygılıyız. Bu ilkeden hareketle Ukrayna için de aynısını söylüyoruz. Temennimiz, bir an önce barışçıl, diplomatik yollarla çözümlerin bulunması. Bu çerçevede baktığımızda Rusya tarafından Ukrayna'nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne yapılan bu harekatı bizim kabul etmemiz mümkün değil. Uluslararası hukuka aykırı olduğunu söylüyor ve görüyoruz" dedi.

‘Aşındırılamaz’

Türkiye'nin insani yardımın yanı sıra diplomatik, siyasi, uluslararası anlamda barışçıl yol ve yöntemleri desteklediğini belirten Akar, Montrö Sözleşmesi'nin uygulanmasına ilişkin şunları söyledi: 

"Yıllardan beri gayet başarılı şekilde Montrö statüsü devam etti. Söz konusu sözleşme bütün kıyıdaş ülkelere yararlı olmakla birlikte diğer ülkelerin giriş-çıkışlarını da düzenlemiş vaziyette. Herhangi bir şekilde Montrö'nün aşındırılması, statükonun bozulması kimseye yarar sağlamaz. Montrö'nün korunmasında fayda görüyoruz. Bütün tarafların Montrö ve Montrö'nün getirdiği kurallara uymasının yararlı olduğunu değerlendiriyoruz. Dileğimiz bir an önce barışçıl yöntemler ve diplomatik yollarla bu sorunların çözülmesi ve bölgede sulhun, sükunun yeniden hakim olmasıdır. Bunun için çalışıyoruz."

Karadeniz'in bir rekabet alanına dönüşmemesi, Karadeniz'deki barışın, huzurun  devamı için gayret gösterdiklerini kaydeden Akar, "Bugüne kadar yaptı??m?z gibi Montr? Bo?azlar S?zle?mesi'nin 19, 20, 21'inci maddelerinin uygulamas?n? s?rd?rece?iz" dedi. Akar, sald?r?lar?n gelece?ine ili?kin de?erlendirmesinin sorulmas? ?zerine "Gelece?e d?n?k tahminleri bir tarafa b?rak?p somut verilere g?re de?erlendirme yapmak gerekir. Bu krizin diplomatik, bar????l yol ve y?ntemlerle bir an ?nce bitirilmesi ve b?lge halklar?n?n g?ven ve rahat i?inde ya?amas? i?in ?al???yoruz" ifadelerini kulland?.ğımız gibi Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin 19, 20, 21'inci maddelerinin uygulamasını sürdüreceğiz" dedi. Akar, saldırıların geleceğine ilişkin değerlendirmesinin sorulması üzerine "Geleceğe dönük tahminleri bir tarafa bırakıp somut verilere göre değerlendirme yapmak gerekir. Bu krizin diplomatik, barışçıl yol ve yöntemlerle bir an önce bitirilmesi ve bölge halklarının güven ve rahat içinde yaşaması için çalışıyoruz" ifadelerini kullandı.

Sözleşmenin ilgili maddeleri ne diyor?

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın “uygulamasını sürdüreceğiz” dediği Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin 18, 19 ve 20. maddeleri özetle şöyle;
19. maddeye göre, Türkiye herhangi bir savaşın tarafı değilse savaş gemileri Boğazlarda tam bir geçiş ve gidiş geliş özgürlüğünden yararlanabilir. Madde “Savaş zamanında, Türkiye savaşan değilse, savaş gemileri 10. maddeden 18. maddeye kadar olan maddelerde belirtilen koşullarla aynı koşullar içinde, Boğazlarda tam bir geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır. Bununla birlikte, savaşan herhangi bir devletin savaş gemilerinin Boğazlardan geçmesi yasak olacaktır” hükmünü içeriyor.

20. madde “Türkiye savaşın tarafı ise savaş gemilerinin geçişi konusunda Türk hükümeti tümüyle dilediği gibi davranabilir” hükmünü koyarken, 21. maddeye göre ise “Türkiye, kendisine karşı savaş tehlikesiyle karşı karşıya kaldığında ise muharebenin tarafı olduğu durumda geçerli olan şartları uygulayabilir. Ancak Türkiye’nin bu yetkisini kullanmadan önce Boğazlardan geçmiş olan savaş gemileri, bağlantı limanlarına dönmek için tekrar Boğazlardan geçiş yapabilir.”

Akar, Rus mevkidaşı Şoygu ile görüştü

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ile telefonda görüştü. Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, görüşmede Ukrayna bağlamındaki son gelişmeler ele alındı. Bakan Akar, tahliyeler dahil insani durumun iyileştirilmesi için ateşkese ihtiyaç olduğunu, Türkiye'nin bölgede barış ve insani yardım için çalışmaya devam edeceğini, bu amaçla üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu kaydetti.