Fırsatçıya geçit yok ev sahibi de sorumlu
26.04.2025 - 07:01 | Son Güncellenme:
İstanbul’da yaşanan deprem nedeniyle sağlam zemin ya da yeni binalar ile çevre illerde yaşanan kiralık ve satılık konut fiyatlarındaki fahiş artışlar anlık olarak takip ediliyor; 100 bin lira ceza 250 bin liraya çıkarılırken, ayrıca daha önce ceza verilmeyen ‘sahibinden’ ilanlar da sisteme dahil edildi.
Duygu Erdoğan / İSTANBUL - İstanbul’da yaşanan deprem ve uyarılar, bölgede yaşayanları büyük bir endişeye iterken; bundan faydalanmak isteyen ev sahibi ve emlak danışmanlarının yaptığı ani ve fahiş fiyat artışları yakından izleniyor. Çevre illerde ve deprem açısından güvenli olduğu düşünülen şehirlerde bugüne kadar yüzde 10 ila yüzde 70 arasında fiyat artışları tespit edildi. Kiralık ve satılık konuttaki fiyat artışlarıyla aynı anda harekete geçen Ticaret Bakanlığı, bugüne kadar 14.5 milyon lira ceza uyguladı.
14.5 milyon TL ceza kesildi
Bakanlığın sosyal medya hesabından “Fırsatçılığa asla geçit vermeyeceğiz” vurgusuyla yapılan paylaşımda, depremle aynı gün satılık ve kiralık emlak ilanlarında fiyat artışı yapanların bakanlıkça tespit edildiği belirtildi. Açıklamada, “Vatandaşlarımızın zor durumda olmalarını fırsata çevirmek isteyen kişilerin her biri hakkında 250 bin lira olmak üzere toplam 14 milyon 500 bin lira para cezası uygulandı. Ticaret Bakanlığımızca, deprem sonrasında emlak sektöründe vatandaşlarımız aleyhine gelişebilecek durumlar takip edilmeye ve mağduriyete neden olabilecek uygulamaları engellemeye yönelik tedbirler alınmaya devam edilecektir” denildi. Daha önceki usulsüz fiyat artışı dönemlerinde cezalar aracılık yapan emlak danışmanlarına kesiliyordu. Ancak bu kez ev sahipleri de sorumluluk alanına alındı. Buna göre, fahiş artışı ev sahibi ya da emlakçı; kim yaparsa ceza ona kesiliyor. Bu nedenle bazı ilanlarda fiyatların geri çekildiği, cezanın caydırıcı olduğu ifade edildi. Ayrıca daha önce fahiş konut fiyat artışında 100 bin lira olarak uygulanan ceza sınırı da bu şekilde 250 bin liraya çıkarılmış oldu.
Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası Başkanı Tüm Emlak Danışmanları Birliği Genel Başkanı Hakan Akçam, özellikle deprem güvenliği yüksek şehirler içinde yer alan Ankara’da kendi tespitleri de olduğunu anlatırken, “Bir ilanda 4 milyon 250 bin lira olan fiyat 6 milyon liraya çıkarılmıştı. Benzer oldukça örnek var. Tespitlerimiz, en az yüzde 10 fiyat artışı yapıldığını gösteriyor. Ama buradan da çağrı yapmak istiyoruz; mevcut piyasa koşuları ne ise uygulamaya devam edin; ev sahibi ya da emlak danışmanı fark etmez, böyle bir dönemde yapılan fırsatçılığın kendilerine dönüşü çok kötü olacaktır. Yüksek cezalar ve anlık tespitlerle bu süreç en doğru şekilde yürütülüyor” dedi.
Müteahhit arayana uyarı
Kentsel Dönüşüm Uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, her deprem sonrasında vatandaşların panikle hızlı tarama testi için laboratuvarlara, müteahhit firmalara başvurduklarını, bunu daha önce defalarca yaşadıklarını söyledi. Şen, “Burada en önemli süreç, bu işin yasaya uygun yürütülmesi. Fırsatçılar da art niyetliler de olabilir. Özellikle bu süreçte aracı firmalar ortaya çıkıyor. Bu aracı firmalar böyle krizlerden faydalanarak vatandaşları yanlışa sürüklüyor, uzun süreli problemlere sebebiyet verebiliyorlar. Kentsel dönüşüm yasası kendi başına bir derya zaten. Her bir maddesinin altında, bir bendinde bir şey var. Bu uygulamayı, yasayı bilen danışmanlarla veya teknik kişilerle mülkiyet sahiplerinin yol almaları çok daha doğru olur” diye konuştu.
‘Müsaade edilmemeli’
Tüketicilerden gelen şikayetler doğrultusunda AA muhabirine konuya ilişkin bilgi veren Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük, “Piyasada artan talebe göre eğer yeni konut stoku ya da sağlam zeminli bölgelerdeki konut stokunun yetersiz olması durumunda makul fiyat artışı olması önümüzdeki günlerde olağan görülebilir ama bunu bir fırsata dönüştürüp, piyasa şartlarının dışında, daha yüksek tutarda artış yapanlara karşı asla müsaade edilmemeli” dedi.
Farklı destekler uygulanıyor
Türkiye genelinde acil dönüşmesi gereken 2 milyon bağımsız birim için farklı sistemler ve destek mekanizmaları hayata geçirildi.
İstanbul başta olmak üzere tüm illerden süresiz şekilde Yarısı Bizden Kampanyası’na başvurular devam ediyor. Vatandaşlara 100 bin TL taşınma yardımı, 700 bin TL hibe ve 2 sene geri ödemesiz 700 bin TL kredi imkanını kapsayan 1.5 milyon TL’lik destek sağlanıyor. İnşaatları TOKİ ya da Emlak Konut üstleniyor. Hibe tutarı bina maliyetinden düşürülüyor, arta kalan borç ise yine uzun vadeli uygun ödeme koşullarıyla taksitlendiriliyor.
Faiz destekli kredi
Bakanlık, kampanya ve kira desteğinin yanında kentsel dönüşüm kredilerine faiz desteği de sunuluyor. Konut yapım ve konut edinme için 1 milyon 250 bin lira, işyeri yapım için 800 bin lira, işyeri edinme için 350 bin lira, güçlendirme için 320 bin lira kredi çekilebiliyor. Konut kredilerinde 10 yıl, işyeri için 7 yıl vade uygulanıyor.
Birden fazla konutu olan hak sahiplerinin ilk konutu için kullanacakları konut yapım ve konut edinme kredilerine uygulanacak faiz desteği oranı yıllık 840 baz puan (aylık 0.70), iki ve sonraki konutları için ise bu oran 720 baz puan olarak uygulanıyor.
