Borsada son trend ‘portföy çeşitliliği’
Piyasalardaki oynaklık yatırımcıları portföy çeşitlendirmeye yöneltiyor. Borsa Yatırım Fonları (BYF) bir alternatif seçenek olarak öne çıkıyor.
Finansal piyasalarda oynaklık arttıkça yatırımcılar portföylerini çeşitlendirmeye daha fazla özen göstermeye başladı. Bu sayede, risklerini azaltabiliyorlar. Özellikle son yıllarda borsa yatırım fonları, yatırımcıların daha fazla ilgi gösterdiği bir yatırım aracı haline geldi.
Peki, nedir borsa yatırım fonu? Borsa yatırım fonları ya da piyasada zaman zaman karşılaştığımız ifadeyle Exchange Traded Funds (ETF); yatırımcıların hisse senedi, emtia, tahvil ve benzeri yatırım araçlarına kolaylıkla yatırım yapmalarını sağlayan bir yatırım aracı olarak tanımlayabiliriz.
Borsa yatırım fonlarının temel özelliği, bu fonların katılma paylarının, hisse senetleri gibi borsalarda işlem görebilmesidir. Bunun sonucu olarak fon katılma payı alan bir yatırımcı, borsada belirli periyotlar itibarıyla açıklanacak olan fiyatlar üzerinden katılma paylarının alım satımını gerçekleştirebilmektedir.
Bu yatırım aracı bir endeks fonu gibi çalışır. Yatırımcıların belli bir endekse yatırım yapmasını sağlayan yatırım fonu olarak da tanımlanabilir.
Borsa yatırım fonları bir tek enstrümanı satın alarak, bir endeksi takip etme imkânı vermektedir. Borsa yatırım fonları, endeks fon şeklinde kurulmaktadır. Bir başka ifade ile bu fon, belirli bir endeksi baz alarak endeks kapsamındaki menkul kıymetlere, bu menkul kıymetlerin endeksteki ağırlıkları dikkate alınarak yatırım yapmaktadır. Bu işleyiş yatırımcıya dolaylı olarak endeksin getirisinden de yararlanma imkânı sağlar.
BYF’ler nasıl atağa geçti?
Portföylerinde minimum yüzde 10 BYF taşımak zorunda olan devlet katkısı fonları, sektörün önünü açtı. Bu gelişme ile birlikte 2022 yılında 14 milyar lira olan BYF pazarı Nisan 2023’te 45 milyar TL’ye ulaştı. Deprem sonrası devlet katkısı fonlarında minimum hisse senedi ağırlığının yüzde 10’dan yüzde 30’a çıkarılması sektörde katalizör etkisi oluşturdu. Yılbaşından bu yana borsada yüzde 20 oranında değer kaybı gözlenirken gram altın yüzde 24 getiri sağladı. Gram altın yerine altın bazlı BYF’leri tercih edenler de yüzde 24,87’ye kadar getiri elde etti.
Yatırımcılar neden BYF’leri tercih ediyor?
- Likit ürünler olmaları nedeniyle yatırımcı tercihleri arasında yer alıyor.
- Yatırımcılar portföylerini çeşitlendirmek için tercih ediyor. Türkiye’de altın, gümüş, döviz ve hisse senedi alanında farklı alanlarda yatırım yapılabilecek borsa yatırım fonları bulunuyor.
- Borsada işlem gören bu yatırım araçları yatırımcılar tarafından alınıp satılabiliyor. Bu özellikleri ile geleneksek yatırım araçlarından ayrılıyorlar.
- BYF’lerin yönetim ücretleri geleneksel yatırım fonlarına göre daha düşük.
- BYF’ler tek bir hisse senedi yerine birçok şirkete yatırım yapabilmeyi sağlıyor.
- Yatırımcılar tıpkı hisse senetleri gibi işlem günü içerisinde günün herhangi bir saatinde satış yapabiliyor.
- Vergi avantajına sahipler.
- Temettü avantajı: BYF’ler temettü gelirini tekrar hisse senedine yatırıyor. Vergi kesintisi gerçekleşmiyor.
Borsa neden düşüyor?
1-) Yatırımcı seçim öncesi “nakitte kal” tercihine yöneldi.
2-) Hareket marjı daraldı. Hisseler ucuz ancak beklentiler zayıfladı.
3-) Pandemi sonrası borsaya gelen yeni yatırımcılar günlük kazanç elde etmeye çalışıyor. Ufak bir satış dalgasında panikliyor.
4-) Kurumsal yatırımcılar alternatif seçenekleri değerlendiriyor. Hisse senetlerindeki ağırlıklarını azaltıyor. Yatırım fonları ve emeklilik fonlarında hisse senetleri oranlarında azalma var.
5-) Enflasyon yüksek, şirketlerin kâr marjlarını önümüzdeki dönemde korumasının zorlanması fiyatlanıyor.
Yabancı payı artıyor
Borsada kurumsal yerli yatırımcılar satıyor, yabancı alıyor. Borsadaki yabancı payı yüzde 29,42 oldu. En son ocak ayında yabancıların sahip olduğu hisse adeti 20 milyar iken yeniden bu seviyeye yükseldi. Yabancı yatırımcılar özellikle perakende gıda, holding, otomotiv, enerji hisselerini alıyor. Son bir ayda endeks düşerken yabancıların borsadaki payı artıyor. Paylarını en fazla artırdıkları hisseler şunlar: Enerjisa Enerji, Bim, Türk Telekom, Tofaş Fabrika, Migros, Şok Marketler, Sabancı Holding, Logo Yazılım ve THY.
JP Morgan’a ceza
SPK, 6 Mayıs günü yayınladığı Haftalık Bülten’de J.P. Morgan Securities PLC’ye 32.795.909 TL idari para cezası kesti. Cezaya gerekçe olarak J.P. Morgan’ın piyasa bozucu eylemlerde bulunmasını gösterildi. Piyasa Bozucu Eylemler Tebliği’nin 5. maddesinde önemli nitelikte alım satım ya da hesap hareketinde bulunulması, farklı fiyat kademelerine emir iletilmesi, açılış ve kapanış fiyatını etkilemeye çalışmak yer alıyor.
