İskoçya açıklarındaki adalar ‘Kartopu Dünya’nın gizemini çözebilir
16.08.2024 - 10:51 | Son Güncellenme:
BBC Türkçe
Bilim insanları, İskoçya açıklarındaki Garvellach adalarının, gezegenimizin en büyük gizemlerinden birini çözmeye yardımcı olabileceğini söylüyor.
Araştırmacılar, İskoçya'nın batı kıyısındaki Garvellach adalarının, Dünya'nın yaklaşık 720 milyon yıl önce girdiği en büyük buzul çağına dair kayıt tuttuğunu keşfettiler. Hayvan yaşamı bu çağdan sonra oraya çıkmıştı.
80 milyon yıl boyunca iki aşamada neredeyse tüm dünyayı kaplayan bu büyük buzul çağı, ‘Kartopu Dünya’ olarak biliyor. Bu buzul çağına dair ipuçları Garvellach adaları dışındaki kayalıklardan silindi.
Araştırmacılar, adaların bizi Dünya'nın neden bu kadar uzun süre buzla kaplı kaldığı ve karmaşık yaşamın ortaya çıkması için bunun neden gerektiği konularında aydınlatmasını umuyor. Kaya katmanları bir tarih kitabının sayfaları olarak düşünülebilir. Her katman, Dünya'nın uzak geçmişteki durumuyla ilgili ayrıntılar içerir.
Ancak Kartopu Dünya'ya yol açan dönemin, kaya katmanlarının buzlanma sonucu aşınması nedeniyle iz bırakmadığı düşünülüyordu. Londra'daki University College'daki araştırmacılar tarafından yapılan yeni bir çalışma, Garvellach'ların buzlanmadan etkilenmediğini ortaya koydu. Burası, Dünya'nın bu döneme nasıl girdiğine ve buzul çağı sona erdiğinde ilk hayvan yaşamının nasıl ortaya çıktığına dair ayrıntılı kayıt tutan yeryüzündeki tek yer olabilir.
O zamanlar İskoçya’nın konumu tamamen farklıydı, çünkü kıtalar zaman içerisinde hareket etti. Ekvatorun güneyindeydi ve tropikal bir iklime sahipti, ta ki kendisi ve gezegenin geri kalanı buzla kaplanana kadar. Araştırmayı yürüten University College London'dan Profesör Graham Shields BBC’ye, "Buzul çağına İskoçya'da girme imkanı yakaladık. Bu, dünyanın diğer bölgelerinde mümkün değil” dedi.
“Diğer yerlerde, buzul erozyonu nedeniyle milyonlarca yılın izi yok, ancak hepsi Garvellachs'taki kaya katmanlarında mevcut."
İskoçya'nın İç Hebrid adalarında, ana adanın tek binasında çalışan bir bilim insanları dışında kimse yaşamıyor. 6. yüzyıldan kalma bir Kelt manastırının kalıntıları da bulunuyor.
Bu çığır açan buluş, Profesör Shield'ın doktora öğrencisi Elias Rugen tarafından yapıldı. Rugen, kaya katmanlarını tarihlendiren ve bunları bahse konu buzul çağıyla ilişkilendiren ilk kişi. Keşfi, Garvellach'ları bilimdeki en büyük ödüllerden biri için aday haline getirdi. Ödülü alması halinde buraya daha fazla araştırma fonunun geleceği düşünülüyor.
