Borsada 16 Şubat 2009 tarihinden bu yana şehir endeksleri hesaplıyor. Söz konusu endekslerin oluşturulmasındaki amaç yatırımcıların kendi şehirlerindeki şirketlere ilgisini artırmak ve halka açılma potansiyeli olan firmaları teşvik edebilmek. Gelinen aşamada hesaplanan şehir endeksi sayısı 12. Kuşkusuz bu endekslere bağlı farklı enstrümanların oluşturulması da olası. Örneğin borsa yatırım fonları sayesinde yatırımcıların tek bir menkul kıymet ile istedikleri şehre yatırım yapabilmeleri mümkün. İlerleyen süreçte şehir endeksleri daha işlevsel bir fonksiyona sahip olabilecektir. Diğer taraftan yatırımcıların şehir endekslerindeki firmalara doğrudan yatırım yaparak şehir bazında bir yatırım tarzı da geliştirmeleri söz konusu olabilecektir.
Yıl içinde şehir endekslerinin BIST 100 Endeksi’nin üzerinde bir performans sergilediği gözleniyor. BIST 100 Endeksinin yüzde 4,24 çıkış yaptığı 1 Ocak-16 Ekim 2020 döneminde, beş hisse barındıran BIST Konya Endeksi yüzde 133 yükselişle önde koşuyor. En kötü şehir endeksi performansına sahip olan BIST Kocaeli Endeksi ise yüzde 4.82 artış ile BIST 100 Endeksinin üzerinde yer aldı.
En fazla İstanbul’da
Borsada işlem gören en fazla şirket İstanbul’da yer alırken sayı 99’u buluyor. Toplam piyasa değeri 362 milyar 523 milyon TL’yi bulan bu firmalardan en yüksek piyasa değeri ile 11 şirket öne çıkıyor. Bunlar Enka, Koç Holding, Turkcell, Şişe Cam, Arçelik, Sabancı Holding, Türk Hava Yolları, Coca Cola, Anadolu Efes, Gübre Fabrikaları ve Enerjisa. Şehirde çok farklı firmalar bulunmakla birlikte ağırlıklı olarak bayındırlık ve imar, bilişim, holding, medya, ulaştırma ve yatırım sektörlerine dahil şirketler bulunuyor. Ticaretin kalbi olması itibariyle firmalar merkezlerini İstanbul’da konuşlandırırken şehrin jeopolitik konumu ve sağladığı imkanlardan daha fazla istifade etmek istedikleri anlaşılıyor. İstanbul’da yer alan şirketler içerisinden yılbaşından bu yana en düşük performans gösterenler havayolu firmaları oldu. Seyahat kısıtlamaları nedeniyle nisan ve mayıs aylarında tarifeli uçuş yapılmaması sektördeki şirketleri olumsuz yönde etkiledi. İç hat uçuşları haziranda başlasa da henüz arzu edilen seviyeyi yakalamaktan uzaktalar. Güçlü bir çıkış için uluslararası seyahatlerdeki kısıtlamaların kalkması önemli.
Yüksek performans
Adana ve Konya’daki borsa şirketleri yüzde 100’ün üzerinde kazandırırken çok yüksek getirilerin oluştuğu gözlendi. Adana’da yer alan Sasa, suni sentetik elyaf imalatı gerçekleştiriyor. Hisse yılbaşından bu yana yüzde 119 oranında değer kazandı. Tekstil ürünleri imalatı ve satışı gerçekleştiren Bossa, yüzde 57.57 yükseldi. Bilici Yatırım ise yüzde 106 değer kazandı. Konya’da ise dört şirket yer alıyor. Bu şirketlerin en düşük getirisi yüzde 83.7, en yükseği ise yüzde 171. Ortalamalarda ise şehir endeksleri içinde yıl başından bu yana en fazla yükselen endeks olarak öne çıkıyor.
Kocaeli’nin artışı düşük
Kocaeli’ndeki borsa şirketleri BIST 100 Endeksi’ne göre iyi bir performans göstermelerine rağmen şehir endeksleri içerisinde en düşük performansa sahip. Bu endekste yer alan firmalar içerisinden Tüpraş, yılbaşından bu yana yüzde 34 değer kaybetti. Sektör endeksinde ağırlığı yüksek hissedeki düşüş endekse de olumsuz yansıdı. Tüpraş, pandemi ile birlikte düşen talebe bağlı olarak olumsuz etkilendi. Bunun etkilerini minimum seviyeye indirmek amacıyla, İzmir Rafinerisinde 5 Mayıs itibari ile üretime ara verdi. Yeni normale geçişin ardından talepte görülen toparlanma işaretleri ile beraber 1 Temmuz itibariyle kademeli olarak üretime geçti. Tüpraş, 2020 yılının ilk yarısında modernizasyon ve enerji verimliliği konularında projelerini sürdürerek toplam 70 milyon dolar (46 milyon dolar rafinaj) yatırım harcaması gerçekleştirdi. Öte yandan şehir endeksinde yer alan iki firma, 2020’de borsadaki en yüksek çıkışı sergileyenler arasında yer aldı. Bu şirketler Kent Gıda ve RTA Laboratuvarları. Kent Gıda yüzde 1.321 oranında değer kazandı. RTA Laboratuvarları ise yüzde 1.882 oranında değer kazandı. Şehir endeksindeki boya şirketlerinin de güçlü bir performans gerçekleştirdikleri gözleniyor.
Antalya’da oteller zararda hisseler zirvede seyrediyor
Borsada Antalya’dan beş şirket işlem görüyor. Bu şirketler Marmaris Altınyunus, Martı Otel, Petrokent Turizm, Tek-Art Turizm ve Utopya Turizm. 2020’nin ilk yarısında Marmaris Altınyunus dışındaki turizm şirketleri zarar etti. Koronavirüs nedeni ile şirketler zararda olmalarına rağmen hisselerde yüksek getiriler yaşandı. Petrokent Turizm hissesi yılbaşından bu yana yüzde 485 değer kazanırken Utopya Turizm hisseleri yüzde 348 yükseldi. Şehir endeksi kapsamındaki beş şirket de yatırımcısına kazandırırken getiriler yüzde 24 ile yüzde 485 arasında değişti.
Ankara’da savunma sektörü öne çıkıyor
BIST Ankara Endeksi’nde 22 şirket yer alıyor. Bu firmalar ağırlıklı olarak savunma ve iletişim sektöründe bulunuyor. Öte yandan yatırım, enerji, gıda sektöründe ye alanlar da var. Başkent Ankara, stratejik öneme sahip olan savunma sanayiini de bünyesinde tutuyor. Şehirde işlem gören 22 şirket içerisinden piyasa değeri en yüksek firma Aselsan. Türkiye’nin en büyük savunma elektroniği kuruluşu olan şirketin piyasa değeri 41 milyar TL. Bugün 7 bini aşkın çalışanı ve nitelikli mühendislik kadrosu ile Aselsan, yıllık cirosunun ortalama yüzde 7’sini, kendi özkaynakları ile finanse ettiği Ar-Ge faaliyetlerine ayırıyor. Ankara’daki borsa şirketleri yılbaşından bu yana ortalama yüzde 51.9 oranında değer kazandı.
Balıkesir gıda ve tarım ağırlıklı
Balıkesir’den işlem gören borsa şirketleri ağırlıklı olarak gıda ve tarım sektöründe yer alıyor. Bu firmalardan Bagfaş’ın performansı yüzde 9.22 ile geride kalırken Yaprak Süt ve Besi yüzde 782 oranında şehirdeki en yüksek primi yaptı.
YARIN
Tahıl ambarından teknoloji üssüne
Türkiye’nin ‘tahıl ambarı’ olarak bilinen Konya bir sanayi devi hali olma yolunda hızla ilerliyor. Süratle kabuk değiştiren şehir kendini bir teknoloji üssü olarak da konumlandırma çabasında. Konya KOBİ’leri, makine ve otomotiv ihracatının yanına iyi bir çıkış yakalayan savunma sanayisini de eklemiş durumda.
Konya Sanayi Odası Başkanı Memiş Kütükçü şehrin Türk ekonomisine katkısını ve sanayide yenilenen profilini anlattı. Helvacızade Grubu’nun 4. kuşak yöneticisi Taha Büyükhelvacıgil ile 1888’de temelleri atılan grup ekseninde değişimi konuştuk.
Konya’da ses getirecek Anadolu Kaplanı çok... Elfatek’in Başkanı Bahattin Düzgün 3 boyutlu yazıcılarıyla, Akın Robotics’in Başkanı Özgür Akın ise robotlarıyla dünya pazarlarını fethetme hazırlığında.