Son dakika haberi | Ajanslar acil koduyla duyurdu, dört ülke harekete geçti... Bir ilk!
19.03.2021 - 18:15 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Son dakika haberine göre, dünyanın nefesini tutarak beklediği görüşmeler gergin başladı. "Soğuk savaş" sesleri havalarda uçuşurken rekabetleri her alanda artan ve aralarındaki uçurum gittikçe derinleşen iki ülke arasındaki ilişkiler hızla bozulmaya devam ediyor. Biden döneminde bir ilk yaşanırken, uluslararası ajanslar gelişmeleri 'acil' koduyla duyurdu.
Ekonomik, mali, askeri ve teknolojik rekabetleri gittikçe artan iki süpergüç arasındaki tansiyon gittikçe yükselirken, ABD Başkanı Joe Biden döneminde bir ilk yaşanıyor. Uluslararası ajanslar son gelişmeyi 'acil' koduyla duyurdu. Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasındaki derin gergin ilişkiler, Alaska'daki Biden yönetiminin ilk üst düzey, yüz yüze görüşmelerinde üst düzey diplomatların birbirlerinin politikalarını sert bir şekilde kınadıklarında nadiren kamuoyunda sergilendi.
Washington ile Pekin arasındaki ilişkilerin yeni "Soğuk Savaş" şeklinde tanımlanması giderek yaygınlaşırken, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'ın Çinli mevkidaşları ile Alaska'daki görüşmeleri de gergin başladı.
ABD'de Joe Biden yönetimi ve Çin arasında Alaska'da yapılan ilk üst düzey görüşmelerde, taraflar birbirlerine sert suçlamalar yöneltti. Çinli yetkililer ABD'yi diğer ülkeleri "Çin'e saldırmaya" kışkırtmakla suçlarken, ABD'li heyet Çinlilerin "gösteri yapmaya niyetlenerek" görüşmelere geldiğini söyledi.
Anchorage kentindeki gerilimli görüşmeye Amerikan tarafında Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Çin tarafındaysa Çin'in en üst düzey dış politika yetkilisi Yang Jiechi ile Dışişleri Bakanı Wang Yi katıldı.
TARTIŞMA UZADIKÇA UZADI
Dünya medyasının gözleri önünde yaşanan tartışma bir saatten uzun sürdü. Daha sonra ABD heyeti Çin'i, üzerinde daha önceden uzlaşılan her bir katılımcının açılış konuşmasını iki dakikayla sınırlaması protokolünü ihlal etmekle suçladı.
Üst düzey bir ABD'li yetkili "Çin heyeti gösteri yapma niyetiyle glemiş gibi görünüyor. İçerik yerine kamuoyu önünde gösteri yapmaya odaklandılar" dedi. Yetkili, ABD'nin görüşmelere planlandığı gibi devam edeceğini söyledi ve "abartılı diplomatik sunumlar genellikle iç kamuoyunu amaçlar" diye de ekledi.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, Biden yönetiminin üst düzey bir üyesi tarafından Delhi'ye ilk ziyaretini yapıyor. Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan, Avustralya ve Japonya liderleri, Çin'e karşı denizcilik ve siber güvenlik konusunda işbirliği yapma sözü verdi.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, üst düzey bir ABD senatörü tarafından, güvenlik bağlarını derinleştirmeyi amaçlayan görüşmeler için bugün Yeni Delhi'ye giderken Hindistan'ın teklif ettiği Rus hava savunma sistemleri satın almasına Washington'un muhalefetini iletmesi çağrısında bulundu.
Hindistan, tartışmalı Himalaya sınırında Çin ile çekişmelerinin ardından, feci çatışmaların patlak verdiği ABD'ye yaklaştı. Washington, gözetleme dronlarını kiralayarak ve Hint askerleri için soğuk hava teçhizatı tedarik ederek Yeni Delhi'ye yardım etti.
Austin'in ziyareti sırasında iki taraf, Hindistan'ın ABD'den silahlı insansız hava araçları satın alma planının yanı sıra hava kuvvetleri ve donanma için Çin ile aradaki boşluğu daraltmaya yardımcı olmak için 150'den fazla savaş jeti siparişini tartışacak.
Ortaya çıkması beklenen çetrefilli bir sorun ise, Hindistan'ın ABD yasalarına göre yaptırım getirebilecek Rus S-400 hava savunma sistemleri satın alması. ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi başkanı Bob Menendez, Austin'in Biden yönetiminin anlaşmaya karşı çıktığını, Hindistan yetkililerine açıklamasını istedi.
"GÜÇLÜ BİR CAYDIRICILIK"
İlk yurt dışı seyahatini Pasifik bölgesine yapan ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, bölgedeki ABD müttefikleri ile askeri iş birliğini artırmak istediklerini ve Çin'e karşı "güçlü bir caydırıcılık" tesis etmek için bölgeye gittiğini söyledi.
Austin, Pasifik seyahatini, ABD'nin Hint-Pasifik Kuvvetleri Komutanlığının karargahının da bulunduğu Hawaii adalarından başlattı. Burada kendisi ile seyahat eden gazetecilere açıklamalarda bulunan Austin, "Bu seyahat ittifaklar ve ortaklıklarla ilgilidir. Oradaki kabiliyetlerimizi artırmakla ilgilidir." dedi.
Austin, ABD Ortadoğu'da terör örgütleri ile mücadele ederken Çin'in ise askeri kapasitesini modernize ettiğini ifade ederek, "Mevcut rekabet üstünlüğümüz aşınıyor. Üstünlük halen bizde, ilerisi için üstünlüğümüzü artıracağız." diye konuştu.
Austin, "Amacımız, ABD'ye kafa tutacak Çin ya da başka herhangi bir güce karşı güçlü bir caydırıcılık tesis etmek için gerekli kabiliyet ve operasyon planlarımızın olup olmadığını teyit etmektir." ifadelerini kullandı.
ÇİN KARŞITI CEPHE HAREKETE GEÇTİ
Saflar yavaş yavaş belli olmaya başlıyor. ABD'li CNN, korkunç bir hızla büyüyen ve dünyanın hakim gücü olmayı hedefleyen Çin'e karşı bir araya gelen dörtlü grubu yazdı. ABD Başkanı Joe Biden ve yönetimi, Çin'in Hint-Pasifik'teki toprak taleplerini kontrol altına alma çabalarına karşın müttefikleri birleştirmek amacıyla kolları sıvadı.
Geçtiğimiz Cuma günü Biden, bu hedefe doğru şimdiye kadarki en büyük adımını atarak - Pekin'in "zehirli" soğuk savaş zihniyeti diye adlandırdığı - Dörtlü'nün (ABD, Japonya, Hindistan ve Avustralya) liderleri için sanal bir toplantı düzenledi.
Dörtlü'nün 2017'de yeniden canlanmasına yol açan, Asya'nın ekonomik ve askeri süper gücünün yükselişiydi ve bloğun dört liderini gecenin bir vakti zirve düzenlemeye iten şey de, Pekin'in güç oyunlarıydı.
Dörtlü veya Dörtlü Güvenlik Diyaloğu, yarı düzenli zirveler, bilgi alışverişleri ve askeri tatbikatlar içeren gayri resmi bir stratejik forum. Dörtlü, NATO gibi resmi bir askeri ittifak olmasa da, bazıları tarafından artan Çin etkisine ve Asya-Pasifik'teki iddia edilen saldırganlığa karşı potansiyel bir karşı ağırlık olarak görülüyor.
Üyeler, koronavirüs salgını konusundaki son işbirliği gibi ilişkinin daha iyi yönlerini vurgularken, Dörtlü'nün askeri kuşatma potansiyeli Pekin tarafından fark edilmedi. Ve bu şaşılacak bir şey değil.
DÜNYANIN EN BÜYÜK FİLOSU OLUŞTURULUYOR
Geçen hafta Foreign Policy'de yazan Stanford Üniversitesi'ndeki muhafazakar Hoover Enstitüsü'nden aralarında eski ABD Savunma Bakanı James Mattis'in de bulunduğ dört bursiyer, Dörtlü'nün ileriye dönük dört kilit alanda önemli bir rol oynayabileceğini söyledi: Deniz güvenliği, tedarik zinciri güvenliği, teknoloji ve diplomasi.
Deniz güvenliğinde, Dörtlü üyeleri, ABD Donanması'nın Çin'in gemi inşa dalgasına karşı koymasına yardımcı olabilecek önemli donanma varlıklarını bir araya getirebilir.
Bu da, dünyanın en büyük filosunun ortaya çıkması anlamına geliyor. Örneğin Hindistan'ın bir uçak gemisi var; Japonya, kaliteli muhrip ve denizaltılardan oluşan bir filoya sahip.
Arz güvenliği konusunda Hoover Enstitüsü, dört büyük ekonominin sanayi ve imalat üslerini, pandemi sırasında kimilerinin sorunlu olduğunu iddia ettiği tıbbi malzeme ve ilaç gibi alanlarda, Çin'in sahip olduğu avantajları sona erdirmek için kullanılabileceğini savunuyor.
Enstitüye göre, Dörtlü'nün üyeleri, teknoloji konusunda bilgi güvenliğini sağlamak ve güvenlik riskleri oluşturabilecek Çin donanımı veya yazılımı gerektirmeyen yeni sistemler geliştirmek için kaynakları bir araya getirmek zorunda.
Hoover çalışanları, diplomasi konusunda Japonya, Hindistan ve Avustralya'nın Hint-Pasifik çevresindeki ülkelerle ABD'nin şu anda kullandığından daha fazla nüfuz ve daha derin ilişkiler sürdürdüğünü söylüyor.
'GARANTİSİ YOK'
RAND Corp düşünce kuruluşunun kıdemli analisti Timothy Heath, "Bölgedeki birçok ülke, özellikle Güneydoğu Asya, Çin'in gücüne karşı denge sağlamak için Dörtlü üyeleri arasında daha yakın işbirliğini memnuniyetle karşılayacaktır" dedi.
Ancak bunların hiçbirinin olacağının garantisi yok. Unutmayın, Dörtlü'nün ilk ortaya çıkışı 2007'de Çin'in baskısı altında soldu ve çatladı. Çin, örgütü kendisini çevrelemek için bir araya gelmiş bir girişim olarak niteledi ve Pekin'in ekonomik olarak misilleme yapma olasılığını dillendirdi.
Uzmanlar, "Dörtlü şimdi Çin'i dizginlemeye çalışırsa, Pekin'in misilleme yapmasını bekleyin" dedi. Heath, "Bu durum, Hindistan, Avustralya ve Japonya'ya karşı ekonomik misilleme olasılığı da dahil olmak üzere Çin ile muhtemelen daha fazla gerginlik yaratacaktır" dedi. Bu üçü için de zor olabilir. Her biri için Çin en büyük ticaret ortağı konumunda.
PEKİN İÇİN 'KONFORLU ALANLAR'
Ancak RAND analisti Heath, Dörtlü'nün birleşik bir cephe olmaktan uzak olduğuna dikkat çekiyor. Heath, "Üyeler arasındaki çatlaklar Çin için konforlu alanlar olabilir" dedi.
Soğuk Savaş'ta Sovyetler Birliği'ne hızlı bir şekilde karşı koyan resmi Batı ittifakına atıfta bulunarak, "[Dörtlü] Çok az kurumsal omurgaya sahip gayri resmi bir birliktelik olmaya devam ediyor. Bu anlamda Dörtlü, kesinlikle bir 'Asya NATO'su' değil" dedi.
"Dörtlü üyeleri, Çin ve kurallara dayalı bir düzeni sürdürme ihtiyacı konusunda endişelerini paylaşabilirler, ancak aynı zamanda Çin konusunda ne yapacakları konusunda fikir birliğine sahip değiller.Öncelikler, üyeler arasında farklılık gösteriyor, Hindistan çoğunlukla Hint Okyanusu'na odaklanırken Avustralya ve Japonya, Güney Çin Denizi konusunda daha endişeli" dedi.
Heath, "Bir spor benzetmesi kullanacak olursak, Pekin şu anda oyunun temposunu kontrol ediyor" diye ekledi. Heath, "Çin diğer ülkelere karşı askeri saldırganlığını arttırırsa, Dörtlü'nün daha sağlam bir askeri ittifaka dönüşme olasılığı var" diye konuştu.
Ancak Çin çatışmalardan kaçındığı sürece, uzmanlar bu potansiyelin düşük kalacağına inanıyor - bu, resmi Çin çevrelerinde de birçok kişi tarafından paylaşılan bir görüş.
Çin devletine ait Global Times gazetesi, bu ayın başlarında yayınlanan bir haberde, bu bir araya gelmeyi "boş bir konuşma kulübü" olarak nitelendirdi.
