Kovid-19 salgınıyla birlikte kültür-sanat sektöründe de belirsizlik ve buna bağlı tedirginlik ortamının oluşturduğu sis henüz dağılmış değil!
Kovid-19 virüsü nedeniyle ortaya çıkan salgın bütün dünyayı sarstı. Bu sarsıntının daha ne kadar devam edeceği ve şiddetinin nasıl olacağından hâlâ kimse emin değil. Ama uzmanlara göre sonbahar ve kışla birlikte salgın hız kazanacak; çünkü hepimiz tekrar kapalı alanlarda daha fazla vakit geçireceği için mevsimsel griple birlikte virüsün bulaşma ihtimali artacak.
Birçok sektör gibi kültür ve sanat sektörünün de salgından olumsuz etkilendiğini daha önce defalarca bu köşede dile getirdim. Normal zamanlarda bile büyük çoğunlukla destekler ve sponsorluklarla ayakta kalan sektör, kendilerine sponsorluk sağlayan şirketlerin, ailelerin de finansal sıkıntı yaşaması yüzünden bugünlerde daha büyük bir çıkmaz içinde.
Filmler ve sinemalarda durum
Sadece sponsorlukla yürüyen, ayakta kalan kurumlar değil; Hollywood gibi bütün dünyaya Amerikan kültürünü ihraç eden bu merkez bile, üretim durduğu veya durma noktasına geldiği için sıkıntı yaşıyor. Uzun zamandır gösterime girmesi beklenen Christopher Nolan’ın “Tenet”i bir kez daha gösterim tarihini ertelemek durumunda kaldı. Türkiye’nin de dahil olduğu bazı ülkelerde ağustos ayında gösterilmesinin beklendiği yönünde bilgi vardı. “Spider Man 3”, “Matrix 4”, “Avatar 2” gibi büyük bütçeli filmlerin çekimleri ve vizyon tarihleri de ertelenenler arasında. Walt Disney’in büyük yapımlarından “Mulan” ise beyaz perdede izleyiciyle buluşamayınca Disney+ platformundan yayınlandı.
Ülkemizde sinemaların izleyicilere kapılarını açtığı 7 Ağustos haftasında yaklaşık 33 bin kişi film izlemek için sinema salonlarına gitti. Geçen sene aynı haftada yaklaşık 827 bin kişinin sinemaya gittiğini göz önüne alırsak durumun vahameti daha belirgin olacaktır.
Festivallerin de durumu belirsiz
Konserlerde de durum pek farklı değil. Hâlâ birçok festivalin ne zaman gerçekleşeceği ya da gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belirsizliğini koruyor. İKSV tarafından bu yıl 48’inci kez düzenlenen ve belirlenen tarihte yapılamayıp ertelenen İstanbul Müzik Festivali, 18 Eylül-5 Ekim arasında dijital ortamda gerçekleşecek. Festivalin tek fiziksel etkinliği Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası (BİFO) ve İzlandalı piyanist Víkingur Ólafsson canlı performansı, Harbiye Cemil Topuzlu Açık Hava Tiyatrosu’nda salgın şartları gözetilerek gerçekleşti; ama şahsen, bu kadar kalabalık bir ortama girebilmek için henüz erken olduğunu düşünüyorum.
Her yıl eylül ayında İstanbul’da bienalle birlikte birçok sergi açılışı gerçekleşir. Bu yıl da İstanbul Tasarım Bienali eylül ayında açılacak. Ama alıştığımız formatta bir bienal olmayacağını, daha çok açık havada sergilemelerin olacağını tahmin ediyorum. Ama müzelerin, galerilerin nasıl davranacağı belirsizliğini koruyor. Arter, eylül ayında açacağı sergileri duyurdu, umarım açılmasının önüne salgın engeli çıkmaz. Pera Müzesi ise salgın nedeniyle ertelediği “Minyatür 2.0” başlıklı son derece dikkat çeken bir sergiyi geçtiğimiz günlerde açtı. Bu sergi ocak ayına kadar devam edecek. Haftaya bu sergiyi detaylıca ele alacağım.
Türkiye’nin en kurumsal sanat fuarı Contemporary Istanbul (CI) ise hazırlıklarını fiziksel olarak yapmak üzere devam ettiriyor lakin yurt dışından koleksiyonerlerin gelişiyle alakalı bir sıkıntı olması durumunda fuarın dijital ortamda gerçeklemesi de söz konusu olabilir. Bütün bu gelişmelere bakınca kışın kültür-sanat alanında yapılabilecek etkinlik sayısının da azalabileceğini tahmin etmek için kâhin olmaya gerek yok. Umarım gerekli önemler alınır, hayat olağan akışına en kısa sürede kavuşur.