‘Karpuz seçer gibi sanat eseri alınırdı’

Her geçen yıl daha da büyüdü Contemporary Istanbul (CI)... Bu yılki ortak kanı; fuarın uluslararası anlamda da iyi bir noktaya geldiği yönünde. CI’un Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli ile konuştum; o da bu yükselişin altını çizdi: “6. yılında gelişme gösterdiği söylenen Contemporary İstanbul, 7. yılında büyük bir sıçrama yaptı. Bölgenin en önemli fuarı haline geldi. Yabancı galeriler, şimdiden önümüzdeki yıl yeniden geleceklerini söylüyorlar. Başarı noktasına geldik. Bazı galeriler bütün eserlerini sattı. Türk sanatseverler daha önce görmedikleri eserleri görme şansı elde ettiler.”
İstanbul Contemporary (CI), dünya çağdaş sanat sahnesinde yerini keskinleştirdi. Yerli koleksiyonerler kadar yabancı koleksiyoneler de fuarı ajandalarına yazdılar. Yabancı basının ilgisi geçen yıllara oranla daha fazla. Yabancı izleyici sayısında gözle görülür bir artış var. Fuarda aynı gün Damien Hirst, Picasso, Andreas Gursky, Andy Warhol eseri ve Türk sanatçıların yeni işlerini görebiliyorsunuz. Bu fuarı alıp dünyanın başka her yerine koyabilirsiniz. Bir şekilde mutlaka izleyici çeker.

İstanbul’da bir şeyler oluyor
Bu yıl özellikle yabancı koleksiyonerlerin, galerilerin, izleyicinin ve basının ilgisinin bu denli toplanmasında İstanbul Contemporary’nin yurtdışındaki lobi çalışmalarının büyük etkisi var. Geçen yıl fuar biter bitmez CI, uluslarası tanıtımlara başlamış, yabancı fuarlarda yabancı basınla bir araya gelmiş. Uluslararası bir PR şirketiyle çalışan CI, daha önce bir yıl içinde bir veya iki fuara katılıyorsa bu rakamı arttırmış. Dünyada, pazarda pay sahibi olmaya çalışan, birbirine rakip çok sayıda sanat fuarı var. Herkes söz sahibi olmaya çalışırken CI’nin bu çıkışı yabancıların dikkatini çekmiş. Bütün bunların yanında yıllardır düzenlenen İstanbul Bienali ve yerli galerilerin Avrupa’da katıldıkları fuarlar da yabancı koleksiyonerlerde “İstanbul’da bir şeyler oluyor” hissi yaratmış olmalı.

“Her yer kırmızı”
Geçen yıllara oranla çok daha iyi düzenlenmiş olan fuarı dolaşırken Burhan Doğançay’a rastladım. Fuarla ilgili yapılan “Bu yıl atağa geçti, bu yıl yükselişte” yorumlarına nasıl baktığını merak ettim. “Fuardaki eserler çok değerli, bu yılki fuardan ben de çok memnunum” dedi. Sonrasında “Bak her yer kırmızı, neden memnun olmayayım?” diye ekledi. (Her yer kırmızı derken, satılan eserlerin işaretlendiği kırmızı nokta etiketlerden bahsediyor.) Doğançay Müzesi’ne ait stanttaki neredeyse tüm eserler satılmış. Bu nedenle de sanatçı halinden (fuardan) gayet memnun görünüyordu.
Burhan Doğançay, fuarın geliştiğini ve aynı zamanda izleyicinin de bilinçlendiğini dile getirdi: “İzleyicinin eserlere bakışları bile değişti. Gözlemleyebiliyorum bunu. Eskiden evdeki koltuğa uysun diye eser alırlardı; şimdi daha bilinçli bir şekilde, düşünerek eser alıyorlar. Eskiden karpuz alır gibi eser alırlardı. Tık tık diye ses çıkarıyor mu diye bakarak. Bunları yaşadım ben.”

Eserlerin %66’sı satıldı

* “Neler oluyor burada?” diye araştırma yapmaya gelen özel koleksiyonların danışmanları fuarda ajan gibi dolaşıyor(muş).
* Avrupa’dan gelen tanınmış koleksiyonerlerin fuarda dolaşıyor olması rüzgarı hissediliyordu. Galericilerin dilinde bu vardı.
* Fuardaki eserlerin toplam yüzde 66’sı satıldı.
* Contemporary İstanbul’u açılış gecesi de dahil toplam 68 bin kişi ziyaret etti.
* Andy Warhol’un fuarda sergilenen eserinin değeri 1 buçuk milyon euro.
* Dünyada sanat eseri satın alan kişiler kulaktan kulağa yayılan söylentilerle hareket ediyorlar. CI de bu yıl bu söylentilerle yükselişe geçti yorumları yapılıyordu.
* Hollanda - Türkiye Diplomatik İşbirliğinin başlamasının 400. yılı nedeniyle düzenlenen etkinlikler dahilinde Hollanda’dan çok önemli galeriler fuarda yerini almış. Hollanda seçkisindeki kalite dikkat çekiyordu.
* Derya Demir (Galeri Non); “O kadar çok yabancı izleyici var ki. Geçen fuarlarda sadece Türkçe konuşurdum, şimdi yarı oranda Türkçe, yarı oranda İngilizce konuşuyorum” dedi.

2013’e yeni proje
Ali Güreli: Sırada AllArts var
CI Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli, önümüzdeki yıl nisan ayında ‘AllArts’ isimli bir etkinlik düzenleyecekleri haberini ilk kez verdi. 15 - 18 Nisan tarihleri arasında yine Lütfü Kırdar’da düzenlenecek olan fuar, Geleneksel Türk Sanatları’na odaklanacak. Unutulmaya yüz tutmuş Türk sanat eserleri tanıtılacak.