Gelirinin %87’si döviz ama kura sevinmiyor
Türkiye için umut veren hikâyelere ihtiyacımız var. Bu yüzden sonda söyleyeceğimizi başa çekelim; “Keşke her Türk şirketi böyle olsa...”
33 yıllık “Eczacıbaşı” deneyimi sonrası 2007’de emeklilik yolunu seçen Şadi Burat, o dönem, 23 yıl genel müdürlük koltuğunda oturduğu Vitra’nın Kartal’daki fabrikayı kapatmasını fırsat olarak görür... “Ekibi topluyoruz” diyerek, çalıştığı yakın mesai arkadaşları ile fabrikada işsiz kalan yetişmiş insan gücünü yanına alarak İtalyanların kapısına dayanır.
Karşı tarafı iyi tanır, görüşmeler uzun sürmez.
68 yıllık köklü İtalyan markası BOCCHİ’nin İtalya dışındaki tüm hakları için Bay Bocchi ile el sıkışır. Taraflar yüzde 80’e, yüzde 20 ortak olur. Çoğunluk Türklerindir. Ardından Gebze ve Tuzla’da üretim başlar.
Banyolardaki beyaz renk ağırlıklı piyasayı inovatif ürünler, yeni tasarımlar ve 22 farklı renkle süsleyen BOCCHİ, şimdilerde 4 kıtada 57 ülkeye 30 milyon dolarlık ihracat yapıyor. Türkiye’de 660 kişiyi istihdam ediyor. 1 milyon adetlik üretim kapasitesiyle Avrupa’nın üretim üssü olan ülkemizdeki pastadan yüzde 5 pay sahibi.
Şadi Bey yönetimindeki 11 farklı şirketi içine alan grubun toplam gelirinin yüzde 87’si döviz cinsinden. Şimdilerde dolar 4.70 TL, euro 5.50 TL... İşte bu kur seviyeleri kasası dövizle dolu olan şirketin neden “rol model” olması gerektiğini bizlere açıkça gösteriyor.
Buna karşın “Döviz gelirlerimiz çok iyi, kurların çıkması elbette bizi olumlu etkiliyor ama dileğimiz tabii ki bu değil” diyen Şadi Bey, Türk ekonomisinin sağlam temeller üzerinde durmasının, üretimin artmasının önemine vurgu yapıyor.
Robert Koleji sonrası Boğaziçi’de makine mühendisliği, üstüne yurdışında yüksek lisansın ardından buralara gelen biri olarak, eğitimin olmazsa olmaz olduğuna inanıyor.
Bir de Rapsel var
Şadi Burat ile Nihat Yıldırım şirkette yüzde 92’lik hisseyi paylaşıyor. Yüzde 8’e Serkan Ak (Genel Müdür) ile Akgün Seçkiner (ABD masası) ortak. 2007 sonrası sadece BOCCHİ ile değil kurduğu birçok şirketle yapı ürünleri grubunda iş yapan Şadi Bey, Key Teknik ismiyle adım attığı gömme rezervuar işini ABD’nin en büyüklerinden Fluidmaster’a 3 yıl önce 60 milyon TL’ye satmış. Ayrıca İtalya’nın dünyadaki en büyük seramik makineleri üreten şirketi Sacmi ile ortak iş kurdu. Yine İtalyan mobilya efsanesi Rapsel’in mobilyada dünya hakları ona ait. Yakında burada da üretim Türkiye’ye geçecek.
Şadi Burat, uzun süreden bu yana oğlu Bora ile birlikte çalışıyor. Bora Burat, Sabancı Üniversitesi mezunu, İtalya’da siyaset alanında master yaptı. BOCCHİ’de engelli ve yaşlı ürün kategorisinin başında. Yeni girişimleri Rapsel’i de babasıyla birlikte yönetiyor. Türkiye’de banyo ve tuvaletlerde engelliler için özel ürün kategorisinde ciddi eksiklikler ve standart boşluğu olduğunu belirten Bora Burat, bu alanda üretime ağırlık vereceklerini ifade ediyor.
DEV FONLARIN BİRİ GELİYOR BİRİ GİDİYOR
“Yakın geçmişte sık duyduğumuz yabancı ortaklıklar şimdilerde azaldı. Bu noktada BOCCHİ’ye ilgi var mı?” denildiğinde Şadi Bey şunları söylüyor:
“Yabancı fonların biri geliyor biri gidiyor, diyebilirim. Ancak bizim şu an böyle bir satış planımız yok ama bir sonraki aşamada büyümek için böylesine bir yolu kullanabiliriz. Büyük bir fonla çıtayı daha da yukarı çekebiliriz, diye düşünüyorum.”
ABD’ye fabrika kuracak
İhracat pazarları arasında en büyük ülkenin ABD olduğunu ifade eden Şadi Bey, fabrika yatırımı için yer baktıklarını söylüyor. Amerika pazarının önemli potansiyeli olduğunu anlatarak BOCHHİ’nin rekabette avantaj elde etmek için bu yatırıma imza atacağını belirten Şadi Bey, Atlanta’da yatırım için plan yaptıklarını anlatıyor.
‘HAMAM’ EVLERE GİRECEK
“Ulaşılabilir fiyata akıllı lüks kategoride üretim yapıyoruz” diyen Şadi Bey, “11 kişilik ürün tasarım ekibimiz var. İtalyan tasarımcılarla da çalışıyoruz” ifadelerini kullanıyor. Yaratıcı olmayan hiçbir işin başarı şansı olmadığının altını çizerek şöyle devam ediyor:
“Yakında bir sürprizimiz var. Duşakabin benzeri bir sistemle evlerin içine, neredeyse hayatımızdan çıkan hamamı geri getireceğiz. Tasarımı, inovasyonu ve üretimiyle tamamen BOCCHİ’ye, bize ait bir ürün olacak. Bu yıl sonunda ürünü piyasaya çıkarmış oluruz.”
Başkasına kazandıran kendisi de kazanabilir
Ulaştığı seviyeyi anlatırken, “Bugün geldiğimiz nokta çok küçük paralarla yapılmış bir iştir” ifadelerini kullanan Şadi Bey, “Profesyonel hayat mı, patronluk mu?” noktasında şu tespiti yapıyor: “İkisi çok farklı. Patron parayı kazanmak için yatıp kalkar. Profesyonel ise işi becermek için çalışır.”
Peki hangisini seçelim?
“Başkalarına para kazandırabiliyorsanız inanın kendinize de kazandırabilirsiniz. Cesur olun. Hoş ben bunu emeklilik sonrası anladım ama olsun hiçbir zaman geç değil.”