Son dakika... Macron çizgiyi aştı! Buluştular...
10.09.2020 - 16:15 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Fransa lideri, Akdeniz'e kıyısı olan AB ülkelerini toplayıp Türkiye'yi hedef alan saygısız açıklamalar yaptı. Yunanistan Başbakanı Miçotakis ile buluşan Macron'un sözleri Yunan medyasında manşetten veriliyor. Tarafların Türkiye'ye karşı silah anlaşması imzalaması bekleniyor.
Yaz ortasından bu yana dünyanın kilitlendiği Doğu Akdeniz'de tüm hamleleri boşa çıkan Yunanistan, bugün Türkiye'ye karşı yeni bir adım atmaya hazırlanıyor. Yunan medyasında manşetler Türkiye ve Fransa.
İngiliz The Times, Alman Frankfurter Allgemeine Zeitung ve Fransız Le Monde gazetelerine bir yazı kaleme alan Başbakan Kiryakos Miçotakis, Türkiye'yi şikayet edip yine tehditler savurdu.
'Türkiye ya saldırganlığına son verir ya da AB yaptırımlarına maruz kalır' başlıklı yazısında Miçotakis, Yunanistan'ın güvenlik ve istikrarını yönelik tehditlerin, tüm AB üyelerinin refahını tehlikeye attığını savundu:
"Türkiye'nin 24-25 Eylül'deki AB zirvesine kadar sağduyulu bir tutum benimsememesi halinde, Avrupalı lider dostlarımın önünde anlamlı yaptırımlar uygulamak dışında başka bir seçenek olduğunu düşünmüyorum.
Çünkü konu artık Avrupa dayanışmasının ötesine geçti. Mesele, artık Avrupa'nın stratejik çıkarlarının, hayati çıkarlarının tehlike altında olduğunu kabul etmekle ilgili. Avrupa, gerçek anlamda jeopolitik gücünü göstermek istiyorsa, 'saldırgan' bir Türkiye'ye taviz vermeyi göze alamaz...
...Türkiye'nin önündeki seçenek çok açık; ya görüşmelere başlayıp ortak bir zemin arayışına girecek ya da Avrupa'nın yanı başındaki 'saldırgan' tutumunu sürdürerek bunun ekonomik bedelini ödeyecek. Yunanistan'ın Türkiye'den gelecek her türlü saldırganlığa karşı koyacak askeri kapasitesi vardır. Ancak, iki ülke arasında herhangi bir askeri olayın yaşanmasının kimsenin çıkarına olmadığı da aşikardır...
...Uyuşmazlıklar, kaba kuvvet, hile veya manipülasyonlarla değil, barışçıl şekilde, ortak saygı ve anlayışla çözüme kavuşturulabilir. İşlerin böyle olmasına hiç gerek yok. Meselenin çözümü basit. Oturur ve görüş ayrılıklarımızı tartışırız ve bir anlaşmaya varmaya çalışıyoruz. Yapamıyorsak o zaman Uluslararası Adalet Divanı'na gideriz."
Miçotakis'in makalesi, tam da Fransız lideri Emmanuel Macron'la buluşacağı gün yayımlandı. Yunanistan'ın günlerdir beklediği randevu, bugün akşam üzeri gerçekleşiyor.
Akdeniz’e kıyısı olan AB üyeleri, yani gayr-ı resmi adıyla EuroMed 7 bugün Fransa’nın Korsika adasında bir araya geldi. Zirveye evsahibi Fransa’nın yanı sıra İtalya, Malta, Portekiz, İspanya, Yunanistan ve Güney Kıbrıs katıldı.
Ana gündem maddesi Türkiye olan zirveden sonra bir araya gelen Miçotakis ve Macron, Yunan medyasının günlerdir yazdığı silah satışını masaya yatırıyor. Kathimerini gazetesi, Miçotakis'in Paris yönetiminden fiili destek isteyeceğini belirtiyor.
Gazeteye göre, Korsika'daki buluşmada 18 Rafale jeti, yeni fırkateynler, denizaltılar ve başka savaş uçaklarının satışı için nihai anlaşma çıkabilir ve savunma anlaşması da imzalanabilir. Yunan medyası, Miçotakis'in silahlanmanın maliyetini gelecek hafta açıklayacağını yazıyor.
Fransa lideri Macron, zirve öncesinde yaptığı açıklamada, "Türkiye'ye ilişkin ortak bir Avrupa yaklaşımı ortaya koymaya çalışacağız. Avrupa bir bütün olarak Türkiye'ye yönelik daha net olmalı ve birleşik bir pozisyon almalı. Yunanistan ile dayanışma içinde olduğumuzu da göstereceğiz" dedi.
Macron'un açıklamalarını manşetten veren Yunan medyası sevinç çığlıkları atarken, Miçotakis randevusundan beklentinin büyük olduğunu vurguluyor.
Türkiye ise Macron'un sözlerine resmi açıklamayla yanıt verdi. Dışişleri Bakanlığı'nın açıklamasında "Dış politikadaki tüm sinsi planlarını suya düşürdüğümüz, kirli oyunlarını bozduğumuz Macron iç acısıyla her gün fütursuzca Türkiye’ye ve Sayın Cumhurbaşkanımıza saldırmaktadır... Doğu Akdeniz’e sınırı bile olmayan ve bölgede hala sömürgecilik anlayışıyla hareket eden Fransa’nın, Türkiye’nin bölgedeki ortaklığını, samimiyetini, işbirliğini ve insani ve girişimci dış politikasını eleştirmesi tam bir tutarsızlıktır. Halk nezdindeki desteği sürekli azalan Macron’un içine düştüğü aciz durumu Fransız halkının takdirine bırakıyoruz" denildi.
Ethnos gazetesi, Yunanistan'ın Fransa'nın yanı sıra ABD, Fransa, Almanya ve Hollanda gibi ülkelerle de yeni fırkateynler, helikopterler ve denizaltılar için görüşmeler yürüttüğünü sayfalarına taşıdı.
Yunanistan, bu hafta İsrail ve Güney Kıbrıs'la askeri işbirliği anlaşması imzaladı. Anlaşmayla üç ülke ortak operasyon ve tatbikatlar gerçekleştirecek.
Doğu Akdeniz'de müttefikleri Fransa, İtalya ve Güney Kıbrıs'la Ağustos ayında tatbikat yapan Yunanistan, Türkiye'nin azılı düşmanı Birleşik Arap Emirlikleri ile de yine Girit semalarında tatbikata girişti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un 12 Ağustos tarihinde Doğu Akdeniz'e asker göndereceğini ilan etmesinin üzerinden 24 saat geçmeden, Yunanistan ve müttefiki Fransa Girit açıklarında ortak tatbikata girişmişti.
Tatbikatta birçok Yunan fırkateyninin yanı sıra Fransız filosunda helikopterlerin havalanabildiği FS Tonnerre tipi bir savaş gemisi de vardı. Tatbikatta ayrıca Girit'teki Suda'ya inen iki Fransız Rafale jeti de yer aldı.
ABD Jeolojik Araştırma Merkezi'nin (USGS) 2010 yılında yaptığı bir araştırmaya göre, Doğu Akdeniz'in Levant Havzası bölümünde tahmini 1,7 milyar varil geri kazanılabilir petrol ve 122 trilyon kübik fit gaz var."
Türkiye'nin Mayıs ayı sonunda Akdeniz'deki yeni ruhsat başvurularını Resmi Gazete'de yayımlaması ve Dışişleri Bakanlığı'nın Twitter hesabından paylaşılan haritalar, Yunanistan'ı paniğe sürükledi. Uluslararası destek arayışına giren Atina yönetimi, Girit ve Rodos açıklarında müttefikleriyle tatbikatlar yaptı.
Türk Dışişleri, bu hafta başında ise Ankara'nın Birleşmiş Milletlere (BM) bildirdiği Doğu Akdeniz'deki deniz sınırları içinde Oruç Reis sismik araştırma gemisinin faaliyet yürüttüğü bölgeyi gösteren haritayı paylaştı.
Twitter hesabında haritaya yer veren Dışişleri Bakanlığı İkili Siyasi İşler ve Denizcilik-Havacılık-Hudut Genel Müdürü Büyükelçi Çağatay Erciyes, "Yunanistan ana karasına 580 kilometre uzaklıktaki Kastellorizo (Meis) adlı 10 kilometrekarelik Yunan adası nedeniyle Yunanistan, 40 bin kilometrekare deniz yetki alanı talep ederek, Oruç Reis'i durdurmaya ve Doğu Akdeniz'i Türkiye'ye kapatmaya çalışmaktadır" dedi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı'nın yaptığı resmi açıklamada ise, Yunanistan'ın diyalog şansını kendi elleriyle kenara ittiği belirtilerek "Bölgedeki askeri varlığımız, herhangi bir tırmanmaya yol açma hedefi taşımamakta olup, tamamen, gerekmesi halinde meşru savunma hakkını kullanmaya yöneliktir. Sivil bir gemimize askeri müdahalede bulunulmasına tabiatıyla izin verilmeyecektir" denildi.
Yunanistan'ın Mısır ile 6 Ağustos Perşembe günü imzaladığı deniz yetki alanlarını belirleyen anlaşma, Türkiye ile Yunanistan arasındaki müzakerelerin yeniden askıya alınmasına neden oldu. Anlaşma, Girit ve Rodos adalarının kıtasahanlıklarının kısmen kullanılması şartıyla Mısır'ın kıtasahanlığı ile dikey bir koridor oluşturulmasını hedefliyor.
BBC Türkçe'nin haberine göre, Ankara'nın 'korsan' olarak tanımladığı anlaşmanın resmiyet kazanabilmesi için, iki ülke parlamentolarında onaylanması ve ilgili koordinatların Birleşmiş Milletler'e sunulması gerekiyor.
Türkiye ise, anlaşmanın ardından Oruç Reis araştırma gemisinin sismik çalışmalar için Akdeniz’e açılacağını, Pazartesi günü yayımladığı bir NAVTEX ile duyurdu. 10-23 Ağustos arası geçerli olacak NAVTEX kapsamında, Türk Silahlı Kuvvetleri’ne ait iki savaş gemisi de Oruç Reis’e eşlik ediyor. Yunanistan da aynı gün aynı bölge için NAVTEX ilan etti ve Türkiye'nin duyurusunun yasa dışı olduğunu kaydetti.
Almanya'nın başlatması beklenen arabuluculuk girişimi, Yunanistan’ın Mısır ile anlaşma yapması, Türkiye’nin de gemilerini yeniden ihtilaflı bölgeye göndermesi ile daha başlamadan son bulmuş oldu. Her iki tarafın denizde ve havada askeri varlıklarını artırıyor olmaları bölgedeki gerginliğin sıcak çatışmaya kadar varması riskini de beraberinde getiriyor.
Ege Denizi’nden kaynaklanan kıta sahanlığı, karasuları, adaların statüsü ve hava sahası hattı gibi konularda on yıllardır süren anlaşmazlıkların, özellikle son bir yılda Akdeniz’e de yayılması Ankara-Atina hattında çok daha sert bir sürecin başlamasına neden oldu.
Türkiye, 27 Kasım 2019’da Libya ile imzaladığı Deniz Yetki Alanlarını Sınırlandırma anlaşması ile Yunanistan’ın Girit, Karpathos ve Rodos adalarının güneyinde kalan bölgeyi kıta sahanlığı kapsamında gördüğünü ilan etmiş ve bu anlaşmayı BM’ye kaydettirmişti. Anlaşmanın uluslararası hukuka göre bir geçerliliği olmadığını savunan Atina, 1982 tarihli Uluslararası Deniz Hukuku Sözleşmesi’ne göre adaların kıta sahanlığı hakları olduğunu, Türkiye’nin ortaya koyduğu haritanın Yunanistan’ın egemenlik haklarını çiğnediğini ilan etmişti.
Avrupa Birliği (AB) de Yunanistan’ın açıklamalarını desteklemiş, Türkiye’nin 'yasa dışı' olarak tanımladığı hidrokarbon çalışmalarını durdurmasını talep etmişti. Siyasi alanda yaşanan bu gerilime rağmen, 2019’un ikinci yarısından itibaren Ankara ile yeni kurulan Atina hükümeti arasında diyalog kanalları açık tutuldu. Ancak Yunanistan’ın Fransa ile Türkiye arasında son dönemde giderek gerilen ilişkileri kendi lehine kullanma çabası ve başta AB olmak üzere uluslararası platformlarda köşeye sıkıştırmaya çalışması Ankara’nın tepkisini çekti.
Türkiye, Yunanistan’ın Kıbrıs Rum tarafı ile Akdeniz’deki diğer kıyıdaş ülkeler Mısır ve İsrail ile hidrokarbon faaliyetlerini devam ettirmesi, bunu yaparken de Türkiye ve Kıbrıs Türkleri’nin çıkarlarını göz ardı etmesine tepki duyarak pozisyonunu sertleştirdi.
21 Temmuz'da Türkiye'den ilk NAVTEX
Türkiye, 13 Temmuz’da Fransa’nın girişimiyle toplanan AB Dış İlişkiler Konseyi toplantısından bir hafta sonra 21 Temmuz’da 'denizcilere duyuru' anlamına gelen ilk NAVTEX’ini yayınladı ve Oruç Reis araştırma gemisinin Türkiye’nin BM’ye bildirdiği kıta sahanlığı sınırları ve 2012 yılında TPAO’ya verilen ruhsat sahaları içinde kalan bölgede sismik araştırmalar yapacağını ilan etti.
Yunanistan ise Türkiye’nin araştırma yapacağı alanların kendi kıta sahanlığı içerisinde olduğunu açıklayarak, sert tepki vermişti. Egemenlik haklarını koruma konusunda geri adım atmayacağını bildiren Yunanistan’ın teyakkuza geçerek bölgeye savaş gemilerini göndermesi, bunun üzerine Türk Deniz Kuvvetleri’nin Oruç Reis’e sağlanan güvenliği artırması bir anda sıcak çatışma tehlikesinin doğmasına yol açmıştı.
Taraflar arasındaki gerginlik, AB Dönem Başkanı sıfatıyla devreye giren Almanya Başbakanı Angela Merkel’in 22 Temmuz’da Erdoğan ve Miçotakis ile telefonda görüşmesi üzerine yatışmıştı. Ancak Ankara ve Atina arasında yeni bir diyalog sürecinin ilan edilmesinden bir gün sonra Yunanistan ile Mısır arasındaki deniz yetki sınırlandırma anlaşması imzalandı. Anlaşmanın 6 Ağustos’ta ilan edilmesinin hemen ardından Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Yunanistan-Mısır anlaşmasının 'yok hükmünde' olduğu çünkü iki ülkenin deniz sınırı olmadığı kayda geçirildi.
Yunanistan-Mısır anlaşmasına siyasi tepkinin ardından Türkiye'nin ilk somut tepkisi, 10 Ağustos sabah saatlerinde yayınlanan NAVTEX ile verildi. Duyuru, Oruç Reis gemisi ile ona eşlik edecek Ataman ve Cengiz Han gemilerinin 23 Ağustos’a kadar çalışacakları alanların koordinatlarını kayda geçirdi. Türkiye’nin NAVTEX’inden sadece saatler sonra Yunanistan da bir deniz duyurusu yayımladı ve Türkiye’nin ilan ettiği alanların Yunanistan kıta sahanlığı içinde olduğunu, dolayısıyla Türkiye’nin NAVTEX’inin yasa dışı olduğunu savundu.
