Kemer sıkma Yunanistan için bitti

Yunanistan’da radikal sol koalisyon partisi SYRİZA, yaklaşık 9 milyon kişinin sandık başına gittiği genel seçimlerden büyük bir zaferle ayrıldı. Dün gecenin geç saatlerinde yüzde 81’i sayılan oylara göre SYRİZA, yüzde 36’yı geçen oranla meclisteki sandalye sayısını 71’den 149’a çıkardı. Fakat 300 sandalyeli mecliste tek başına iktidarı elde etmesi için yeterli 151 vekile ulaşamayan SYRİZA, koalisyon ortakları arayacak. SYRİZA’nın arayışında merkezi temsil eden To Potami (Nehir) partisi (yüzde 6) ve sağ milliyetçi eğilimden AB karşıtı “Bağımsız Yunanlar” (yüzde 4,70) öne çıkıyor. 13 vekillik alacağı öngörülen Bağımsız Yunanlar’ın lideri Panos Kammenos, seçim sonrasında yaptığı konuşmada ‘bu yeni siyasi gerçeği stabilize etmeye yardım edeceklerini’ belirterek koalisyon sinyali verdi.

‘Felaket sona erdi’

Mali yardım ve tasarruf politikalarına karşı olan SYRİZA’nın seçimlerden birinci parti olarak ayrılması, ekonomik krizle sarsılan Avrupa Birliği’nin (AB) korkulu rüyasının gerçeğe dönüştüğünü ortaya koyuyor. SYRİZA’nın karizmatik ve ülkenin 150 yıl sonra en genç başbakanı olma şansını yakalayan lideri Aleksis Çipras’ın Atina’da yaptığı konuşma radikal sol platformun vaatlerini hatırlatsa da dikkatli bir dil içeriyordu. Çipras kürsüye büyük bir alkış tufanı eşliğinde çıkıp kısa bir konuşma yaptı. ‘Bu akşam kutlama yapıp yarından (bugün) itibaren çok çalışılacağını’ belirten Çipras, “Yunanistan felaket yaratan kemer sıkma politikalarını geride bırakıyor. Halkımızın kararı troykanın (AB, Avrupa Merkez Bankası ve IMF) bittiği anlamına geliyor” dedi.

Avrupa’da domino etkisi
Seçim zaferi İspanya, Portekiz, İtalya, İrlanda gibi AB’nin dayattığı kemer sıkma politikalarına karşı halkın tepkisinin yükseldiği Avrupa coğrafyasında köklü bir değişimi işaret eden Çipras, konuşmasında halkları unutmadı. ‘Zaferin oligarklara ait olmadığını’ vurgulayan Çipras, kredi sağlayan IMF ve AB’yle müzakere ederek borcu yapılandırma istediğini vurguladı. Çipras “Yeni Yunan hükümeti adil, karşılıklı yarar sağlayan ve hayatta kalabilecek bir çözüm için muhataplarıyla işbirliği göstermeye ve müzakere etmeye hazır” dedi.

AB’yle gerginlik kapıda
Çipras’ın hedefinde asgari maaşların 580 euro’dan 751 euro’ya çıkarılması, 700 eurodan az maaş kazananların ve emeklilerin 13 kez maaş alması, en az 300 bin eve yemek ve elektrik kuponlarının verilmesi, bedava sağlık hizmetleri ile yakacak vergisinin kaldırılması var. Partinin bu amaçlarına ulaşması için 12 milyar euro’luk bir bütçe gerekiyor. Bu bütçenin sağlanması için borcun düşük bir şekilde ödenmesi, AB fonlarının yeniden yönlendirilmesi, vergi kaçakçılığı ve genel olarak kaçakçılığın önlenmesi var. Çipras, 2012 seçimlerinde söylemini euro bölgesinden çıkmak olarak belirlemiş olsa da partinin yeni hedefleri arasında bu seçenek yer almıyor.
SYRİZA’nın politikalarının Yunanistan ile AB ve IMF arasında gerginlik yaratması ihtimaller arasında. SYRİZA’nın Yunanistan için çizdiği yol belirsizlikler taşısa da Yunan seçmenler, tasarruf politikalarının bellerini bükmesinin ve işsizlik oranının düşmemesinden yorulmuş bir durumda.

Merkez partiler çöktü

SYRİZA’nın zaferine ek olarak 16 vekilinden 9’u hapiste olan neo-Nazi Altın Şafak partisi yüzde 6,4 oy alarak vekil sayısını koruduğu gibi üçüncü parti konumuna yükseldi. İktidardaki Yeni Demokrasi’nin oyu yüzde 28 gözükürken PASOK’un oyunun yüzde 5’in altına düşmesi Yunan siyasi sisteminde merkez partilerin iflasına işaret ediyor. Başbakan Antonis Samaras yenilginin ardından yaptığı açıklamada “Açıkları olmayan, vatandaşlar için güvenli ve krizden çıkan, AB ve Avro Bölgesi üyesi olan bir ülke teslim ediyorum. Ülkenin iyiliği için bir sonraki hükümetin bu başarıları sürdürmesini ümit ediyorum” dedi.

ÇİPRAS’IN ÖYKÜSÜ

Kravat için borç şartı

SYRİZA lideri Aleksis Çipras, 40 yaşında ülkenin en genç lideri olacak. Radikal sol koalisyon partisi SYRİZA’nın başarısında büyük payı olan Çipras; solcuları, komünistleri ve genç aktivistleri katleden ve yedi yıl süren askeri rejimin yıkıldığı 1974 yılında dünyaya geldi. Yunanistan, Çipras’ı 1990 yılında daha 17 yaşındayken bir televizyon muhabirine, “Dersleri asıp asmayacağımıza kendimiz karar vermek istiyoruz” dediğinde tanıdı.
Atina Teknik Üniversitesi’nde inşaat mühendisliği okurken öğrenci hareketlerinde aktif bir şekilde rol alan Çipras, Ernesto Che Guevera’nın büyük bir hayranı. İlk oğluna Ernesto adını veren Yunan siyasetçi, iki çocuk babası. Kravatla neredeyse hiç görülmeyen Çipras, bir keresinde gazetecilere gülerek “Saçımızı kestirince (borcumuz azalınca) kravat takacağım” açıklamasında bulunmuştu.
2008 yılında polis kurşunuyla hayatını kaybeden 16 yaşındaki Aleksis Grigoropulos’un ölümü Atina sokaklarına dökülen gençlere destek veren tek siyasi lider oldu. Ancak sandıktan yüzde 4.6 oy alabildi. 2010 yılında Yunanistan ekonomik krizle sarsıldığında tekrar SYRİZA’ya kulak verilmeye başladı.
Yunan lider, 2012 seçimlerine hazırlanırken eurodan çıkmayı vaat etmişti.
Seçimlerde ikinci parti olmalarına rağmen hükümete giremeyince bu vaadini şimdiki seçimler için yumuşattı. 2012’deki seçim stratejisine “paranoyak bir plan“ olarak niteleyen Çipras, bu seçimler için daha ılımlı bir söylem kullandı. İşsizlik kemer sıkma politikaları SYRİZA’nın daha popüler olmasına yol açan etmenler.