Giderek azalıyor! Uzmanlardan çok kritik aşı açıklaması
25.08.2021 - 16:14 | Son Güncellenme:
BBC TÜRKÇE
Kovid-19 salgınına çare olarak üretilen aşıların yeterliliğiyle ilgili tartışma sürüyor. Aşıların özellikle Delta varyantına karşı etkisi ve ek dozlarla ilgili, uzmanlardan çok çarpıcı açıklamalar geldi.
Farklı ülkelerin, iki doz aşı olmuş kişilere ek bir doz daha aşı yapma çabasının altında Delta varyantı korkusu yatıyor. Ancak pekiştirme ya da takviye dozu olarak tanımlanan ek dozların gerekliliği ve etkinliği konusunda kısıtlı bilimsel kanıt var.
Dünyanın büyük kısmı aşıya erişimde güçlük yaşarken, ek doz aşı, kamuoyunda tartışma yaratan bir konu. Dünya Sağlık Örgütü'den (DSÖ) Salgın Epidemiyoloji Uzmanı Mike Ryan, Kovid-19 hastalığını batan bir gemiye benzettiği konuşmasında, "Diğer insanları boğulmaya terk ederken, zaten can simidi olanlara ek can simitleri vermeyi planlıyoruz" dedi.
DSÖ, konuya ahlaki açıdan yaklaşıyor ve dünya nüfusunun daha fazlası aşılarla korunmadan önce, hükümetlere pekiştirme dozlarını durdurması çağrısında bulunuyor.
Peki bilimsel kanıtlar ne diyor? Pekiştirme dozuna karşı çıkanların ve destekleyenlerin argümanları ne? Ek dozları yapmanın zamanı geldi mi, yoksa beklemeli miyiz?
AZALAN KORUMA
İngiltere'deki koronavirüs aşılarının etkinliklerini ölçen uzmanlar, iki doz Pfizer ve AstraZeneca aşılarının sağladığı korumanın, 6 ay içinde azalmaya başladığını söyledi.
Ancak uzmanlar, aşıların hala Delta varyantı da dahil virüse karşı yüksek düzeyde koruma sağlamaya devam ettiğini vurguladı. Zoe Covid şirketinin çalışmasına göre iki doz Pfizer aşısının etkinliği birinci aydaki yüzde 88'ken, 5-6 ayda yüzde 74'e düşüyor.
AstraZeneca aşısında ise bu oran yüzde 77'den yüzde 66'ya gerilyor. İngiltere'de hükümete aşılar konusunda tavsiyelerde bulunan Bilim Kurulu'ndan Profesör Adam Finn, koruma oranının azalmasının beklenen bir gelişme olduğun söyledi.
Finn, "Aşılar hala insanların çoğunda yüksek düzeyde koruma sağlıyor. Özellikle Delta varyantına karşı... Bu nedenle hala mümkün olduğunca fazla kişiyi aşılamalıyız" dedi.
HANGİ ÜLKELER EK DOZ AŞI ÖNERİYOR?
DSÖ'nün çağrılarına karşın, bazı ülkeler bazı gruplara pekiştirme dozu önermeye başladı. ABD, yaşa ya da sağlık durumuna bakılmaksızın, 2. doz Pfizer ya da Moderna aşısından 8 ay sonrasında ek doz aşıyı öneriyor.
Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentinde 2. dozların 6 ay sonrasında 3. doz aşı yapılabiliyor, yüksek risk gruplarındakilerde ise 2. dozun 3 ay sonrasında öneriliyor.
İsrail'de 2. dozlarını en az 5 ay önce olmuş 40 yaşın üzerindeki herkese üçüncü dozlar veriliyor. Şili, Uruguay ve Kamboçya'da; Sinovac ya da Sinopharm aşıları olanlara, yaşlılar ve risk altındaki gruplar öncelikli olmak üzere ek dozlar veriliyor.
Benzer şekilde, Tayland ve Endonezya'da iki doz aşı olanların oranının yüzde 8 ve yüzde 12 olmasına karşın, Sinovac aşısı olan sağlık çalışanlarına 3. doz başka bir aşı öneriliyor.
TÜRKİYE'DE HAZİRAN SONUNDA BAŞLADI
Fransa ve Almanya, Eylül ayında 3. dozları önermeye başlayacak. İngiltere ise henüz kesin bir karar almadı. Türkiye'de de 14 Ocak'ta başlayan yaygın aşılamada Haziran sonunda 3. doz aşılamaya başlandı.
İki doz Sinovac aşısı vurulmuş kişilere pekiştirme dozu olarak ifade edilen 3. doz aşılar da tanımlandı. 3. dozda ise kişiler Sinovac ya da BioNTech aşısı olabildi.
Geçtiğimiz günlerde de Türkiye'de yabancı ülkelere seyahat edeceklere yönelik 4. doz aşı uygulamasına da başlandı. Pekiştirme dozunu değerlendiren ülkeler arasında, Brezilya, Güney Kore ve Hindistan da var ancak henüz herhangi bir duyuru yapılmadı.
