Solakların günü

İlk kez 13 Ağustos 1992’de İngiltere’de Solaklar Kulübü’nün ilan ettiği Uluslararası Solaklar Günü (International Left-Handers Day) tüm dünyada kutlanıyor. Bugünü kutlamanın amacı solaklar arasındaki dayanışmayı artırmak, yaşamlarını kolaylaştırmak adına adımlar atmaya yönlendirmek ve bu konudaki farkındalığı artırmak.

Tüm dünya nüfusunun sadece yüzde 10-15’i sol elini kullanıyor. Bu nedenle aletlerin, cihazların çoğu sağ elini kullananlara göre düzenlenmiş. Hatta örneğin görgü kurallarında çatalı sol elle tutmak ayıp olarak görülüyor. Eski zamanlarda ve bu durumun bilimsel açıklamasının bilinmediği dönemlerde okuma yazma öğrenen çocuk, kalemi sol elinde tutuyorsa sağ eline alması için zorlanırmış.

Tarihteki önemli kişiliklere bakarak solaklığın Tanrı tarafından sunulmuş bir “süper güç” olduğundan bahsedenler de var. Einstein, Beethoven, Mozart, Leonardo Da Vinci, Bill Gates, Steve Jobs, Oprah Winfrey, Pele, Maradona, Messi, Barack Obama, Bill Clinton, George W. Bush, Gerald Ford ve Harry Truman’ı bu kişiler arasında sayabiliriz.

Solaklık genetiktir

Ben de bir solak olarak çoğunlukla reçete yazdığımda “Doktor hanım, biliyor musunuz solaklar da çok zeki olurmuş” iltifatını duymuşumdur. Yazı haricinde sol elini kullanmayan bir solak olarak bu sözün, doktor olduğum için, bir öngörü ile söylendiğini düşünüyorum. Fakat solakların beyinlerini farklı kullandığının tıbben de gösterilmiş olduğunu söylemek gerek. Solaklık genetiktir, DNA yoluyla aileden gelmektedir. Çekinik genlerle aktarıldığı için de nadiren ortaya çıkar.

Bildiğimiz gibi beynimiz iki yarımküreden oluşur. Orta bölümünden ayrılmış gibi duran küreyi oluşturan bu iki yarımküre simetrik gibi gözükse de farklı özellikleri taşımaktadır. Beynin her iki bölümü de birbiriyle etkileşim halindedir ancak genellikle bölümlerden biri diğerine göre daha baskın olarak kullanılmaktadır. Sağ elini kullanan kişiler beynin sol tarafını, sol elini kullanan kişiler ise beynin sağ tarafını baskın olarak kullanır. Beynin her iki bölümü de farklı işlevler üstlenmektedir; sağ taraf üç boyutlu zeka, yaratıcılık, müzik, sezgi, görsel hafıza gibi işlevleri üstlenirken, beynin sol tarafı konuşma, analitik zeka, mantıklı düşünme gibi yetkilere sahiptir.

Liderler ve beyin

Beynin iki yarımküresini birbirine bağlayan korpus kallosum denen ve sinir liflerinin yaptığı köprüsel bir yapı vardır. Bu sinir ağları vasıtasıyla her iki yarımküre birbiri ile bağlantı içindedir. Korpus kallosum ne kadar iyi gelişmiş ise insanın bir bütün olarak beyinsel yeteneklerini sergilemesi ve beynini bir bütün olarak en yüksek düzeyde kullanması o kadar artar. Eğer bu köprüsel yapı iyi gelişmemişse o zaman sağ ve sol beyinden hangisi baskın ise kişi o özellikleri ön plana çıkararak hayatını sürdürür.

Toplumda lider kişilerin, beynini global olarak iyi kullanmayı beceren kişiler olduğunu söyleyebiliriz. Bunlarda korpus kallosum iyi gelişmiştir. Bu kişilerin hangi ellerini iyi kullanıyor olması çok da önemli değildir çünkü bunlar her iki yarıkürelerini
her durumda çok iyi kullanabilirler. Hangi elimizi kullanırsak kullanalım asıl iş yine beyinde bitiyor.