Geçtiğimiz hafta Jannsen’in Belçika’daki Beers kampüsünü gezdik. İlaç moleküllerinin keşfedildiği, geliştirildiği, klinik çalışmalarının yapıldığı ve üretildiği 56 hektarlık kocaman bir kampüs Beers. Bir molekülün ilk aşamadan son aşamaya nasıl ilaç haline geldiğini görebileceğiniz bir yer. Johnson & Johnson Pharmaceutical Companies’e bağlı Janssen’in Belçika’da beş kampüsü daha var. Her birinde de araştırma geliştirme faaliyetleri yürüten binlerce araştırmacı ve uzman...
Kampüste Janssen Onkoloji Global Tedavi Alanı Başkanı Dr. Peter Lebowitz ve Janssen Nörobilim Global Tedavi Alanı Başkanı Dr. Husseini Manji ile de tanışma fırsatı buldum. Dünyada milyonlarca insanın kullandığı ilaçların buluşlarını yapmış kişiler olarak kendilerinden söz ettiren Lebowitz ve Manji’den kanser tedavilerindeki ve sinir sistemi hastalıklarının tedavisindeki en güncel gelişmeleri öğrendik.
“Göz taramasıyla Alzheimer teşhisi”
Dr. HusseInI ManjI
- Günümüzde görülme sıklığı hızla artan sinir sistemi hastalıkları sadece hasta için değil, hasta yakını ve toplum için de oldukça yıkıcı hastalıklardır. Dünya genelinde 47.5 milyon kişi Alzheimer ile yaşıyor. 2050’ye gelindiğinde bu rakamın üç-dört katına çıkacağı öngörülüyor. Majör depresyon, Dünya Sağlık Örgütü tarafından bir numaralı maluliyet sebebi olarak açıklanıyor.
- Beynimizin ve sinir sistemimizin çok kompleks bir yapısı var. Yakın gelecekte bu alanda çığır açacak gelişmelerin olacağına şahitlik edeceğiz. Son yıllarda bilim ve teknolojideki gelişmeler sayesinde artık sadece sinir sistemi hastalıklarına bağlı semptomları tedavi eden değil, insanlara hayatlarını geri veren tedaviler üzerinde çalışıyoruz.
Şizofreni tedavisinde büyük gelişme
- Alzheimer hastalığını beyin taramasıyla önceden tespit edebiliyoruz. Ama her 60 yaş üzeri kişiye beyin taraması yapmak pratikte mümkün değil. 15 dakikalık bir göz muayenesiyle retinadan amiloid ölçümü yaparak Alzheimer riskinizi ortaya koyabilecek bir cihaz üzerinde çalışıyoruz.
- Depresyon tedavisinde mevcut tedavilere dirençli insan sayısı Avrupa’da 7.5 milyona yaklaştı. Ketamine etken maddesi ise bu noktada umut ışığı oldu. Altı antidepresana yanıt vermemiş hastalardan, damar içi ketamine verildiğinde iki saat içinde ilaca yanıt verenler oldu, 24 saat içindeyse yüzde 70’i tedaviye yanıt verdi.
- Biz de daha güçlü bir ketamine türevi olan esketamine molekülünden burun içine uygulanacak bir depresyon ilacı üzerinde çalışıyoruz. Şu anda depresyondaki çoğu hastada ilaçların etki göstermesi haftalar alıyor. Ayrıca ilaçların çoğu hastaları daha iyi yapıyor ama tamamen iyileştirmiyor. Gelecekte bir gün içinde depresyona bağlı tüm semptomları yok edecek tedaviler çıkacak. Depresyona girenler bir günde işe, okula dönebilecek.
- Şizofreni tedavisinde ekip olarak çok büyük bir gelişmeye imza attık. Üç ay aralıklarla kullanılan bir şizofreni ilacı geliştirerek Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi FDA’dan ruhsat aldık. Şizofreni hastalarında görülen en büyük sorun tedavinin aksatılmasıdır. Çünkü hasta ilaçlarını almazsa sinir hücreleri sürekli küçülüyor, pek çok kez hastaneye yatıyorlar, intihara teşebbüs ediyorlar. Tedavi üç ayda bir olunca ilaca uyum artıyor. n
“Kanser korkulacak bir hastalık olmaktan çıkacak”
Dr. Peter LebowItz
- Her yıl Avrupa’da 2.6 milyonun üzerinde kişiye, dünya genelindeyse 14 milyonu aşkın kişiye kanser teşhisi konuluyor. Gelecekte teşhis yaklaşımı tamamen değişecek. Çünkü kanserin daha başlamadan önüne geçmek gerekiyor.
- Kanser bir anda ortaya çıkmıyor. Tek bir hücreyle başlıyor. Zamanla sayıları artıyor. Hücreler büyüdükçe bunlar bir tümöre dönüşüyor. Bu arada ön bulgular veriyor. Yani kanser bir gecede olmuyor, yıllar içinde oluyor. Kanseri önlemek için tedavi mantığını komple değiştirmemiz gerekiyor.
- Önce her kanser için ön bulguların neler olduğu bulacağız. O bulguları tespit ettiğimiz insanlardan, hastalığa yakalanma riski yüksek olanları seçeceğiz. Riskli hastalara uygun moleküllerle koruyucu tedavi uygulayacağız. Böylece kanseri oluşmadan engellemek mümkün olacak ve kanser korkulacak bir hastalık olmaktan çıkacak.
- Biz bu uygulamayı şu anda bir kan kanseri türü olan multipl miyelom’da yapıyoruz. Bazı proteinlerin kanda aşırı miktarda bulunması multipl miyelom’u işaret ediyor. Daratumumab etken maddesini de bu durumda koruyucu amaçla deniyoruz. Oldukça umutluyuz ve sonuçları da önümüzdeki sene itibariyle almaya başlayacağız.
- Kolorektal kanser, baş ve boyun kanserleri, gastrik kanser gibi pek çok kanser türünde önceden fark edip, riski değerlendirip, uygun tedaviyle kişide hiç kanser gelişmeden, kişinin kanserden korunmasını sağlamak mümkün olabilecek.