Birçok ebeveyn çocuğunun derslere konsantre olmamasından yakınıyor. Bunun nedenlerinden biri de dikkat eksikliği olabilir. Uzmanlar bu sorunu ve çözüm önerilerini anlattı
Okullarda ara sınavlar yaklaştı. Bazı öğrenciler gerek derslerde öğretmeni dinlerken gerek evde ders çalışırken büyük zorluk yaşıyor. Konuştuğumuz uzmanlar bu sıkıntının dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorununa bağlı olarak ortaya çıkabileceğini söyledi, bu sorun çözülmezse çocuk ve ailenin ciddi sıkıntılar yaşayacağını belirtti. Oysa ailenin çocuğunun durumunu fark etmesi, çocuğun doğru bir tedavi alması ve belirli davranışsal değişikliklerle bu sorunu çözmek mümkün.
“Doğru anne-baba davranışları ile çocuğun dikkat süresi artırılabilir”
Doç. Dr. Arzu Yükselen (Medipol Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü Başkanı)
Okul öncesi dönemdeki ve okula yeni başlayan çocukların koşma, atlama gibi motor becerilerindeki gelişme üst düzeye çıkar ve çocuk bu yeteneklerinin geliştiğini göstermek ister. Bu nedenle de merdivenleri tek tek değil atlayarak iner, okulun bahçesinde yürümez, koşar. Bu çağdaki çocukların doğal hareketlilikleri dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile karıştırılmamalı.
“Piyano çalmak ve resim yapmak faydalı”
Dikkatle ilgili sorunu olan çocukların okul öncesi dönemde fark edilmesi çok önemli. Çünkü bu takdirde doğru anne-baba davranışları ile çocuğun dikkat süresi artırılabilir. O yaş grubundaki en net belirtilerden biri bu çocukların iletişim sırasında göz kontağı kurmakta zorlanmasıdır.
Bu çocuklarda yoğun bir enerji fazlalığı var. Basketbol, tenis ve yüzme gibi sporlar hem çocukların fazla enerjilerini atmalarını sağlar hem de odaklanma gerektiren faaliyetler olduğu için dikkat sürelerinin gelişmesine katkıda bulunur. Piyano çalmak ve resim yapmak gibi sanat faaliyetleri de çocuğun dikkat ve konsantrasyonu artırır.
“Omega 3 takviyesi almaları işe yarar”
Aileler dikkat eksikliği olan çocuğun odasını doğru düzenleyerek çalışma performansını artırabilir. Odada ve masasında çocuğun dikkatini dağıtacak her şey kapalı dolaplar veya kutular içine konmalı. Çocuğun masası uygun ışık alan bir yerde ama cam kenarı ve televizyon sesi gibi uyaranlardan uzak olmalı.
Son araştırmalar dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda omega 3 ve omega 6 değerlerinde düşüklük olduğunu gösterdi. Doktor kontrolünde çocukların omega 3 takviyesi almaları işe yarayabilir.
“Bu sağlık problemine erkeklerde 3-4 kat daha fazla rastlanıyor”
Uzm. Dr. Veli Kurt (Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı)
Beynimizde dikkatle ilgili davranışları, kafamızın sağ ön kısmında yer alan frontal bölgedeki merkezler kontrol eder. Beynin bu bölgesi gerektiği şekilde çalışmazsa dikkat sorunu ortaya çıkar. Ailenin yetiştirme şekli gibi çevresel faktörler, var olan bu durumun ortaya çıkmasını hızlandırabilir. Ancak bu, genetik bir sorundur.
“Daha az uyurlar, zor sakinleşirler”
Dikkat eksikliği, hiperaktivite ve sabırsızlıkla birlikte görülen bir sağlık problemidir. Erkeklerde bu soruna üç-dört kat daha fazla rastlanıyor. Bu çocuklar anne karnındayken çok hareketlidir. Doğumdan sonra bazı belirtiler devam eder. Örneğin daha az uyur, daha zor sakinleştirilir, yemeyle ilgili dirençler gösterirler. Yürümeye başladıklarında ise “zaptedilemeyen, düz duvara tırmanan” çocuklar olarak tarif edilirler. Kurallara uymakta ciddi zorluklar yaşarlar. Dağınık ve unutkandırlar. Küçükken oyuncaklarını, okul döneminde kalem, silgi gibi kırtasiye malzemelerini kaybeder ve bulamazlar.
Çocuklar zaten hareketlidir. Bu yüzden eğer çocuğunuzu yaşıtlarıyla kıyasladığınızda gerçekten ciddibir farklılık varsa şüphelenmelisiniz.
“Ailelerin çoğu bu sorun için geliyor”
Hastanede çocuk psikiyatrlarına gelen ailelerin yarısına yakını dikkat eksikliği ve hiperaktivite sorunu için başvuruyor. Bu beyinle ilgili bir sorun olduğu için tedavide amaç sorunlu bölgenin aktive olmasını sağlamak. Bunu sağlayan tek
şey de ilaçlar.
Ailelerde bu ilaçların bağımlılık yaptığına yönelik yanlış bir inanış var. Oysa hiçbir bilimsel çalışmada bu ilaçların bağımlılık yaptığı gösterilmemiş. İlaçlar tedavinin tek ayağı da değil. Çocuklarda ve ailelerde davranış değişikliği terapileri de bu işin önemli bir noktası.
“Uygun çalışma programı hazırlanmalı”
Psikolog Tuğçe Kılıç (Bilfen İlköğretim Okulları Rehberlik Bölüm Başkanı)
Dikkat dağınıklığı öğrencinin öğretmenine, konuya veya okuması gereken metne odaklanamaması demektir. Odaklanamadığınız zaman kısa süreli bellek devre dışı kalır. Bu da öğrenme sürecinin gecikmesine ve okuldaki başarının düşmesine sebep olur.
Odaklanmayan her çocukta dikkat dağınıklığı olduğunu düşünmek doğru değil. Çünkü bazı çocuklar işitseldir. Dersi dinlerken çok fazla öğretmene bakmaz, kitabı takip etmez. Ama bir şey karalarken bile aslında öğretmeni dinliyordur.
“Sınav kaygısı çocuğun dikkatini dağıtır”
Gerçekten dikkat sorunu olan öğrencilerin ise dikkatini neyin dağıttığını tespit etmeliyiz. Örneğin öğrencinin bireysel öğrenme modeli varsa etrafındaki kalabalık dikkatini dağıtıyor olabilir. Bu durumda öğretmen bu çocuğu ön tarafta, sınıfın geri kalanını görmeyeceği bir şekilde oturtursa faydalı olabilir.
Çocuklarda sınav kaygısı dikkati dağıtır ve bildiği soruları bile yanlış yapmasına neden olabilir.
Dikkat eksikliği nedeniyle evde çalışamayan çocukların aileleri çocuklarıyla birlikte onun dikkat süresine uygun, kısa sürelere bölünmüş bir çalışma programı hazırlamalı. Programda bir sözel, bir sayısal ders sıralaması takip edilmeli.