28.05.2021 - 18:38 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Belarus'a yeni yaptırımlar gündemdeyken NATO'nun tepesinden gelen açıklamayla ortalık birbirine girdi.
Atina'dan Vilnius'a seyahat eden 123 yolcunun bulunduğu Ryanair'e ait uçak, 23 Mayıs'ta Belarus hava sahasındayken bomba ihbarı üzerine Minsk Havaalanı'na acil iniş yapmış, güvenlik nedeniyle Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko'nun talimatıyla uçağa eşlik etmek üzere bir Mig-29 savaş uçağı kaldırılmıştı.
Uçağın havaalanında kontrol edilmesi esnasında Belarus'ta terör olaylarına karıştığı gerekçesiyle aranan, sosyal medya hesabı kurucusu Belarus vatandaşı Raman Pratasevich gözaltına alınmış, aramalar sonucunda yapılan bomba ihbarının asılsız çıktığı belirtilmişti.
Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü, Litvanya'ya giden yolcu uçağının inişe zorlanması olayıyla ilgili Belarus hakkında soruşturma açılacağını duyurdu.
Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) Atina-Vilnius seferini yapan bir yolcu uçağının "zorla" başkent Minsk'e indirilmesi ve uçakta bulunan Belaruslu muhalif bir gazetecinin gözaltına alınmasının ardından soruşturma başlatacak.
NATO başkanı Stoltenberg, Belarus tarafından Ryanair yolcu uçağının inişe zorlanması olayında dikkatleri Moskova'ya yöneltti.
Stoltenberg, Rusya sınırına yakın yerleri de içeren NATO tatbikatları sırasında, Putin ile Belarus lideri Lukashenko arasında bugün ilerleyen saatlerde Soçi'de yapılacak görüşme öncesinde konuştu.
Bugün İngiliz uçak gemisi Kraliçe Elizabeth'in güvertesinde konuşan Jens Stoltenberg, muhalif bir gazetecinin tutuklanabilmesi için Kremlin'in Pazar günkü Ryanair jetini yönlendirme operasyonuna dahil olmadığına 'inanmanın zor' olduğunu söyledi.
Sky News'e verdiği demeçte Stoltenberg, "Rusya ile Belarus arasındaki çok yakın ilişkiyi biliyoruz ve bu nedenle Minsk'teki rejimin Rusya ile herhangi bir koordinasyon olmadan böyle bir şey yapabileceğine inanmak zor" dedi.
Bu arada Avrupalı havayolları, Belarus'un çevresinden dolandıkları için Rusya'ya uçmalarının engellendiğini açıkladı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Avrupa'nın Belarus'a getirdiği uçuş yasaklarının yolcuları 'tehlikeye attığını' söyledi. Rus lider ayrıca, iki ülke arasındaki uzlaşmanın 'somut neticelerinden' oldukça memnun olduğunu da vurguladı.
Rusya Devlet Başkanı Putin de Ryanair'e ait yolcu uçağı meselesiyle ilgili Moskova'dan uçan Eski Bolivya Cumhurbaşkanı Evo Morales'ın uçağının 2013'te Viyana'ya inmeye zorlandığını anımsatarak, bu olaya kimsenin tepki vermediğine dikkati çekti.
Rusya ve Belarus arasındaki ilişkilere de değinen Putin, "Rusya, yılın ilk çeyreğinde Belarus’un kilit ticari ortağı kalmaya devam ediyor. İkili ticaret hacmi yüzde 18,4 büyüdü. Bu çok güzel bir gelişme. Bunun korunması önemlidir." ifadelerini kullandı.
Ryanair'e ait yolcu uçağının 23 Mayıs'ta bomba ihbarı üzerine Belarus'a acil iniş yapması meselesine değinen Lukaşenko, bazı ülkelerin bu olaya "duygusal" yaklaştığını vurguladı.
Lukaşenko, 2012’de askeri kargo taşıdığı şüphesiyle Moskova’dan Şam’a giden Suriye’ye ait yolcu uçağının Türkiye'de mecburi iniş yaptığını anımsatarak, "Uçağı indirdiler, incelediler. Kimse bağırmadı. Bu egemenlik hakkıdır." ifadelerini kullandı.
Air France ve Austrian Airlines, Rusya'ya sunulan uçuş planlarının reddedilmesinin ardından seferleri iptal etmek zorunda kaldıklarını söyledi.
NATO daha önce gazeteci Roman Protasevich ve kız arkadaşı Sofia Sapega'yı tutuklama planını "devlet destekli bir kaçırma" olarak tanımlamıştı.
Hem Belarus hem de Kremlin, jette herhangi bir casusun varlığını reddediyor.
Belarus, uçağın, Hamas tarafından 'bomba tehdidi' aldığı gerekçesiyle zorunlu iniş yaptığını söyledi. Üst düzey bir yetkili gazetecilere okuduğu 'tehdit mektubunun' Hamas tarafından yazıldığını iddia etti. Yetkili mektupta, "Taleplerimizi yerine getirmezseniz bombayı Vilnius'ta patlatacağız" yazdığını belirtti.
Hamas ise olayla ilgili oldukları iddialarını yalanladı. Örgüt daha önce İsrail ve Filistin dışında herhangi bir eylemde bulunmadı ve bunu yapacak kapasitesi olduğu da düşünülmüyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel de Belarus'un iddiasının 'tamamen akıl dışı olduğunu' söyledi.
Belarus'un komşusu Polonya'da ise, gazeteci Protasevich'in serbest bırakılması için başkent Varşova'da gösteri düzenlendi. Belaruslu sanatçı ve aktivist Jana Shostak, gösteriye katılanlar arasındaydı.
Nexta, Telegram kanalından yayın yapan bir medya operasyonu. Grubun Twitter ve YouTube hesapları da var. Nexta, Belarus'taki seçim döneminde muhalifler için kilit önemdeydi. Kuruluş, seçim sonrasında hükümetin haberlere ve medyaya getirdiği kısıtlamalarda faaliyetlerine devam etti.
Tikhanovskaya, 26 yaşındaki Protasevich'in 2019'da Belarus'tan ayrıldığını ve 2020 devlet başkanlığı seçimlerini Nexta aracılığı ile haberleştirmeye devam ettiğini söyledi. Daha sonra Protasevich hakkında Belarus'ta cezai kovuşturma başlatıldı.
Lukaşenko'nun iktidarı, Sovyetler Birliği dönemini hatırlatan otoriter bir tarz olarak tanımlanıyor. Ana medya kanallarını kontrol ediyor, siyasi rakiplerini taciz ediyor, hapse attırıyor ve bağımsız sesleri marjinalize ediyor. 2003'te "Otoriter tarz yönetim benim karakteristik özelliğim, bunu hep kabul ettim. Ülkeyi kontrol etmelisiniz ve en önemli şey insanların hayatını mahvetmemek" demişti.
Hala KGB adı verilen güçlü gizli polis, çoğu sürgünde ya da hapiste olan muhalifleri yakından izliyor. Bir jestle bile devlet başkanına hakaret etmek, hapisle cezalandırılıyor. Belarus, Avrupa ve eski Sovyetler Birliği ülkeleri arasında ölüm cezalarını infaz eden tek ülke ve bu çok gizli yapılıyor.Tam olarak kaç kişinin, kafalarına bir el ateş edilerek infaz edildiği bilinmiyor. Ancak 1999'dan bu yana 300'den fazla kişinin bu şekilde öldürüldüğü tahmin ediliyor.