Bebekler ve sağlıklı adımlar
Bebekler ilk adımlarını ne zaman atarlar, doğru adım ve adım aralığı nedir, bebeğin bacak arası açık yürümesi normal mi, ailelerin nelere dikkat etmesi gerekir? Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Ozan Ali Erdal’dan öğrendik
Aileler için çocuklarının ilkleri hep çok değerlidir. Bazı ilklerse hepsinden özel unutulmazlar arasında yer alır. Mesela ilk “anne”, “baba” deyişi ve ilk adımları… Emekleme döneminin ardından ilk adımların gelmesi heyecan verici olduğu kadar bazı aileler için soru işaretlerini de beraberinde getiriyor. “Neden hâlâ yürümüyor, doğru adım atıyor mu, bacak arası açık yürümesi normal mi?” gibi sorular bunlardan bazıları… Röportajımızda Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Ozan Ali Erdal ailelerin kafasındaki soru işaretlerini gidermek adına konuyu aydınlatıyor. Erdal, bebek bezlerinin adımları nasıl etkilediğini araştırmak için 82 bebekle bir yılı aşkın süredir Molfix AR-GE merkeziyle yürüttükleri güncel bir çalışmanın sonuçlarını da paylaşıyor.
- Bebekler ilk adımlarını ne zaman atar ve yürümeye ne zaman başlar?
Bebeklerin 9-12 aylıkken destekle ayağa kalkıp yürüme alıştırmaları yapması beklenir. Desteksiz yürüyerek ilk adımlarını atmaya ise 12-16 aylıkken başlarlar. Bu yaş aralığı 9 aydan 18 aya kadar genişletilebilir. 18 aylık olup halen yürümeyen bir bebek için yürümesinin geciktiği söylenebilir. Yürüme çağından önce ise annelerin, bebeklerini yürüme konusunda zorlamasına ya da yürüme çalışması yaptırmasına gerek yoktur.
- Doğru adım attığını nasıl anlarız?
Doğru adım atan bir bebeğin herhangi bir destek ihtiyacı duymadan önce ayağının topuk basışıyla yürümeye başlamasını bekleriz. Devamında tüm ayak tabanı ile kendi yükünü taşıması ve kısa bir süre tek ayak üzerinde durması gerekir. Ayağının parmak ucuna kalkarak diğer ayağını ileri doğru atar.
- Bebeklerin hemen doğru adım atması gerekir mi?
Bebekler 12 ay civarında desteksiz yürümeye başlar. Ancak yürüme sırasında kolların ve gövdenin bacaklar ile birlikte çalışması ve tüm yürüme boyunca dengenin korunması veya engellerin aşılabilmesi gibi ek görevlerin yerine getirilebilmesi karmaşık bir süreçtir. Yeni yürümeye başlayan bebeklerde bu yetenek henüz gelişme aşamasındadır. O nedenle de bebekler başlangıçta ayakları daha açık, kısa adımlarla ve yavaş yürür. Bebeğin dengesi ve koordinasyonu zamanla geliştikçe; bebek daha hızlı, uzun ve dar adımlarla yürüyecektir. Bu da yaklaşık 18 aylık olduğu zamana ya da 3 ile 6 aylık bir yürüme tecrübesinden sonraya denk gelir.
- Bebek bezlerinin adımları nasıl etkilediğine dair bir araştırma yaptınız. Bu nasıl bir çalışma?
Biz Ortopediatri Çocuk Ortopedi Akademisi olarak Molfix AR-GE Merkezi ile bebeklerin daha doğru adım atması için bebek bezinin etkisi konusunda 1 yılı aşkın süredir bu araştırma üzerinde çalışıyoruz. Ortopedik problemi olmayan, tamamen sağlıklı 82 bebekle gerçekleştirdiğimiz bu çalışmada, bebekler en az 5 kez yürütüldü. Söz konusu bebekler olduğunda bu gerçekten çok ciddi bir rakam. Her bir bebeğin adımları, ayak basınç miktarları uzun süren çalışmalarla ölçümlendi.
- Araştırmanızın sonucunda ne buldunuz?
Yürüme sırasında ayağın pozisyonu, ayak tabanındaki basınç dağılımı, denge gibi yürümenin çeşitli bileşenlerini ölçtük. Tüm bunlar neticesinde, ıslak bezin yürümeye olumsuz etkisi olabileceğini gördük. Bu araştırma, bildiğimiz kadarıyla dünyada ilk kez ıslak bebek beziyle yapılan bir araştırma olmasıyla bilimsel açıdan da önem taşıyor.
- Bebek bezi bebeğin doğru adım atmasını nasıl etkiliyor?
Yürüme çağındaki çocukların bezli yürümeleri ile bezsiz yani çıplak halde yürümeleri arasında ideal koşullarda bir fark olmamalıdır. Ama bezin çok dar olması, cildi tahriş etmesi veya ıslanınca aşırı şişmesi gibi durumlarda çocuğun yürümesi etkilenebilir. Bu durumlarda çocuk rahatsız olup yürümekten kaçınabileceği gibi daha geniş ve daha kısa adımlarla yürüyerek ideal yürüyüşten uzaklaşabilir. Bu nedenle bez tercih ederken; sarkma yapmayan, sadece karın ve bacak bölgesi değil, tüm gövdesi esneyerek bebeğin vücuduna uyum sağlayan, ıslandığında daha az genişleyip bebeğin bacak arasındaki boşluğu ve adım aralığını daha az değiştiren bezler kullanılmasını öneririz.
DAHA AÇIK VE KISA ADIMLARA DİKKAT
- Bebeklerde adım aralığının ölçüsü ne olmalı?
Adım genişliği için çeşitli çalışmalarda çok farklı değerler verilmiştir. Yani, bu değer standart değildir. Çocuğun boyuna, yaşına, bacak boyuna ve hareket becerisine göre çok fazla değişkenlik gösterir. Bu nedenle normal gelişim gösteren bir bebekte normal adım genişliği çıplak yürüme sırasındaki adım genişliği olarak alınır ve büyümeyle beraber bu değerin azalması beklenir. Çocuk 7-8 yaşına geldiğinde ise yetişkin tipi bir yürüme şekli göstermeye başlayacaktır.
- Bazı bebekler bacak arası açık halde yürüyor. Bu normal mi?
Yürümeye yeni başlayan bebeklerde bacak arası açık yürüyüş ile karşılaşabiliyoruz. Ama bu uzun vadede görmek istemediğimiz bir durum. Desteksiz yürüyen bir bebekte 6 ay ile 1 sene arasında düzelme göstermeyen bacak arası açık yürüme durumu varsa bebek kas-iskelet ve sinir sistemi açısından doktor tarafından muayene edilmelidir.
- Aile bir kıyafetin yürüyüşü olumsuz etkilediğini nasıl anlar?
Bir bebeğin giyinik iken bacakları daha açık ve daha kısa adımlarla yürümesi, giydiği kıyafetlerin ya da bebek bezinin bebeği rahatsız ettiğini ve ideal yürümeden uzaklaştırdığını gösterebilir.