Kadınlar Günü'nün tarihi: Yıl 1911, New York'taki korkunç yangın

Tarih 25 Mart 1911. Çalışma saati New York'taki Aşağı Manhattan'daki Triangle Waist Fabrikası'nda sona ermek üzereydi.

Dikiş makinelerini çalıştıran ve kumaşları kesen kadınlar masalarından kalkmaya hazırlanıyordu. Bazıları gece dışarı çıkmayı planlarken, hepsi de haftada sahip oldukları tek dinlenme gününü bekliyordu.

Sekizinci katta, kesicilerin bulunduğu alandaki bir masanın altındaki çöp kutusundan aniden alevler yükseldi. İşçiler paniğe kapılmış bir şekilde yangını söndürmek için kovalarla su dökmeye çalışırken, alevler hızla diğer çöp kutularına sıçradı ve alevler kısa sürede yayıldı.

İşçiler, merdiven boşluğundaki hortumu açtı, ancak içinden su akmadı. Binada yangın söndürme sistemleri yoktu ve fabrika yangın tatbikatı yapmamıştı. Alevler hızla 30 metre uzunluğundaki atölyeyi sardı.

Yangın hızla yayıldı, öyle hızlıydı ki yarım saat içinde sona ermiş, binanın sekizinci, dokuzuncu ve onuncu katlarındaki geniş ve havadar atölyelerde ulaşabileceği her şeyi tüketmişti.

Geride, dumanı tüten katlar ve ıslak sokaklar üzerinde 146 ceset vardı; bunlardan 23'ü dışında hepsi genç kadındı. Çoğu göçmen ve genç kadın olan bu işçiler, işverenleri tarafından kilitlenen kapılar nedeniyle binadan kaçamadı.

New York Times Gazetesi'nin yangınla ilgili manşeti.

1911 YANGINI VE 8 MART İÇİN ÖNEMİ

Yangın, kadın işçilerin yıllardır sürdürdüğü çalışma koşullarını iyileştirme mücadelesinde bir dönüm noktası oldu.

Bu felaket, sadece işçi hakları hareketini değil, aynı zamanda kadınların oy hakkı mücadelesini de ateşledi. Çalışma hayatında güvencesiz bırakılan kadınlar, siyasal alanda da temsil edilmediklerini fark etti. Kadın işçi hakları savunucularından Clara Lemlich, kadınların oy hakkı olmadan iş güvenliği taleplerinin dikkate alınmadığını vurguladı.

1911 yangını sonrasında işçi hakları hareketi hız kazanırken, kadın işçiler de oy hakkı mücadelesine daha fazla katıldı. ABD'de nihayetinde, 1920'de 19. Anayasa Değişikliği ile kadınlara seçme yani oy kullanma hakkı tanındı. Ancak bu hak, özellikle siyah kadınları kapsamıyordu.

• NOT: Türkiye'de kadınlara seçme ve seçilme hakkı 5 Aralık 1934'te her türlü oylamada ve her gruptan kadına aynı anda tanındı. Türkiye'deki kadınlar seçme ve seçilme hakkını Fransız kadınlardan 11, Belçikalı kadınlardan 14, İsviçreli kadınlardan 36 önce elde ettiler.

1911 yangını, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nün simgeleşen olaylarından biri olarak, kadınların işçi hakları ve siyasal temsiliyet mücadelesinin iç içe geçtiğini hatırlatıyor.

DÜNYA KADINLAR GÜNÜ NASIL ORTAYA ÇIKTI?

Dünya Kadınlar Günü (International Women's Day - IWD) işçi hareketinden doğdu. 1908 yılında, 15 bin kadın New York sokaklarında yürüyerek daha kısa çalışma saatleri, daha iyi ücretler ve oy hakkı talep etti.

Bir yıl sonra, Amerika Sosyalist Partisi ilk "Ulusal Kadınlar Günü"nü ilan etti. Dünya Kadınlar Günü'nü uluslararası bir etkinlik haline getirme fikri, kadın hakları savunucusu Clara Zetkin'den geldi.

1910 yılında Zetkin, Kopenhag'da düzenlenen Uluslararası Çalışan Kadınlar Konferansı'nda bu fikri önerdi. Konferansa katılan 17 ülkeden 100 kadın, öneriyi oybirliğiyle kabul etti.

Birleşmiş Milletler (BM), 1975 yılında bu günü resmi olarak tanımaya başladı.

KADINLAR GÜNÜ NEDEN 8 MART'TA KUTLANIYOR?

Clara Zetkin'in fikri başlangıçta belirli bir tarihe bağlı değildi. 8 Mart tarihi, 1917 yılında Rus kadınların savaş zamanında "ekmek ve barış" talebiyle greve gitmesine dayanıyor.

Grevin dördüncü gününde Çar tahttan çekilmek zorunda kaldı ve geçici hükümet kadınlara oy hakkı verdi.

O dönemde Rusya'da kullanılan Jülyen takvimine göre bu grev 23 Şubat'ta başladı. Ancak bugün dünyanın büyük bölümünde kullanılan Gregoryen takvimine göre bu tarih 8 Mart'a denk geliyor.

KADINLAR GÜNÜ'NÜN SEMBOLÜ NEDEN MOR RENK?

Uluslararası Kadınlar Günü web sitesine göre, bu günün sembol renkleri mor, yeşil ve beyaz.

Mor, adalet ve onuru temsil eder.
Yeşil, umudu simgeler.
Beyaz, saflığı temsil eder, ancak bu tartışmalı bir kavram olarak görülüyor.

Bu renkler, 1903 yılında Birleşik Krallık'ta kadınların oy hakkı için mücadele eden Kadınların Sosyal ve Politik Birliği (WSPU) tarafından kullanılmıştır.

ULUSLARARASI ERKEKLER GÜNÜ VAR MI?

İlginizi Çekebilir

Karanlık bir hikâyeyi direnciyle aydınlattı: Gerçeğe dönüşen yeni hayat 'Arzu'su

Evet, 1990'lardan bu yana 19 Kasım günü "Uluslararası Erkekler Günü" olarak kutlanıyor.

Bu gün, BM tarafından resmi olarak tanınmasa da, Birleşik Krallık da dahil olmak üzere 80'den fazla ülkede anılıyor.

Günün amacı, "erkeklerin dünyaya, ailelerine ve topluluklarına kattığı olumlu değeri vurgulamak".

Ayrıca olumlu erkek rol modellerini ön plana çıkarmak, erkek sağlığı konusunda farkındalık yaratmak ve toplumsal cinsiyet ilişkilerini iyileştirmeyi amaçlıyor.

İngiliz komedyen Richard Herring, her yıl Dünya Kadınlar Günü'nde, "Erkekler Günü neden yok?" diye soranlara yanıt vererek, aile içi şiddet mağdurlarına yardım eden Refuge adlı kuruluşa on binlerce sterlin bağış topladı.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİREce Gürel'e acı veda! Ölüm nedeni belli olduHaberi Görüntüle