“Renkli gözlüler ve çilliler güneşe dikkat etmeli”

Amerikan Hastanesi Dermatoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Yasemin Oram uyardı: “Açık tenliler ve kızıllar, renkli gözlüler, çilliler ve bronzlaşamayan kişiler güneşten daha dikkatli korunmalı”

Yaz aylarında bir yandan plajlarda, havuz başında keyif çatarken bir yandan da güneşin zararlı ışınlarına maruz kalıyoruz. Bu durumun ileride karşımıza sağlık sorunları olarak çıkmaması için nelere dikkat etmemiz gerektiğini Amerikan Hastanesi, Dermatoloji Bölümü Başkanı Doç. Dr. Yasemin Oram’dan öğrendik. Oram yaz aylarında güneşin etkilerinden nasıl korunabileceğimizi, güneş koruyucu alırken ve kullanırken nelere dikkat etmemiz gerektiğini anlattı ve “Güneş koruyucular güneş altında daha fazla zaman geçirmek için değil, güneşe maruziyet kaçınılmaz olduğunda deriyi korumak amacıyla kullanılmalıdır” diye uyardı.

Güneşin sağlığımız açısından ne gibi zararlı etkileri olabilir?

Güneş ışınlarından UVB, deri kanserlerinin gelişiminde rol oynayan kısımdır. UVA ise bu etkiyi hızlandırır. UVA deride güneş ışığı ile oluşan birçok alerjik reaksiyondan da sorumludur. Ayrıca hem UVA hem de UVB; güneş yanıkları, deri yaşlanması ve güneş lekelerini oluşturur.

Çocuklar için özel giysiler

Yaz aylarında plajda, denizde güneşten nasıl korunmak gerekir?

Güneşten korunmada en etkili yol düzenli ve uygun güneş koruyucu kullanmaktır. Güneş koruyucu kullanırsak bile 10.00 ile 16.00 arasında direkt güneş altında kalmamak gerekir.

Açık renk kıyafetler mi, koyu renk kıyafetler mi daha sağlıklı?

Bilinenin aksine açık renk değil, daha çok koyu renk giysiler tercih edilmelidir. İnce dokunmuş beyaz renkli kumaşlarda ışık deriye kolayca ulaşır. Koyu renkli giysiler ışığı emer ve deriye geçirmez. Çocuklar için ise özellikle güneş filtreli kumaşlardan yapılan giysiler daha çok tercih edilmelidir.

Yaz aylarında sokaktayken de güneşten korunmak gerekir mi?

Yaz aylarında günlük hayatta da güneşe bolca maruz kalındığı için günde bir veya iki kere, vücudun açıkta kalan bölgelerine güneş koruyucu uygulanmalıdır. Ancak; işi gereği bütün gün kapalı ofis ortamında oturan bir kişinin sabah bir kere güneş koruyucu uygulaması yeterlidir.

“Sağlıklı bronzlaşma yok”

Hem bronzlaşıp hem de güneşin zararlı etkilerinden korunulur mu?

Güneş ışınları hasar oluşturacak düzeyde deriye geldiğinde, deri de kendini korumak için pigment artışı yoluna gider ve bronzlaşırız. Bir başka deyişle bronzlaşma başlamış ise deride güneşin zararlı etkileri başlamış demektir. Bu nedenle sağlıklı bronzlaşma yoktur.

Güneş koruyucu alırken nelere dikkat etmemiz gerekir?

İdeal güneş koruyucu; kimyasal içeriği az, deride tahriş oluşturmayan, toksik olmayan, ışık temasıyla yapısal bozukluğa uğramayan ürünlerdir. Güneş koruyucumuzun, hem UVA hem de UVB’ye karşı koruyan; benzofenon-3, oksibenzon ve retinil palmitat içermeyen bir koruyucu olmasına dikkat etmeliyiz. Ayrıca; güneş koruyucunuzun faktörü arttıkça koruma süresi uzar.

Koruyucu ne zaman ve ne sıklıkta sürülmeli?

Güneş koruyucuları nasıl kullanmalıyız?

Güneş koruyucular güneşe çıkmadan en az 30 dakika önce sürülmelidir. Güneş koruyucular her iki saatte bir uygulanmalı, yüzme, kurulanma ve terleme sonrası da tekrarlanmalıdır. “SPF değeri yükseldikçe, güneş koruyucular zararlıdır” şeklindeki düşünce yanlıştır. Zaten, SPF 15’in altındaki ürünler koruyucu olarak kabul edilmez.

Kimlerin güneşin zararlı etkileri konusunda daha dikkatli olması gerekir?

Açık tenliler ve kızıllar, renkli gözlüler, çilliler ve bronzlaşamayan kişiler daha dikkatli olmalı. Ayrıca ailesinde veya kendi geçmişinde deri kanseri olanlar, çok sayıda beni veya riskli benleri bulunanlar, güneşe karşı duyarlılık oluşturan tedavi alanlar, bebekler ve çocuklar da güneşten daha dikkatli korunmalıdır.

“Derideki lekelerin esas sebebi güneş”

Benli insanlar için tehlikenin uyarıcıları nelerdir?

Mevcut bir bende renk değişimi, hızlı büyüme, şekil bozukluğu, asimetri, kanama, yara oluşması veya benin küçülüp kaybolması uyarıcı olmalıdır. Bu nedenle hastanın kendi derisini periodik olarak incelemesi, en ufak şüpheli bir durumda da dermatoloğa başvurması gerekir.

Çil veya leke sorunu olanlar, güneşten nasıl korunmalılar?

Deri yüzeyinde oluşan çiller ve lekelenmenin esas sebebi güneştir. Güneşten korunulmazsa hem mevcut çiller, lekeler koyulaşır ve genişler; hem de yeni lekelenmeler oluşur. Çillenme ve lekelenmeden esas olarak UVA sorumludur, UVA filtresi yüksek koruyucular tercih edilmelidir.

Cilt kanseri geçirmiş veya ailesinde olanlar neler yapmalı?

Deri kanserleri çocukluktan beri alınan birikmiş UV dozuna veya çocukluk çağında geçirilmiş şiddetli güneş yanıklarına bağlı olarak gelişir. Bu kişilerin her yıl düzenli dermatolojik incelemeden geçmesi ve güneşten kış aylarında bile etkin bir şekilde korunmaları gerekir.

Deri yaşlanması nasıl önlenir?

l Estetik operasyonlar, lazer uygulamaları veya peeling sonrası uygulamanın derinliğine ve yoğunluğuna göre hastalarda kızarıklık, şişlik, enfeksiyon, bazen de yaralar ortaya çıkabilir. Hasta mevcut reaksiyonlar gerileyene kadar mutlaka güneşten korunmalı, daha sonra da güneş koruyucu kullanmalıdır. Bu uygulamalar için en uygun zaman kış aylarıdır.
l Güneş etkisiyle oluşan deri yaşlanması yani foto yaşlanma kronik UV etkisi ile ortaya çıkar. Kollajen yapısında bozulmaya bağlı; ince ve derin çizgilerin oluşması, lekeler, deri esnekliğinde azalma, sarkma gibi yaşlanma belirtileri ortaya çıkar. Deri yaşlanmasının önlenmesinde yaz-kış güneş koruyucu kullanmak en önemli adımdır.
l Deriye renk veren melanositler 2 yaşından önce tam gelişmez. Ayrıca çocuk derisinin en üst tabakası erişkinlere göre daha incedir. Bu nedenlerle çocukların derisi güneş ışığına karşı erişkinlere göre daha hassastır ve özellikle altı aylıktan küçük bebekler kesinlikle direkt güneş altında tutulmamalıdır. Mecbur kalınan durumlarda kıyafetlerin örtmediği alanlara fiziksel koruyucular kullanılabilir.