Prof. Dr. Afife Mat: “Yapılan araştırmayla günde 50 gram siyah çikolata yemenin kalp-damar hastalığı riskini yüzde 10.5 azaltarak uzun yaşamaya katkı sağladığı ortaya konuldu. Çikolata ayrıca mutluluk hormonları salgılanmasını da artırıyor”
Prof. Dr. Afife Mat ile PharmaVision Kültür Yayınları Serisi’nden çıkan üçüncü kitabı “Tüm Dertlerin İlacı Çikolata”yı konuşmak için buluştuk. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Farmakognozi Anabilim Dalı Başkanı Mat kitabında geçmişten günümüze çikolatanın hangi amaçlar için kullanıldığını anlatıyor.
- Çikolatanın öyküsü Amazon Ormanları’nda başlamış. Mitolojide kakao “tanrıların içkisi” olarak geçiyor. Latince adı olan Theobroma cacao ise “tanrıların gıdası” anlamına geliyor. Keşfedildiği ilk yıllarda çok pahalı olduğu için sadece soylular ve din adamları çikolata içebiliyormuş. Zamanla halk da içine mısır bulamacı katıp maliyetini düşürerek içmeye başlamış.
“Şarapları bitince çikolataya alışmışlar”
- Çikolata tarihten günümüze keyif vermesi yanında sağlık faydaları için de tüketilmiş. Örneğin sabahları bir fincan çikolata içen kişi bütün gün hiçbir şey yeme ve içme isteği duymaksızın uzun kilometreler yürüyebiliyormuş. Aztek İmparatoru Montezuma hareme girmeden önce altın tastan çikolata içermiş. Çikolata afrodizyak etki gösterebilsin diye amber ve safranla karıştırılırmış.
- Avrupalılar şarap stoklarının tükendiği dönemde çikolataya alışmaya başlamış. Tabii ağız tatlarına uysun diye içine şeker katmışlar. Ayrıca çikolataya tarçın ve vanilya gibi baharlar da eklemişler. Çikolatayı içtiklerinde enerjilerinin arttığını ve içeceğin kendilerini uyanık tuttuğunu fark etmişler.
“Kilo almamak için içeriğine dikkat edin”
- Çikolatadan geçmişte mide-bağırsak şikayetlerini gidermek, çocuk ishalini tedavi etmek ve ateş düşürmek amacıyla yararlanılmış. Yine karaciğer hastalığı olanlarda ve dizanterinin tedavisinde çikolata kullanılmış.
- 20’nci yüzyılın başında Amerikalı diyetisyenler çikolatanın sağlıksız olduğunu ve kilo aldırdığını iddia ettiler. Ama son 20 yıldır çikolatanın sağlıkla ilişkisini inceleyen bilimsel çalışmalar yoğunlaştı. Çikolatanın kilo aldırmadığı ve sağlığa çok sayıda faydası olduğu saptandı.
- Çikolata yediğimizde kilo alıp almayacağımızı çikolatanın içindeki maddelerin oranı ve tükettiğimiz miktar belirliyor. “İstediğim kadar çikolata yemek istiyorum ama kilo almak istemiyorum” diyorsanız; şeker oranı çok düşük (yüzde 30’un altında), kakao yağı dışında herhangi bir yağ ve aroma maddesi katılmamış, saf bitter çikolata tercih etmelisiniz.
- Çikolatanın tüketilmesi gereken ideal miktarı günde 50 gram. Günde 50 gram bitter çikolata yiyen kişilerde bel çevresinde kalınlaşma, kilo artışı ve şeker yükselmesi görülmediği bulundu. Ama şeker, koruyucu maddeler ve kakao yağı dışında yağ içermeyen çikolatayı bulmak çok zor. Evde kendi hazırladığınız çikolatayı içmek en iyisi. Bir tatlı kaşığı toz saf kakaoyu, bir bardak sıcak süt veya suyla karıştırıp sağlıklı bir içecek hazırlayabilirsiniz.
“Bunamaya çare olabiliyor”
- Son 20 yıldaki bilimsel çalışmalara göre, çikolata tüketimi kalp-damar hastalıklarından koruyor, tansiyonu düşürüyor, iyi kolesterolü artırırken kötü kolesterolü azaltıyor, beyin damarlarına kan akışını hızlandırıyor. Beyinde kan akışından kaynaklanan bunama gibi sağlık sorunlarında ve hafif depresyonda çare olabiliyor.
- Damarlarda pıhtı oluşumunu engelleme konusunda etkili olduğu ortaya kondu. Flor içeriğinden dolayı diş çürüklerine karşı koruyucu etkisi var. Bu nedenle ailelerin şekerli gıdaları ısrarla isteyen çocuklarını, şeker oranı düşük bitter çikolatalara yönlendirmeleri daha sağlıklı bir tercih olacak.
- Harvard Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmayla günde 50 gram siyah çikolata yemenin kalp-damar hastalığı riskini yüzde 10.5 azaltarak uzun yaşamaya katkı sağladığı ortaya konuldu.
Bu araştırmayı New York Times da sayfalarına taşımıştı.
Sınavlardan önce bir parça çikolata
- Çikolata mutluluk hormonları diye bildiğimiz endorfinlerin salgılanmasını artırıyor. Bu sayede kişilere psikolojik iyilik hali, mutluluk ve keyif veriyor. Kişiyi stresten ve gerginlikten uzaklaştırıyor. Özellikle sınavlardan önce çocuklara hem enerji vermesi hem de stresten uzaklaştırması açısından bir parça çikolata yemelerini tavsiye edebiliriz.
- Kilo aldırmadığı ve mutluluk verdiği için diyet programlarına eklenen çikolata ile motivasyonu artırarak kilo vermek mümkün. Çikolatanın pek çok sebze ve meyveye göre çok güçlü antioksidan etkisi olduğu da bilimsel çalışmalarla kanıtlandığı için kansere karşı koruyucu etkisi olduğu da düşünülüyor.
Bu konuda çalışmalar sürdürülüyor.