Son dakika! Türk SİHA'ları radarda! Sıraya girdiler
12.12.2020 - 13:55 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Dağlık Karabağ savaşının gidişatını kökünden değiştiren ve Azerbaycan'a 44 günde zaferi getiren Türk üretimi silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) dünya çapında yol açtığı yankı büyüyor. Dağlık Karabağ savaşının gidişatını kökünden değiştiren ve Azerbaycan'a 44 günde zaferi getiren Türk üretimi silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) dünya çapında yol açtığı yankı büyüyor. Ukrayna Donanması 2021 yılında Bayraktar TB-2'den satın almak için harekete geçti.
Türkiye'nin sınırlarının ötesindeki operasyonlarda büyük gücü olan, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'ı almasındaki büyük aktör Türk SİHA'ların dünya ülkelerinin radarında.
Ukrayna Donanması 2021 yılında Bayraktar TB-2 İHA-SİHA'larından satın alacak. Ukrayna Donanması TB-2'leri Karadeniz ve Azak Denizi'nde gözlem amaçlı kullanım için alacak. Ukrayna Hava Kuvvetleri 6 adet Bayraktar TB-2 SİHA'ya sahip.
İNGİLİZLER DE HAYRAN
İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, Türkiye'nin yeni nesil İnsansız Hava Araçlarının (İHA) sahada büyük etki yarattığını söyleyerek, Türk Silahlı İnsansız Hava Araçlarının (SİHA) üstünlüğünü örnek gösterdi.
Savunma Bakanı Wallace, İngiliz düşünce kuruluşu Kraliyet Silahlı Kuvvetler Enstitüsünde (RUSI) yaptığı çevirim içi konuşmada, savunma bütçesinin artırılması kararının ardından kaynakların hangi alanlarda kullanılacağına dair açıklamalarda bulundu. Wallace, Türkiye'nin İHA, SİHA Bayraktar TB2 ve hava savunma sistemlerini Suriye, Libya ve diğer yerlerde kullanmasının sahada üstünlük sağladığını vurgulayarak, Türkiye'nin yeni nesil SİHA'larını örnek gösterdi.
Türkiye'nin yeni nesil askeri teknolojilerinin, Suriye ve Libya gibi çeşitli yerlerde etkin olarak kullanıldığına işaret eden Wallace, İHA ve SİHA'ların yüzlerce zırhlı aracı ve hava savunma sistemlerini imha ettiğini vurguladı. Wallace, Türkiye'nin dünyanın önde gelen yabancı askeri programlara erişiminin engellenmesinin ardından savunma sanayisinde yenilikler yaptığını belirtti.
ALMANYA'DA DA GÜNDEM SİHA
Amerika'nın Sesi'nin haberine göre, Ermenistan'a diz çöktüren ve yaklaşık 30 yıldır işgal altında tuttuğu topraklardan çekilmesine yol açan SİHA’lar, Almanya'da siyaset, ordu ve medyada bir numaralı gündem oldu.
Medyadaki yorumlarda Dağlık Karabağ savaşı neredeyse 'Yalnızca SİHA’larla kazanılan ilk savaş' olarak tanımlandı, konvansiyonel silahların artık SİHA’lar karşısında bir rolü olmayacağı ifade edildi.
Analizlerde, muharebe tankları, toplar ve hava saldırı sistemleriyle, kara kuvvetleri ağırlıklı klasik savaş senaryolarında, SİHA’ların katkısıyla ciddi bir paradigma değişikliği yaşandığı ön plana çıkarılıyor.
Alman ordusunda "Silahlandırılmış insansız hava araçları kullanmalı mı, kullanmamalı mı?" tartışmaları yeni bir ivme kazandı. Federal Savunma Bakanı Annegret Kramp-Karrenbauer, Türk SİHA’ların başarısını öve öve bitiremedi:
"Karabağ’da, tarihin ilk SİHA savaşı yaşandı. SİHA’lar, bombardımanlarla savaşın seyrini değiştirdi. Sonuçları, kaybeden taraf için çok ağır oldu."
Alman ordusunun hava savunma ve saldırı sistemlerinin bu konuda eksikliğine vurgu yapan Bakan Kramp-Karrenbauer, ordu mevcudundaki insansız hava araçlarının silahlandırılması ve yeni SİHA’ların alınması talebinde bulundu.
Almanya Genelkurmay Başkanı Eberhard Zorn ise, SİHA’ların, yurtdışında değişik misyonlarda görev yapan Alman askerlerin korunması açısından gerekli olduğunu belirtti ve "Alman ordusu olarak SİHA'ları kendi savunmamız ve kendimizi korumak için kullanmak istiyoruz" dedi.
Almanya Savunma ve Stratejik Araştırmaler Enstitüsü (GIDS) Başkanı Gert Estenhofer, savunma sisteminin çağın gereklerine cevap verebilmesi için, insansız hava araçlarının silahlandırılması gerektiğini aktarıyor:
"Türkiye bu konuda çok yüksek bir teknik düzeye ulaştı. Biz SİHA’ların gerekliliğini tartışırken, Ankara yıllardır başarılı bir teknoloji oluşturdu. Değişik tipte araçlar geliştirdiler, sunulan arz alışveriş merkezlerindeki tezgahları hatırlatıyor."
Alman ordusunda yaklaşık 580 insansız hava aracı bulunuyor. Orduya ait insansız hava araçlarının silahlandırılması ve yeni SİHA’ların satın alınması Alman siyasetinde yıllardır tartışmalı bir konu. Koalisyon hükümetinde Birlik Partileri CDU/CSU İsrail’in geliştirdiği SİHA modeli Heron TP’nin alınmasını talep ederken koalisyon partneri SPD, bunu engelleyen taraf olarak biliniyor.
Droneların geliştirilmesi ve orduya SİHA tedarik edilmesi, Birlik Partileri’yle SPD arasında üç yıl önce imzalanan koalisyon sözleşmesinde yer almasına rağmen son olarak, SPD Genel Başkanı Norbert Walter-Borjans, "Alman ordusunda SİHA'ların kullanımını için gerekli tartışmalar anayasa hukuku açısından ve etik olarak tatmin edici değil. O yüzden bizim buna onay vermemiz söz konusu olamaz" diyerek sosyal demokratların tavrını netleştirdi ve silahlandırılmış yeni İHA’ların bu yasama dönemi bitmeden alınmasının önünü kapattı.
SPD’nin Federal Savunma Politikaları sözcücü Eva Högl, bundan kısa bir süre önce SİHA’ların alınmasından yana tavır belirtirken etik olarak da bir engel görmediğini, insansız hava araçlarının caydırıcı etkisi olacağını savunmuştu. SPD genel başkanının son açıklaması, gelecek yıl sonbaharda yapılacak genel seçime yönelik yatırım olarak değerlendirilirken aynı zamanda hükümette krize neden oldu.
CDU’nın savunma politikaları sözcüsü Hennig Otte, "Sosyal demokratlar askerlerimize ihanet ediyor. Yıllardır yapıcı ve nesnel olarak yapılan ve SİHA’ların önemini belgeleyen tartışmalara rağmen, SİHA’lara karşı çıkmaları, askerlerimizin güvenliğini tehdit ediyor" dedi.
Savunma Bakanlığı’ndan kaynaklar da Bakan Kramp-Karrenbauer’in SPD’nin tutumuna kızdığını ve bakanlığın bütçesinden bir bölümünü, 2015 yılında Almanya’nın Fransa, İspanya ve İtalya’yla başlattığı ortak SİHA projesi "Eurodrone"nın canlandırılması için ayırmayı hedeflediği belirtiliyor.
Almanya’nın Fransa’yla geliştirmeyi hedeflediği ilk silahlı insansız hava aracı "Euro Hawk" projesi, 12 yıl sürdükten ve 660 milyon Euro harcandıktan sonra 2018 yılında rafa kaldırılmış, geçen yıl Kanada’nın projeyi satın almak için Almanya’ya teklif sunduğu belirtilmişti.
Bayraktar TB2'ler Ermenistan'ın kullandığı Rus Pantsir hava savunma sistemlerini Dağlık Karabağ'da yok etti. Amerikan Washington Post gazetesinin 'Türkiye'nin sınır dışındaki askeri eylemleri, kendi ürettiği silahlı insansız hava araçlarından güç alıyor' başlıklı haberinin ardından Avrupa'dan da övgüler yükseldi.
ABD'li yayın devi Bloomberg'deki yazı ise bir kez daha dünyanın dikkatini SİHA'lara çekti. Leonerd Berschitsky imzalı yazı, Türkiye'nin başı çektiği İHA ve SİHA teknolojisinin şu anda oynadığı rolü ve geleceği nasıl değiştireceğini gözler önüne seriyor. Yazıda şunlar kaydedildi:
"Dağlık Karabağ'da bu sonbaharda, aynı insansız hava aracı Ermeni tankları, topları ve yine bazı Rus yapımı uçaksavar teçhizatı üzerinde çok etkili oldu.
Son zamanlarda yaşanan iki çatışmanın - Libya ve Dağlık Karabağ'daki - büyük kahramanı insan bile değil. Bayraktar TB2 olarak adlandırılan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın damadı Selçuk Bayraktar’ın baş teknik sorumlusu olarak görev yaptığı bir Türk şirketi Baykar tarafından yapılan insansız hava aracı (İHA) veya silahlı insansız hava aracı (SİHA).
Geçen yıl Libya'da TB2, Rus uçaksavar sistemi Pantsir'e karşı başarı elde etti ve Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Fayez al-Sarraj hükümetine, Pantsir'lerle silahlanan General Halife Hafter'in saldırısına karşı Trablus'u tutmasında yardım etti .
Bu, Azerbaycan'ın kesin zaferine ve 1990'larda bir önceki savaşta kaybettiği topraklarının çoğunu, Moskova'nın arabuluculuğunda yaptığı bir barış anlaşmasıyla geri almasına yardımcı oldu.
Ancak daha da büyük bir avantaj, Türkiye ve müttefiklerinin, Serrac hükümeti ve Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in Azerbaycan rejiminin - saldırı-savunma dengesini bozmak için insansız hava araçları kullanmasından geliyor.
Hem Libya hem de Karabağ savaşlarında, insansız hava aracı operatörleri, muhalif tarafın güvenlik açıklarını anlamak için pek çok risk aldılar ve yol boyunca bir veya iki İHA/SİHA kaybetmeyi dert etmediler.
Ancak insansız hava araçları büyük güçler için baş belası olabilir, bunu Rusya'ya sormanız yeterli. Ermenistan Rus hava savunma sistemlerine güvendi ve bu kumarı kaybetti.
Pantsir'in Libya'da etkisiz kalmasından sonra, Rus ordusunun resmi haftalık gazetesi Zvezda, hava savunma sisteminin Türk insansız hava araçlarına karşı küçük düşürücü aciziyetini hala reddetse de sistemin bir düşmanın girmeyi öğrenebileceği bir 'kör nokta'sı olduğunu kabul etmek zorunda kaldı."
Geçen hafta Türkiye'den beş adet silahlı insansız hava aracı (SİHA) Bayraktar TB2 daha satın alacağını resmen ilan eden Ukrayna ise, tatbikatlarında Türk yapımı droneları test ediyor.
Daha önce de Türkiye'den altı adet Bayraktar TB2 alan Ukrayna'nın Türk SİHA'larını nerede ve nasıl kullanacağına dair ilk işaretler de veriliyor.
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanı Ruslan Homçak, Bayraktar TB2'leri Donbass bölgesindeki Rus ayrılıkçılara karşı sahaya sürebileceklerinin sinyalini verdi.
Ancak asıl sürpriz, Kırım. Yerel medya, yine General Homçak'a dayandırdığı haberinde yavaş yavaş bir drone sürüsüne kavuşan Ukrayna ordusunun Bayraktar TB2'yi ilk kez doğrudan Rusya'ya karşı kullanabileceğini yazdı.
Haberlere göre, yeni alınan Bayraktar TB2'ler Karadeniz ve Azov Denizi üzerinde uçarak 2014 yılında Rusya'nın işgal ve ilhak ettiği Kırım'ı gözetleyecek.
300 kilometre kadar uçabilen droneların Ukrayna'daki Rus hedeflerini belirleyeceğini aktaran yerel medya, Genelkurmay Başkanı Homçak'ın söz konusu açıklamayı Shiroky Lan eğitim alanındaki tatbikat sırasında yaptı.
Ukrayna medyası Kırım'daki Rus hedeflerinin izlenmesinın yanı sıra Bayraktar TB2'lerin kullanımıyla Donbas'taki tablonun değişebileceğini yazıyor.
Haberlere göre, Dağlık Karabağ savaşının kaderini değiştiren ve neredeyse hiç düşürülemeyen SİHA'lar Donbas'ta Ruslar karşısında ciddi bir test verecek.
Ukrayna ve Rusya, son olarak 2018 yılında Kerç Boğazı'nda karşı karşıya geldi. Boğazı geçmeye çalışan Ukrayna ordusuna ait iki küçük tekneye Rus donanması el koydu ve Ukraynalı askerler gözaltına alındı.
Ayrıca karasularını ihlal etmekle suçladığı Ukrayna'nın Azov denizine erişimini engellemek isteyen Rusya, Kerç Boğazı'nın girişine bir tanker yerleştirdi, savaş uçaklarını bölgede uçurdu.
Ukrayna ordusu alarma geçirilirken Rusya da Kiev yönetimine gözdağı için Kırım'a S-400 füze savunma sistemi yerleştirmişti.
Avrupa Konseyi Dış İlişkiler (ECFR) kıdemli politika üyesi ve analisti Gustav Gressel ise, hafta başında Avrupa'nın Türk SİHA'larının Dağlık Karabağ'da yaptıklarından şüphesiz bir şekilde ders alması gerektiğini söyledi. 'Türk SİHA'larının başarısı Avrupa'yı endişelendirmeli' diyerek AB ülkelerini uyaran Gressel, Dağlık Karabağ savaşının yalnızca 44 günde sona erdiğini hatırlattı: "Ermenistan binlerce askerini kaybetti, hakeza tank ve zırhlı araçlarını da. Azerbaycan ordusunun zaferinde Türk droneları kilit rol oynadı.
Türkiye'de geride kalan 10 yılda drone teknolojisini çarpıcı bir şekilde geliştirdi, ABD'nin bazı sınırlamaları ve ambargolarına rağmen. Bu sınırlamalar Türkiye'yi kendi teknolojisini üretmeye yöneltti.
Bayraktar TB2 ve Anka-S droneları daha önce Suriye ve Libya'da başarılı sınavlar verdi, Dağlık Karabağ savaşı ise Avrupa'nın kendini savunması için öğrenmesi gereken derslerle doluydu.
Bunlardan ilki, strateji ve politikanın önemi. Ermenistan bu yaz Rusya'dan satın aldığı sekiz Su-30 savaş uçağını Moskova izin vermediği için kullananamadı bile. Buna karşın Azerbaycan'daki üste birçok Türk F-16'sı bekledi, Bayraktar TB2'ler ise gökyüzündeydi.
İkinci ders bilgisayar ve networklerin önemi. Tıpkı Suriye ve Libya'da olduğu gibi, Rus hava savunma sistemleri SİHA'lar karşısında hezimete uğradı.
Ermenistan'ın elindeki 1980'lerden kalma sistemler küçük ve yavaş droneları yakalayamadı. Azerbaycan'ın Bayraktar TB2'leri ve İsrail'den satın aldığı dronelar neredeyse hiçbir engelle karşılaşmadan Dağlık Karabağ semalarında uçtu.
Bu nedenle, gelecekte savaşma ihtimali olan ordular arasında - yalnızca ABD, Çin, Rusya değil, Türkiye, İsrail ve Güney Afrika gibi bölgesel güçler - bu deneyim kesinlikle yapay zeka ve otonom ölümcül silah sistemleri konusunda daha fazla araştırmaya teşvik edecektir.
Üçüncü ders, düşmanın gücü 'çevresinde' savaş. Dağlık Karabağ'daki çatışmalardan önce Ermenistan ordusu taktik olarak daha iyi görünüyordu. Daha iyi ve motive olmuş askerlere sahiptiler ancak SİHA'lar devreye girince her şey değişti.
SİHA'lar Ermenistan birliklerinin mevzilerini belirledi, topçu atışlarıyla imha edildiler. Dronelar ayrıca hava savunma sistemlerini imha etti, Ermenistan ordusunun kullanacağı köprü ve yolları havaya uçurdu.
Ermenistan sarp araziye sahip bölgeyi kolayca savunabileceğini düşünüyordu, bağlantı noktaları olan yollar kesilince cepheye sevkiyat yapılamadı. Şuşa'da binlerce askerin ölümüyle sonuçlanan muharebe Erivan'a ateşkesten başka seçenek bırakmadı.
Batılı ülkeler şimdiye kadar daha çok drone savaşlarının teknik tarafına odaklandı ancak Dağlık Karabağ'da bu açı daha az heyecan vericiydi. Asıl heyecan verici taraf, Azerilerin SİHA'ları taktiksel kullanımıydı.
Geleneksel muharebe operasyonlarına droneları yerleştirmeleri etkileyiciydi. Bu entelektüel yaratacılık, Azerbaycan'ın savaşma tarzını geliştiren ve zaferi getiren Türk askeri danışmanlara ayrılmalı.
Avrupa Dağlık Karabağ savaşında çıkan derslere dikkatli bir şekilde bakmalı. Soğuk Savaş'tan bu yana çoğu Avrupa ülkesi hava savunma sistemlerini aşama aşama ortadan kaldırdı.
Almanya ve Fransa dışında SİHA'ları yakalayabilecek hava savunma sistemine sahip hiçbir Avrupa ülkesi yok. Almanya ve Fransa'nın sahip oldukları da kısa menzilli.
Droneların devrede olduğu modern hareketli bir savaşta birçok Avrupa ordusu Ermenistan'dan daha sefil bir duruma düşebilir. Bu onları düşündürmeli ve endişelendirmeli."
