23.01.2025 - 14:43 | Son Güncellenme:
İHA
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde düzenlenen "Yargı Reformu Strateji Belgesi" tanıtım toplantında konuştu. Sözlerine "Bolu Kartalkaya’daki yangında vefat eden 78 vatandaşımıza bir kez daha Allah'tan rahmet, kederli aileleri ve aziz milletimize başsağlığı diliyorum. Tedavileri devam eden 10 kardeşimize de Rabbimden acil şifalar niyaz ediyorum" diyerek başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, 4’üncü Yargı Reformu Strateji Belgesi’nin hayırlara vesile olması temennisinde bulundu.
Erdoğan, ”Adalet Bakanlığımız başta olmak üzere fikir, görüş, öneri ve eleştirileriyle belgenin hazırlanmasına katkıda bulunan herkese teşekkür ediyorum. Her fırsatta hatırlattığımız gibi bizler; adaleti mülkün, yani devletin temeli olarak gören bir geleneğin mirasçılarıyız. Adalet, hem milli hem de manevi yapımızda, diğer her türlü hasletin onun etrafında ve ona göre şekillendiği bir mihver hükmünde olmuştur. Tarih ve medeniyetimiz, merkezinde adaletin yer aldığı devirlerin birbirini takip etmesiyle bugüne ulaşmış bir iftihar tablosudur" dedi.
“Toplum yaşantımız, kişisel hayatımız ve değer müktesebatımız gibi devlet tasavvurumuz da asırlar boyunca adalet mihengine vurduğumuz fikir ve faaliyetlerle şekillenmiş; hak ve hukuka göre tekemmül etmiştir” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Bin yıldır hakla, hukukla, hakikatle yoğurduğumuz bu topraklar; en doğusundan en batısına iyilik ve erdem tohumlarıyla yeşerttiğimiz gönül coğrafyamız, yüksek adalet şuurumuzun en yakın şahididir. Böyle köklü ve zengin bir birikimin rehberliğinde adalet hizmetlerinin en üst seviyede vatandaşlarımıza sunulması için yoğun gayret gösteriyoruz. Şurası bir gerçek ki; adalet sistemimizin tüm unsurlarıyla güçlü, hızlı ve etkin bir şekilde işlemesi, milletimizin her bir ferdini yakından ilgilendiriyor” diye konuştu.
Hâkim ve savcılar başta olmak üzere adalet teşkilatının her bir mensubunun kılı kırk yaran bir titizlikle yüksek bir vazife şuuruyla hareket etmesine bu bakımdan büyük önem verdiklerini kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Adalet hizmetlerinin etkinliği kadar adaletin gecikmeksizin, vaktinde tecelli etmesinin de önemini her fırsatta vurguluyoruz. Şunun bilinmesini isterim: Türk milleti adına karar veren yargı makamının itibarına halel gelmemesi ve toplumun adalete olan inancının sarsılmaması, bizim için her türlü mülahazanın üzerindedir. Göreve geldiğimiz 2002’den beri bu konuda gerçekten büyük hassasiyet gösterdik. Adliye binalarımızın, sunulan hizmetin mehabetine uygun hale getirilmesinden personel sayısına, mevzuattan dijitalleşmeye kadar geniş bir alanda çok sayıda adım attık” ifadelerini kullandı.
"YENİ İNSAN HAKLARI EYLEM PLANI İLE HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİN DAHA ETKİN KORUNMASINI SAĞLAYACAĞIZ"
4’üncü Yargı Reformu Strateji Belgesi'nin ilk amacının kurumsal yapının güçlendirilmesi ve süreçlerin yeniden yapılandırılması olduğunu söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle konuştu:
“Bu çerçevede uzlaştırıcı, birleştirici, özgürlükçü, toplumun tüm kesimlerini kuşatan yeni ve sivil bir Anayasa çalışmalarımıza hız vereceğiz. İnsan hakları alanındaki kurumsal kapasitemizi güçlendirecek; hazırlayacağımız yeni İnsan Hakları Eylem Planı ile hak ve özgürlüklerin daha etkin korunmasını sağlayacağız. Kişisel Verileri Koruma Kurumu, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu gibi bireysel hak arama kurumlarımızın kurumsal yapısını ve uluslararası kuruluşlarla uyumluluklarını güçlendireceğiz. İfade ve basın özgürlüğü ile kişi hürriyeti ve güvenliğine ilişkin standartları yükseltecek; yeni hak arama yollarını çeşitli tedbir ve uygulamalarla tahkim edeceğiz. Makul sürede yargılanma hakkının temini için mahkemeler teşkilatının organizasyon yapısını tekrar tanzim edeceğiz.”
Ceza mahkemelerinin görev alanlarını yeniden düzenleyeceklerini, ihtiyaç duyulan yerlerde yeni adliyeler kurulacağını, mahkeme sayılarını artırılacağını ve tek hâkimle çalışan bazı mahkemelerin heyet halinde çalışmalarını temin edeceklerini bildiren Erdoğan, ”Temyiz kanun yolunun etkinliğine yönelik yeni düzenlemelerle temyiz incelemelerinin 6 ay içerisinde sonuçlandırılmasını hedefliyoruz. Bunun için Yargıtay ve Danıştay Kanunlarında yer alan daire ve üye sayılarını iş yüküyle orantılı olacak şekilde yeniden belirleyeceğiz. Temyiz incelemeleri gibi istinaf incelemelerinin de 6 ay içinde neticelendirilmesine yönelik düzenlemeler yapacağız. İstinaf mahkemelerindeki daire ve hâkim sayılarını iş yüküne uygun ve uzmanlaşmayı sağlayacak şekilde artıracağız. İlk derece mahkemelerinde uzun süren davalar istinaf mahkemelerinde öncelikle incelenecek ve bazı davalarda istinaf incelemesi olmadan doğrudan temyiz incelemesi yapılacaktır” dedi.
"ÇEVRE, SAĞLIK, SİGORTA, TRAFİK VE İŞ KAZALARINDAN KAYNAKLANAN DAVA TÜRLERİ İÇİN YENİ İHTİSAS MAHKEMELERİ KURULACAKTIR"
İhtisaslaşmaya ilişkin uygulamalar geliştirerek süreçlerin daha etkin ve hızlı tamamlanmasını sağlayacaklarını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Önümüzdeki dönemde hakimlerimiz meslek hayatları boyunca hukuk ve ceza hâkimi olarak sınıflandırılacak; çevre, sağlık, sigorta, trafik ve iş kazalarından kaynaklanan dava türleri için yeni ihtisas mahkemeleri kurulacaktır. Savunmanın güçlendirilmesi ve avukatların adlî süreçlere daha etkin katılabilmesi için Avukatlık Kanunu’nu güncellemeyi ve savunma kurumunu daha da güçlendirmeyi hedefliyoruz. Şirketlerin ve yapı kooperatiflerinin avukat bulundurma zorunluluğunun genişletilmesi ve belirli davalarda avukatla temsil mecburiyetinin getirilmesine yönelik çalışmalar yapacağız. Stajyer avukatlarımıza staj başlangıç desteği sağlayacak ve mesleklerine ekonomik kaygılardan uzak bir şekilde hazırlanmalarını temin edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Bağlı çalışan avukatlar için mesleğin niteliğine uygun yeni bir ücret rejimi oluşturulmasının da yapacakları çalışmalar arasında olduğunu duyuran Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Yargılamaların daha kısa sürede tamamlanması için ilk derece ceza ve hukuk yargılamalarında hedef süreler kısaltılacak; istinaf kanun yolu aşamasındaki hedef süreleri de yeniden belirlenecektir. Keza yeni düzenlemelerle duruşmaların iki aydan fazla ertelenmemesini ve bazı uyuşmazlıkların da duruşma yapılmaksızın çözülmesini sağlayacağız. Bozma kararı verilen dosyaların öncelikle ve ivedilikle görülmesi ise bir diğer hedefimizdir. Diğer taraftan, yargı bilişim sistemimizi güncel teknolojiler doğrultusunda geliştirmekte kararlıyız” değerlendirmesini yaptı.
"HUKUK FAKÜLTESİ MEZUNLARININ GÖREV ALACAĞI YENİ BİR MÜESSESE OLARAK NOTER YARDIMCILIĞINI SİSTEME KAZANDIRACAĞIZ”
Dijital çözüm platformları, çevrim içi uyuşmazlık ve elektronik çözüm yöntemlerini devreye alacaklarını, adalet hizmetlerinde yapay zekâ uygulamalarından istifade edeceklerini sözlerine ekleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan şunları söyledi:
“Yargılamaların hedef süre içinde tamamlanması için adli ve idari yargı adalet komisyonlarını da yeniden yapılandırmayı hedefliyoruz. Komisyonlarımıza adalet dairelerinin işleyişine matuf tespit ve çözüm önerilerini içeren rapor hazırlama görevini tevdi edeceğiz. Adalet Komisyonu Başkanlarımıza da yargılamaların hedef sürede tamamlanmasına yönelik yeni vazifeler vereceğiz. Yeni dönemde performans ve verimliliği artırmak için önleyici teftiş uygulamaları da geliştireceğiz. Teftiş kurullarımız, başta uzun süren yargılamalar olmak üzere yargıya ilişkin sorunları anlık olarak takip edecekler. Bilirkişilikten kaynaklanan sorunların giderilmesi adına mevzuat düzenlemeleri yapacak ve idari tedbirler alacağız. Yine, tebligat işlemlerinde hataların azaltılması ve tebligatların hızlı yapılması için çeşitli tedbir ve uygulamaları hayata geçireceğiz. Bu kapsamda sade ve kolay bir tebligat usulü belirleyecek; tüm kamu görevlileri için elektronik tebligat alma zorunluluğu getireceğiz. Noterliklerin görev tanımlarını, yargının iş yükünü azaltacak şekilde tekrar düzenleyeceğiz. Noterlik Kanunu’nu yenileyecek; hukuk fakültesi mezunlarının görev alacağı yeni bir müessese olarak noter yardımcılığını sisteme kazandıracağız.”
"ATAMA VE NAKİL MEVZUATINDA YER ALAN BÖLGE SİSTEMİNİ YENİDEN ELE ALACAĞIZ"
Yeni Strateji Belgesi'nin ikinci amacının insan kaynakları kapasitesinin güçlendirilmesi olduğunu vurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Önümüzdeki süreçte insan kaynaklarını daha nitelikli hale getirmek ve hukuk eğitiminin kalitesini artırmak için fakültelerimize girişte aranan başarı sıralamasını aşamalı bir şekilde yükselteceğiz. Hukuk fakültelerinin açılma kriterlerini gözden geçirecek, müfredatta çeşitli iyileştirmeler yapacağız. Öte yandan, hukuk fakültesinde okuyan öğrencilerimize Adalet Bakanlığı başarı bursu vererek eğitimlerinde destek olacağız. Mesleki niteliklerin artırılması için hâkim ve savcı yardımcılığı sürecini yeniden yapılandıracak ve hizmet içi eğitimleri güçlendireceğiz. Hâkim ve cumhuriyet savcısı ile personel sayısının iş yükü ile orantılı bir düzeyde olmasını sağlayarak, yeni uzmanlık kadroları ihdas edeceğiz. Hâkim ve cumhuriyet savcılarımızın nakil, terfi ve disiplinlerine ilişkin hükümleri tekrar düzenleyeceğiz. Nakil işlemlerini coğrafi teminat çerçevesinde gerçekleştirecek; atama ve nakil mevzuatında yer alan bölge sistemini yeniden ele alacağız. Personel eğitim merkezlerimize yenilerini ekleyerek, eğitim alan personel sayısını artıracağız” dedi.
"ÖLÜMLÜ VEYA YARALANMALI TRAFİK KAZALARINDA ZARURET DIŞINDA OLAY YERİNİN TERK EDİLMESİNİ DE AYRI BİR SUÇ OLARAK DÜZENLEYECEĞİZ"
Devlet Memurları Kanunu’nda adalet hizmetleri sınıfı oluşturmayı ve bu suretle adalet teşkilatı personeline mahsus yeni düzenlemeler yapmayı hedeflediklerini söyleyen Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Kariyer imkanlarını geliştirmek amacıyla adalet personeline özgü uzman katiplik unvanının ihdası da yine gündemimizde yer alıyor. Strateji Belgemizin üçüncü amacı, ceza adaleti sisteminin etkinliğinin artırılmasıdır. Başta adil yargılanma hakkı olmak üzere, hak ve özgürlüklerin korunması ilkesine uygun bir şekilde suç, yaptırım ve infaz dengesini toplumsal ihtiyaçlar çerçevesinde düzenleyeceğiz. Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımların kapsamının genişletilmesi ile adli para cezası miktarlarının yeniden belirlenmesi önceliklerimiz arasındadır. Ceza adaleti sistemini hürriyeti bağlayıcı cezaya alternatif yeni yaptırım türleri ile zenginleştireceğiz. Bu doğrultuda psikolojik rahatsızlığı olanların ve madde bağımlılarının rehabilite olmadan toplumsal hayata katılmalarını engelleyecek tedbirler alacağız. Trafikte işlenen suçların yanı sıra, trafik güvenliğini tehlikeye atan kişilere yönelik de caydırıcı önlemler alacağız. Böylece milletimizde ciddi şikayetlere yol açan ve yargıya olan inancı zedeleyen bir sorunu daha çözüme kavuşturmuş olacağız. Saldırı amacıyla araçlarından inen sürücüleri, ehliyetlerine el konulması da dâhil müstakil yaptırımlara tâbi tutacağız. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçu ile vücut dokunulmazlığına, hürriyete ve çevreye karşı işlenen suçların cezalarını artırıyoruz. Ölümlü veya yaralanmalı trafik kazalarında zaruret dışında olay yerinin terk edilmesini de ayrı bir suç olarak düzenleyeceğiz. Yine vatandaşlarımızın bîzar olduğu bir sıkıntıya daha çözüm buluyoruz. Nişan, düğün, asker uğurlaması gibi kişilerin toplu olarak bulunduğu etkinliklerde silahla ateş edilmesi vakalarına dönük cezaları önemli ölçüde ağırlaştırıyoruz” şeklinde konuştu.
Telafi edici adalet anlayışına uygun düzenlemelerin yanı sıra, uzlaştırma kurumunun verimliliğini artıracaklarını belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Lekelenmeme hakkı kapsamında adli sicil sistemini yeniden yapılandıracağız. Adli sicil kayıtlarının silinme sürelerini kısaltacak; ceza mahkumiyetlerinin adli sicile kaydedilmesinde çocuklar lehine farklı düzenlemelere gideceğiz. Aynı şekilde çocukların adli süreçlerde korunmasına yönelik mekanizmaları daha da güçlendirecek ve çocuklar için onarıcı adalet uygulamalarını devreye alacağız. Son olarak ceza infaz ve denetimli serbestlik sisteminin yönetim kapasitesini geliştirecek ve meslek edindirme programları ile iş yurtları üretim miktarını yükselteceğiz” ifadelerini kullandı.
"AİLE HUKUKUNDA UYGULAMADAN DOĞAN SORUNLARIN GİDERİLMESİNE YÖNELİK BİRÇOK TEDBİRİ HAYATA GEÇİRECEĞİZ"
Yeni Strateji Belgesi'nin dördüncü amacının hukuk ve idari yargılama süreçlerinin etkinliğinin artırılması olacağını bildiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Değer ve tutarı belirli bir miktarın altındaki talep ve davaların sadeleştirilmiş ve hızlı bir yargılama usulü ile çözümlenmesi için çeşitli düzenlemeler yapmayı hedefliyoruz. Bunun yanında bono evraklarının kayıt altında üretilmesini sağlayarak vatandaşlarımızın hukuki güvenliğini güçlendirmeyi amaçlıyoruz. Bildiğiniz üzere 2025 senesini Aile Yılı olarak ilan etmiş; aile kurumunun korunması için yıl boyunca önemli çalışmalar yapacağımızı ifade etmiştik. Yeni Strateji Belgesi doğrultusunda aile hukukunda uygulamadan doğan sorunların giderilmesine yönelik birçok tedbiri hayata geçireceğiz. Aile arabuluculuğunu sisteme entegre ederek, anlaşmazlıkların mahkeme sürecinden önce çözüme ulaştırılmasını arzu ediyoruz. Aile mahkemelerinin kuruluş ve yargılama usulünden çocukların menfaatlerini gözeten boşanma ve nafaka usullerine kadar geniş bir yelpazede yeni reformlar yapmayı planlıyoruz. Diğer taraftan, idari yargılama usulünün sadeleştirilmesine dönük önemli çalışmalar gerçekleştireceğiz. İdarenin taraf olduğu tam yargı davalarında sulh müessesesine başvuruyu zorunlu kılacak ve dosyaların tekemmül sürecini kısaltacak düzenlemeleri inşallah hayata geçireceğiz. İcra ve iflas sistemini alacaklı ve borçlu arasındaki hassas dengeyi ön plana alacak şekilde kanun değişikliği de dâhil olmak üzere yeniden dizayn etmek de bu süreçteki temel önceliklerimizden biridir” dedi.
Yargı Reformu Strateji Belgesi’nin 5’inci ve son amacının adalete erişimin kolaylaştırılması olduğunu ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, ”Evvelemirde kadın haklarına ilişkin yeni uygulamalar geliştirerek, şiddet mağduru kadınlarımızın adli süreçlere erişimini en kısa yoldan temin etmeye çalışacağız. Adli süreçlerde şiddet mağduru kadınlarımızın daha fazla korunması bizim birinci önceliğimizdir. Aile içi ve kadına yönelik şiddet suçları soruşturma bürolarını ülke sathında yaygınlaştıracak; buralarda görev alacak cumhuriyet savcılarının da uzmanlaşmalarını sağlayacağız. Bununla birlikte yaşlı ve engelli vatandaşlarımızın da adalete erişimlerini kolaylaştıran tedbirler alarak, mobil bilgilendirme ve yönlendirme hizmetlerinin önünü açacağız. Yaşlı ve engelli dostu, erişilebilir ve yeterli sosyal alanların bulunduğu adli hizmet binalarımızı inşa etmeye ve yenilemeye devam edeceğiz. Bilhassa doğal afetlerden sonra yargı faaliyetlerinin kesintiye uğramaması için ülke genelinde belirlenen yerlere doğal afet ve acil durum merkezleri kuracağız. Son olarak halihazırda 6’ncı ve 7’nci sınıflarda seçmeli olarak okutulan hukuk ve adalet derslerini liselere de teşmil edeceğiz. Böylelikle erken yaşlardan itibaren adalet anlayışını benimsemiş fertlerden oluşan bilinçli bir toplum inşasına katkı vereceğiz. Görüldüğü üzere çok geniş bir yelpazede doğrudan vatandaşlarımızın hayatına dokunan yenilikler, uygulamalar ve düzenlemelerle adalet hizmetlerinin kalitesini artırmayı amaçlıyoruz“ dedi.