Çocuklarda okula uyum sorunu

Tüm Türkiye'de anaokulu ve ilkokul birinci sınıflar için uyum eğitimi başladı. Diğer öğrenciler içinse, 2022-2023 eğitim-öğretim yılı 12 Eylül tarihinde başlayacak.

Çocuklar için ev ortamından okul ortamına geçmenin, ilk ve en önemli olaylardan biri olduğunu söyleyebiliriz. Çocukların okula uyum dönemini sorunsuz, herhangi bir psikolojik iz bırakmadan, rahat bir şekilde geçirebilmeleri oldukça önem arz ediyor.

Çocuğunuzu doğru anlıyor musunuz?

Çocukların okula uyum süreçlerini; okulun alt yapısı, okul personelinin ve öğretmenlerin çocuklara yaklaşımları gibi durumlar etkiler fakat ailelerin tutumları da burada çok büyük bir role sahiptir. Tam da bu noktada ailelerin çocuklarına karşı tutumlarına dikkat çekmek istiyorum.

Okul öncesi ve ilkokula başlama dönemindeki çocukların, ev ortamlarını onların penceresinden gözlemleyelim. Okul çağına gelen çocuklar, ev ortamlarında alışık oldukları bir yaşama devam ederler.

Kendilerini güvende hissettikleri aile bireyleri eşliğinde rutin sosyal yaşamlarını sürdürürler. Okul çağına geldiklerinde yanlarında kendilerini güvende hissettikleri ebeveynlerinden ayrılarak, onlar için yeni bir tecrübe olan bir ortama geçiş yapmaya başlarlar. Çocuklar bu anlamda toplumsal bir çevreye ilk adımlarını atmış olurlar.

Çocukların dünyasında olaylar biraz farklı seyredebilir

Yeni bir toplumsal çevreye uyum sağlamaya başlayan çocuklar, karşılaştıkları yeni ortam ve insanlara karşı belirli oranda kaygıya kapılabilirler. Aile bireyleri için okula uyum süreci, hayatın normal akışı içerisindeki bir olay gibi algılansa da çocukların dünyasında birtakım endişelere sebep olabilir.

Çocukların bu endişeleri okula uyum açısından doğal karşılanabilir. Çocukların yeni bir ortama geçiş yapmalarıyla birlikte tam uyum sağlamaları biraz zaman alabilir.

Çocuklarda okula uyum problemleri nasıl belirti verir?

Okul yaşamına karşı uyum zorluğu çeken çocuklarda, endişe seviyesi artabilir. Çocuklar, eğitim döneminin başladığı ilk günlerde okula karşı isteksiz davranışlar sergileyebilirler. Okula gitmek istemeyebilir, huzursuzluklarını bedensel olarak ifade etme yolunu seçebilirler. Anne ya da babadan kopmak istemeyebilir, tedirginlik hissedebilirler.

Çocuklarda ayrıca şu durumlar da gözlemlenebilir;

• Okula karşı ilgi ve enerji kaybı

• Öfke durumu

• İçe kapanma

• Mutsuzluk

• Mide bulantısı

• İştahsızlık

• Uyku problemleri gibi durumlar yaşanabilir.

Çocukların penceresinden onların ev ortamlarına bakmıştık. Gelin, şimdi bir de “yeni bir ortama” hem çocuk hem yetişkin bireyler açısından bakalım. Yeni ve yabancı bireylerle karşılaşmak, yeni bir ortama girmek bırakalım çocukları, yetişkinler için dahi alışılması zaman alan bir konu haline gelebiliyor.

Yetişkinler, yeni ortamlarda belirli bir sürece yabancılaşma duygusu yaşayabiliyor, birtakım endişeleri olabiliyor. Yeni bir ortama uyum sürecini çocuklar için düşündüğümüzde ise duygu ve düşünceleriyle uyum sağlamaları elbette zaman alabilmektedir.

Aileler okula uyum sürecinde sabırlı ve anlayışlı olmalı

Okula uyum döneminde, ailelerin çocuklarına karşı tutumlarının çok önemli olduğunu ifade etmiştik. Aileler öncelikle, çocuklarına kulak vermeli, neden okula gitmek istemediklerini öğrenmeliler. Ayrıca aileler okula başlamadan önce okulda onları nelerin beklediğini, orada ne yapacaklarını, zamanlarını nasıl geçireceklerini çocuklarıyla konuşabilirler. Kendi okul yaşamlarıyla ilgili güzel anılarını paylaşabilirler. Okulla ilgili düşüncelerini alıp onları kaygılandıran durumları öğrenip çocuklarına bu konuda açıklamalar yaparak çocuklarını rahatlatabilirler. Eğer, okula uyum problemi çok uzarsa ve hala sorun yaşanıyorsa o zaman bir uzmandan yardım alınmalıdır.

Okula uyum problemi yaşayan çocuklarda durum tespit edildikten sonra terapist eşliğinde sürecin yürütülmesi daha sağlıklı olacaktır. Ebeveynlerin çocuklarının okula uyum problemlerinden dolayı birbirlerini suçlamamaları gerekir. Aileler, çocuklar için rol modellerdir. Bundan dolayı uyum konusunda birbirlerini suçlamaları, çocuklar açısından doğru bir rol model davranışı olmayacaktır.

Bazen aileler aşırı derecede koruyucu bir tutum tercih edebiliyorlar. Bu durum da çocuklarda kaygı ve kendine güven problemi konularında birtakım yanlışlara sebebiyet verebiliyor. Aileler, çocukların gelişimlerini destekleyerek yeni ortamlara uyum sağlamaları adına onları cesaretlendirmeliler.

Anne ve babalar, her davranış karşısında olduğu gibi okula uyum sorununda da kararlı ve tutarlı olmalılar. Çocuklarına okula gitmeleri gerektiğini net bir dille açıklayarak doğru bir davranış sergilemeliler. Bunu yaparken çocuklara karşı sabırlı ve anlayışlı olmaları, uygun bir üslupla bunu ifade etmeleri oldukça önemlidir.

Terapist, aile ve öğretmen koordineli çalışmalı

Okula uyum sorunu yaşayan çocuklarda süreç; terapist, aile ve öğretmenin koordinasyonu sayesinde aşılabilir. Öğretmenlerin, uyum yaşayan çocuklarla ilgili gözlemleri çok kıymetlidir.

Bu sayede uyum problemleri yaşayan çocukların davranışları yerinde gözlemlenir ve devamında sorunun çözümü için gerekli adımlar uzman terapistler tarafından atılır.

Her çocuk farklıdır, uzmanından destek alabilirsiniz

Okula, herhangi bir sorun yaşamadan uyum sağlayan çocuklar olduğu gibi birbirinden farklı düzeylerde geçici sorunlar yaşayan çocuklar da mutlaka olacaktır.

Ebeveynler, çocuklarının okula uyum sorunu yaşadığını düşünüyorsa, bu alanın uzmanlarından destek almaları yerinde bir davranış olacaktır.

Geleceğimizin en büyük değerleri olan çocuklarımızın, sorunlarının çözümünde sabırlı ve anlayışlı olalım.

Onlara sevildiklerini her daim hissettirelim.