Suudi Arabistan'da Rusya-ABD buluşması, Türkiye'de 'kritik' Erdoğan-Zelenskiy görüşmesi

ABD Başkanı Donald Trump'ın emriyle Suudi Arabistan'da bugün yapılacak Ukraynasız Rusya-ABD heyeti görüşmeleri dünya gündemini kilitlerken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy bugün Ankara'da görüşecek. Cumhurbaşkanlığı İletişim Danışmanı Fahrettin Altun'un dün yaptığı duyuruya göre liderler, Ukrayna’daki son gelişmeleri ve iki ülke arasındaki iş birliğinin güçlendirilmesini ele alacaklar.

ABD VE RUS HEYETLERİ BULUŞTU

ABD ve Rus heyetleri, ikili ilişkileri normalleştirmeyi ve Ukrayna'daki savaşı sonlandırmayı hedefleyen görüşmelere Riyad'da başladı.

RUBIO, PRENS SALMAN İLE BULUŞTU

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Pazartesi akşamı Riyad'da ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile bir araya geldi. Bu, üst düzey ABD diplomatının yeni görevindeki ilk ziyaretiydi. Rubio'nun Riyad gezisi, Riyad'ın Salı günü Ukrayna savaşı hakkında ABD-Rusya görüşmelerine ev sahipliği yapmasıyla aynı zamana denk geliyor. Kremlin'den yapılan açıklamaya göre, heyete Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Devlet Başkanı Vladimir Putin'in dış politika danışmanı Yuri Uşakov başkanlık edecek.

İNGİLİZ BASINI: KRİTİK GÖRÜŞME

İngiliz Daily Wrap Zelenskiy-Erdoğan görüşmesi için "Suudi Arabistan'daki barış görüşmeleri sırasında Ankara'ya kritik ziyaret" başlığı atarken şu ifadelere yer verdi: "Bu ziyaret, ABD ve Rusya’nın savaşın sona erdirilmesiyle ilgili görüşmeler yapmak üzere Suudi Arabistan'da bir araya geleceği kritik bir döneme denk geliyor. Daha önce Ukrayna'daki çatışmada arabuluculuk teklifinde bulunan Türkiye, bir kez daha barış için harekete geçmeye hazır olduğunu vurguluyor. Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, hem Avrupa'nın hem de Türkiye’nin müzakerelere katılması gerektiğini belirtti. Ayrıca ateşkesin sağlanması ve uzun vadeli bir barış planının oluşturulması gerektiğinin altını çizdi. Zelenskiy, Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik saldırılarının başlamasından bu yana Türkiye'yi iki kez ziyaret etti. Son ziyareti Mart 2024'te gerçekleşmişti. Zelenskiy, Suudi Arabistan'ı da ziyaret edecek."

'TRUMP'IN 500 MİLYAR DOLARLIK GİZLİ UKRAYNA PLANI' 

Telegraph'ın haberine göre ABD Eski Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna’ya yönelik 500 milyar dolarlık ‘geri ödeme’ talebi, sıradan bir mali düzenlemenin ötesine geçiyor. ABD’nin Ukrayna’nın kritik mineralleri üzerindeki kontrolü ile sınırlı kalmayan bu plan, limanlardan altyapıya, petrol ve doğal gazdan ülkenin daha geniş kaynak tabanına kadar hemen her şeyi kapsıyor. Telegraph'ın ele geçirdiği, 7 Şubat 2025 tarihli ve "Gizli ve Ayrıcalıklı" olarak işaretlenmiş taslak anlaşma, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin ofisine bir hafta önce ulaştı. Belgede, Ukrayna’nın yeniden inşa sürecinden "düşman tarafların faydalanmaması için" ABD ile ortak bir yatırım fonu kurulması öneriliyor. Ancak bu fon, Ukrayna’nın ekonomik kontrolünü Washington’a devreden bir düzenleme niteliğinde.

ABD'NİN UKRAYNA'YI EKONOMİK EL KOYMA MI?

ABD, Telegraph'ın ele geçirdiği plana göre Ukrayna'nın doğal kaynaklarından elde edilen gelirlerin yüzde 50'sini ve gelecekte üçüncü taraflara verilecek yeni ruhsatlardan elde edilecek finansal değerin yüzde 50'sini alacak. Ayrıca ABD, bu gelirler üzerinde "rehin hakkına" sahip olacak. Belgede, "Bu madde, 'Önce bize ödeyin, sonra çocuklarınızı doyurun' anlamına geliyor" ifadeleri yer alıyor.

Zelenskiy, Eylül 2024'te Trump ile yaptığı görüşmede, ABD'nin Ukrayna'nın nadir toprak elementlerine ve kritik minerallerine doğrudan yatırım yapması fikrini öne sürmüştü. Bunu, ABD'nin Ukrayna’ya askeri yardım sağlamaya devam etmesini garanti altına almak için bir adım olarak görüyordu. Ancak Trump'ın talep ettiği koşullar, savaşta yenilmiş ülkeler üzerine empoze edilen tazminatlardan daha ağır oldu.

'ALMANYA'DAN FAZLA ÖDEYECEK'

Telegraph, Trump'ın Ukrayna'dan talep ettiği ekonomik yükün, Almanya'nın 1. Dünya Savaşı sonrası Versailles Antlaşması ile ödemek zorunda bırakıldığı tazminattan daha ağır olduğuna dikkat çekiyor. Bu tazminat, 1921 Londra Konferansı ve 1924 Dawes Planı ile hafifletilmişti. Ancak Trump, Ukrayna için böyle bir esneklik düşünmüyor ve aynı zamanda Rusya'ya herhangi bir mali yük getirmekten de kaçınıyor.

Trump, Fox News'e verdiği demeçte, Ukrayna’nın "500 milyar dolarlık ödemeyi kabul ettiğini" iddia etti ve şu ifadeleri kullandı: "Çok değerli toprakları var. Nadir elementler, petrol, doğal gaz ve başka kaynaklar açısından inanılmaz bir yer."

UKRAYNA'NIN MİNERAL KAYNAKLARI

Trump'ın Ukrayna'nın mineral rezervleriyle ilgili beklentileri, uzmanlara göre oldukça abartılı. Ukrayna, Avrupa'nın en büyük lityum rezervlerinden birine sahip olsa da, lityum fiyatları 2022’den bu yana yüzde 88 oranında düştü. ABD'de McDermitt Caldera'nın 40 milyon metrik tonluk lityum rezervi, ülkeyi bu alanda öne çıkarıyor. Benzer şekilde, Ukrayna'nın şeyl gaz rezervlerinin bir kısmı Rus kontrolü altında ve batıdaki rezervlerin çıkarılması çok yüksek maliyetlere sahip.

UKRAYNA EKONOMİK BASKI ALTINDA

Ukrayna'nın, Trump'ın 500 milyar dolarlık talebini makul bir süre içinde karşılaması imkansız görünüyor. Ülke, son üç yıldır liberal demokrasiler adına cephede büyük fedakarlıklar yaparken, Trump'ın dayattığı bu koşullar, Ukrayna’yı ekonomik olarak ABD’nin boyunduruğuna sokacak bir adım olarak değerlendiriliyor. Zelenskiy, Rusya'nın askeri tehdidi ile ABD'nin ekonomik baskısı arasında zor bir karar vermek zorunda kalabilir.

 AVRUPA'DA GÖVDE GÖSTERİSİ

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un çağrısıyla Paris’te gerçekleşen zirveye, İngiltere, Almanya, İtalya, Polonya, İspanya, Hollanda ve Danimarka liderlerinin yanı sıra Avrupa Konseyi ve Avrupa Komisyonu başkanları da katıldı. Paris zirvesi, ateşkes sonrası Ukrayna’ya asker gönderilmesi konusunda önemli. Nitekim İngiltere Başbakanı Keir Starmer, bir barış anlaşması kapsamında Ukrayna’nın yanı sıra Avrupa’nın da güvenliğini garanti altına almak amacıyla İngiliz birliklerini bu ülkede konuşlandırmaya “hazır ve istekli” olduklarını söyledi. İsveç Başbakanı Ulf Kristersson da, Ukrayna’daki savaş sonrası barış gücüne katkı sağlama olasılıklarını değerlendireceklerini belirtti, bunun anlaşmanın sonucuna bağlı olduğunu kaydetti.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise, Avrupa birliklerinin Ukrayna’da barış gücünde yer almasını tartışmanın erken olduğunu, ancak Avrupalıların Ukrayna’nın silahsızlandırılması ve askerden arındırılması fikrini kabul etmeyeceğini söyledi.