Aranan lider bulundu mu?

Servet Yıldırım - Bir ülkeyi de yönetse bir şirketi de yönetse liderlik aşağı yukarı aynı anatomik özellikler gerektirir. Lider olabilmek için kabiliyet gerekir, kapasite gerekir ve en önemlisi karakter gerekir. Bu üçlüden “kapasite” ve “kabiliyet” geliştirilebilir; uğraşılarak ve desteklenerek zaman içinde daha iyi bir duruma getirilebilir ama üçüncü K, yani karakter, öyle değildir.

Dünyada son dönemde yaşanan liderlik krizlerinin önemli bir nedeni “karakter” ile ilgilidir. Bugün popülist liderlerinin çoğunun krizlerinin temelinde bu unsur yatıyor.

Küresel liderlik konusunda uzun süredir iki doğal aday öne çıkıyordu. Dünyanın en büyük asker ve ekonomik gücünü yöneten Trump ile dünyanın en büyük ikinci askeri ve ekonomik gücünü yöneten Xi Jinping.

Trump hamleleri ile küresel desteğini kaybetti. Daha plancı ve etkileyici bir profil sergileyen Xi ise aynı Trump’ın önceki döneminde olduğu gibi daha bilinçli ve başarılı çıkışlar yapıyor. Bundan sekiz yıl önce Davos’ta bir konuşmasını izlemiştim ve herkes gibi ben de etkilenmiştim. “Ticaret savaşının kazananı olmaz” demişti. Korumacılığı ülkelerin kendilerini karanlık bir odaya kilitlemelerine benzetmişti. “Dışarıdaki yağmurdan ve rüzgârdan korunursunuz ama ışıktan ve temiz havadan da mahrum kalırsınız” demişti.

Ancak geçen sürede, küreselleşmenin liderinin Xi olamayacağı da anlaşıldı.

Dünyada sağın ve muhafazakâr politikaların yükseldiği bir dönemde, geçen hafta Kanada’da yapılan seçimi liberallerin alması dikkat çekti. Liberallerden çok ilgi çeken, liderleri Mark Carney oldu.

Carney’nin parlak bir geçmişi var. Özgeçmişi oldukça etkileyici. Çok iyi okullarda okudu, “la crème de la crème” eğitim aldı. Harvard’da lisans ve Oxford’da yüksek lisans yaptı. Hem Kanada hem de İngiltere Merkez Bankası’nı yönetti. Üstelik bunu kriz dönemlerinde yaptı; güçlü liderlik örneği gösterdi, istikrar unsuru oldu.

Goldman Sachs gibi önde gelen finans kuruluşlarında çalıştı.

İklim değişikliği ile mücadelede de aktif rol aldı; Birleşmiş Milletler İklim Eylemi ve Finans Özel Temsilcisi olarak atandı. İklim ve küresel ısınma ile mücadele konusunda sesi en gür çıkan, sözü en çok dinlenen liderlerden biriydi. Net sıfır emisyon için kurulan küresel finans ittifakının mimarlarındadır.

Kısacası Carney’nin küresel deneyimi var. Dünyanın önde gelen merkez bankalarından ikisini yönetmek az sayıda kişiye nasip olmuştur. İklim liderliği de yaptı. Tek eksiği siyasi tecrübeydi, onu da Kanada’da Liberal Parti’de siyasete başlayarak kazandı. Kısa sürede yükseldi Justin Trudeau’nun istifasından sonra parti liderliğine getirildi.

Ve şimdi akıllara hemen malum soru geliyor: Lidersiz kalan küreselleşmenin aranan lideri Kanada Başbakanı Mark Carney olabilir mi?

Bu çok kolay değil. Carney’nin kumaşı buna uygun ama arkasındaki ülkenin, yani Kanada’nın küreselleşmeye lokomotiflik yapacak gücü yok. Ancak yine de küreselleşmenin krizde olduğu ve bir liderlik boşluğu yaşanan bu dönemde biz Carney’in adını sıklıkla duyacağız galiba. Küresel lider olmasa da dünyanın geleceğinde söz ve etki sahibi isimlerden olacaktır. Kapasite, kabiliyet ve karakter olarak buna uygun görünüyor.