Doç. Dr. Arzu Yükselen: “Çocuk okulu, ailesi ona bakamadığı için bırakıldığı bir sürgün yeri gibi değil, yeni arkadaşlarla tanışıp oyun oynayacağı bir yer olarak tanımalı”
Okulların bir kısmı pazartesi, bir kısmı da 15 Eylül’de açılıyor. Özellikle ilköğretim birinci sınıfa başlayacak öğrenciler ilk gün hayatlarının en önemli deneyimlerinden birini yaşayacak... İstanbul Medipol Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü Başkanı Doç. Dr. Arzu Yükselen çocukların okulda mutlu olması, arkadaşları ve öğretmeniyle uyum sorunu yaşamaması, derslerinde başarılı olması için ailelerin neler yapması gerektiğini anlattı.
“Uyum sorununun 2 hafta içinde sona ermesi beklenir”
* Okul öncesi eğitim tüm eğitimin temelini oluşturuyor. Çocuklar ilk defa okulla karşılaşıyor. Onlara okulun ne olduğunu önceden anlatmak gerekiyor. Çocuk okulu ailesi ona bakamadığı için bırakıldığı bir sürgün yeri gibi değil, yeni arkadaşlarla tanışacağı, oyunlar oynayacağı, ilgi çekici bir yer olarak tanımalı. Bunun için anne-baba çocukla konuşmalı.
* İlköğretim birinci sınıfa başlayacak çocukların da okula hazırlanması büyük önem taşıyor. “İlkokula hazır bulunuşluk” diye çok önemli bir kavram var.
Bu çocuğun okula başlamadan giyinme, soyunma, tuvaletini yapma, yemek yeme
gibi temel bakım becerilerini kazanmış olması anlamına gelir.
Bu özelliklerin kazanıldığı yaş aralığı 60-72 aydır.
* Okul öncesi eğitime ve birinci sınıfa başlayacak çocuklarda; dersler başlamadan aileyle birlikte okuluna, sınıfına gitmek, mümkünse öğretmeniyle tanışmak uyumu
ve başarıyı artırır. Okula bırakıp alma saatlerinin hep aynı olması ise çocuklara oraya terk edilmedikleri izlenimini yaratmak ve aileye güven kaybını önlemek açısından oldukça etkili.
* Okula yeni başlayan çocuklarda ağlama, anne-babadan ayrılmak istememe gibi sorunlar görülebilir. Bu çocukların ilk günler birkaç saat okulda durup eve gelmeleri sağlanabilir. Bu ilk uyum sorununun yaklaşık iki hafta içinde sona ermesi beklenir. Eğer bu süre uzuyor ve çocuğun tepkilerinde bir değişim olmuyorsa, altta yatan sorun bulunmalı.
“Suçlamayın, sorunu çözmeye çalışın”
* Uyum sorunu; çocuğun aşırı korumacı yetiştirilmesinden, çocuğun sosyal ortamlara alışkın olmamasından, okulda yaşadığı bir sıkıntıdan veya onun sosyo-kültürel ve gelişim düzeyine uygun okul seçilmemesinden kaynaklanıyor olabilir. Bu sorun her neyse giderilmediği sürece çocuk okula karşı ilgisiz ve derslerde başarısız olacaktır. Aileler onu suçlamak yerine sorunu gidermeli.
“Öncelikle göz taramasını yaptırın”
* Tüm öğrencilerin okul başlamadan önce göz taramasının yapılması gerekiyor. Çocuk gözünün bozulduğunu fark edemeyebilir. Gözü bozulan çocuğun sınıfa uyumu ve
akademik başarısı azalır.
* Okul dönemi öncesi sık geçirilen enfeksiyonlardan birisi de orta kulak iltihabıdır. Bu sorun işitme kaybına neden olabilir. Bu gibi şüpheli durumlarda da çocuklara işitme testi yaptırılması önerilir.
Tatil sonrası okula uyumu artırmak için öneriler
* Okullar açılmadan en az bir hafta önce tatilden dönmüş olun.
* Okul başlamadan çocuğunuzun sınıf arkadaşlarıyla buluşmasına olanak tanıyın.
* Çocuğunuzun okulda ihtiyaç duyacağı kalem, defter, çanta ve kıyafet gibi malzemeleri birlikte seçin.
* Çocuğunuzun çalışma alanlarında yeni döneme özel, motive edici ufak değişiklikler yapın.
* Yeni kitaplarına çocuğunuzla birlikte bakarak, eğlenceli konular olduğu mesajını verin.
* Okul saatleri dışında çocuğunuzun hobilerine ve ilgi alanlarına yönelmesini teşvik edin.
* Çocuğunuzun uyku saatini, yeme düzenini ve oyun süresini yavaş yavaş okul düzenine göre değiştirin.
* Okul başladıktan sonra nasıl bir çalışma programı olacağını çocuğunuzla birlikte kararlaştırın.
* Çocuğunuza okulun arkadaşlarıyla buluşacağı, eğleneceği ve kendisini geliştireceği bir yer olduğunu anlatın.
Uyusun da öğrensin
Ergenlik döneminde büyüme hormonu sabaha karşı salınır. Bu da ergenlerde sabah saatlerinde uykunun derinleşmesine ve ağırlaşmasına sebep olur. Amerika’da Minnesota Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre, kişinin öğrenme hızı üzerinde oldukça önemli olan melatonin hormonu uykuda salgılanıyor ve lise çağındaki çocuklarda zirve yapıyor. Bu nedenle öğrenme çağındaki ve sınavlara hazırlanan çocukların sekiz saat uyumaları gerekiyor. Aileler, çocuklarını erken yatmaları ve uykularını yeterince almaları konusunda bilinçlendirmeli.