SPK halka arzlarda küçüklere alan açtı

Halka arzların artan popülaritesi ve yüksek primler büyük bir yatırımcı kesimini adeta “halka arz yatırımcısı” haline getirdi. SPK ise geniş bireysel yatırımcı kesimin halka arzdan istifade edebilmesi için bir dizi yeni önlemler adı. Önlemlerin temel gayesi ise bireyseller arasında fırsat eşitliğini sağlayabilmek.

Borsaya yeni gelen şirket hisselerine son yıllarda ciddi bir ilgi var. Halka arz sonrası hisselerdeki değer artışı ise ilginin güçlü kalmasındaki temel motivasyon. Geride kalan 4,5 yılda yeni halka arz hisselerine olan talep her geçen gün artarak devam etti. Halka Arz Endeksi’nin geçmiş performansı da bu yükselişi teyit eder nitelikte.

Ağustos 2018’de BIST Halka Arz Endeksi en düşük 1.088’e kadar inerken şimdilerde 45.620 seviyesinde bulunuyor. Geçen 4,5 yılda endeks yaklaşık 42 kat artış kaydetti. Bu da neredeyse her yıl 10 kat büyümeye denk geliyor.

Eşitsizliği önleyecek

Borsaya yeni gelen hisselerin güçlü çıkışlar yaşaması yatırımcı nezdinde halka arzları canlı tutarken her geçen gün ilginin daha da yükselmesine olanak veriyor. Artan ilgiye paralel olarak bireysel yatırımcı cephesindeki fırsat eşitliğini ortadan kaldıran uygulamalar ise daha fazla göze batar oldu. Özellikle güçlü sermayeye sahip bireysel yatırımcıların sahip oldukları avantajlar daha fazla pay almalarına yol açtı. Neticede ise halka arz sonrası yaşanan hızlı çıkışlarda bu kesim oldukça yüksek kazançlar elde etti. Bu da özellikle sınırlı bir bütçeye sahip bireysel yatırımcının aleyhine bir görünüme yol açtı. Yaşanan gelişmeleri yakından takip eden SPK ise geçen hafta aldığı yeni kararlarla yaşanan bu çarpık durumu önleyici düzenlemelere gitti.

SPK’nın 30 Mart 2023 tarihinde aldığı yeni kararlar, bireysel yatırımcılar arasındaki fırsat eşitliğini sağlamayı hedefliyor. Bu kararlar, özellikle de kısıtlı bütçeye sahip bireysel yatırımcıların menfaatlerinin korunması amacı taşıyor.

SPK’nın yeni kararlarıyla birlikte halka arzlara katılan bireylerin daha fazla hisse alma imkânı mümkün olabilecek. Halka arzlar bireysel yatırımcılar için alternatif sağladıkça kazandırmaya devam edecektir.

Talep toplama koşulları değişti

- Bireysel yatırımcı grubundaki tüm yatırımcılara oransal değil eşit dağıtım yapılacak.

- Yatırımcılar içinde yer aldığı gruba tahsis edilen toplam tutarın ¼’ünden fazla talepte bulunamayacak.

- Yeterli talep gelmesi halinde, yurt içi kurumsal yatırımcılar toplam tutarının yüzde 1’den fazla alamayacak. Portföy yönetim şirketleri için bu sınır yüzde 3 olacak.

- Özel ve serbest fonlar ile girişim sermayesi yatırım fonlarının ilettiği talepler kurumsal yatırımcı grubu içinde değerlendirilmeyecek.

- Halka arzda içsel bilgiye ulaşabilecek kişiler listesinde yer alan kişiler, eşleri ve birinci derece akrabaları, yurt içi bireysel yatırımcı grubu dışında kalan diğer hiçbir tahsisat grubundan talepte bulunamayacak.

- Yeterli talebin gelmediği gruptaki paylar öncelikle yurt içi bireysel yatırımcı grubuna aktarılacak.

YENİ UYGULAMALARLA İLGİLİ 4 SORU VE 4 CEVAP

1-) Borsada satış yöntemi sınırı ne oldu?

Piyasa değeri 750 milyon TL ve altında olan halka arzlarda borsada satış yöntemi uygulanacak.

2-) Talep toplama yönteminde ne değişti?

- Bütün bireysel yatırımcılar eşit pay alacak.

- Kurumsal görünümlü bireyseller de bireysel gruba dahil edilip daha fazla pay alamayacak.

- Şirket çalışanları ya da içsel bilgiye sahip kişiler de bireysel gruba dahil edilecek ve ayrı bir tahsis alamayacaklar.

- Yeterli talebin gelmediği diğer gruplara tahsis edilen paylar yurt içi bireysel grubuna aktarılacak.

3-) Dublör alımlar engellenecek mi?

- SPK dolanbaçlı yollarla aktarımların önünü kapattı. Bir kurumsal yatırımcının kendi portföyü için aldığı paylar bireysel yatırımcı hesaplarına aktarılamayacak.

- Halka arzdan pay alanlar 90 gün boyunca borsa dışında satış yapamayacak, başka yatırımcı hesaplarına virman yapamayacak. Borsada özel emirle satamayacak. Mevcut ortaklar için bu süre 180 gün olacak.

4-) Alınan kararlar kâğıt üzerinde kalır mı?

SPK aldığı kararların kâğıt üzerinde kalmaması için ihraççı veya aracı kurumlara uyarıda bulunarak yatırımcının uğradığı zarardan kusurları oranında sorumlu olacaklarını hatırlattı. Yani kararlara uymayan ihraççı ve aracı kurumlar yatırımcıların uğradığı zararı karşılamak zorunda kalabilecekler.

SPK halka arz kararlarının 6 etkisi

1. Bireysel yatırımcı grubuna oransal değil eşit dağılım getiriyor.

2. Bireylerin başkaları adına olan alımlarını kısıtlıyor.

3. Kurumsal yatırımcı görünümlü bireysel yatırımcıların fazla pay almasını engelliyor.

4. Kurumsal yatırımcıların dublör (bireyseller için) alımlarını kısıtlıyor.

5. Al satçı grupta gördüğü kurumsal yatırımcının alımlarını kısıtlıyor.

6. Kararlara uyulmamasının maddi sorumluluklarını hatırlatıyor.