Coenzim Q 10 nedir, ne işe yarar

Bir süredir bu ismi özellikle de kremlerde, kozmetik ürünlerde çok sık görüyoruz. Aslında cilt güzelliğine ve genç görünüme katkısı ile tanınmış coenzim Q 10’in bundan çok daha önemli ve vücut için faydalı daha birçok farklı mahareti vardır. Yağda çözünen ve vitamin benzeri olan bu madde hücre içinde önemli görevler üstlenmiştir. Adından da çağrışım yapacağı gibi enzimlerle bir arada çalışır. Asıl işi enerji üzerinedir. Hücre içinde enerji üretiminden sorumlu organel olan mitokondrinin içinde yer alır. İnsanda her hücrede mitokondri bulunduğu için bununla beraber tüm hücrelerde de coenzimQ10 bulunur. En çok bulunduğu yer kalp hücreleridir. Kas hücrelerinde de bol miktarda vardır. Kalp hastalarında, kas erimesi olanlarda coenzimQ10 düzeyinin de düşük olduğu gösterilmiştir.

Coenzim Q10 ilk olarak 1957 yılında Dr. Frederick Crane tarafından sığır kalbinin mitokondrisinden izole edilmiştir. Yapılan araştırmalarda hücre elektron transferinde rol oynadığı tespit edilmiştir.

Cilt sağlığından kas hastalıklarına ve bazı sinir sistemi hastalıklarına kadar etkisi olduğu gösterilmiş.

Vücutta üretilir fakat yaşla ve bazı çevresel faktörlerle miktarı azalır.

Coenzim Q10 eksiliğinin sebepleri

Yaşlanmaya bağlı olarak üretiminde düşüş olur

Stres, aslında birçok kronik hastalığın altında yatan bir sebep olarak, bağışıklık sistemimizin çalışmasını olumsuz etkilediği gibi kandaki coenzimQ10 düzeyinin de düşmesine sebep olur.

Diyabet yani şeker hastalığı gibi kronik hastalıklar,

Çevresel faktörler nedeniyle toksik ve zararlı etkenlere maruz kalmak,

Sigara kullanımı,

B6 vitamini eksikliği,

Genetik olarak yapımında ve işlevindeki bozukluk,

Vücuttaki coenzimQ10 miktarında azalmaya ya da ihtiyacında artışa neden olan diğer sebepler arasında sayılır.

Aynı zamanda kuvvetli bir antioksidan olan coenzimQ10 vücudumuzda bir çeşit paslanmaya yol açan serbest radikalleri de ortadan kaldırmaya çalışır. Eğer bu paslanma çok aktif ise fazla kullanılmaya bağlı eksikliği de olabilir.

Ayrıca kolesterol düşürücü tedavide statin ilaçları da kolesterolü düşürürken coenzimQ10 üretimini de bir miktar düşürebilir. Bu nedenle özellikle kolesterol ilaçlarına bağlı olan kas şikayetleri oluşmuşsa tedaviye coenzimQ10 takviyesi de eklemek yerinde olur.

CoenzimQ10 faydaları

Enerji üretimi

Vücutta enerji üretimine yardımcı olur. Kas gücünü artırır. Dolayısıyla efor kapasitesini artırır. Buna bağlı olarak da çabuk yorulmayı engeller. Dayanıklılığı artırır. Sporcular için güçlendirici etkisi vardır.

Kalp yetersizliğinde faydalı

Kalp de pompa görevi gören kas topluluğundan ibaret olduğu için coenzimQ10 kalbin de performansını artıracaktır. Bu yöndeki etkisini gösteren birçok bilimsel çalışma yapılmıştır. Kalp yetersizliğinde ya da kalbe destek olmak için uygulanan tedavinin yanında fayda verebilir.

Cilt sağlığına faydalı

Hücre düzeyinde güçlü antioksidan etkisi sayesinde cildin sağlıklı ve genç görünmesinde etkilidir. Cildi, yaşlanmayı artıran çevresel zararlı etkilerden korumaya yardım eder. Güneşin verdiği zararlı etkileri leke oluşumunu azaltmada yardımcı olur.

Migren ve baş ağrılarında faydalı

Hücrenin işlevine olumlu etkisi sayesinde baş ağrılarını azalttığı,  migren hastaları üzerinde yapılan bilimsel çalışmalarda ağrı ataklarının azaldığı gösterilmiş.

İnsülin duyarlılığını artırıyor

CoenzimQ10 insüline duyarlılığı artırdığı için hem insülin direncinde hem de tip 2 diyabette faydası vardır. Kan şekerini düşürmeye yardım eder. CoQ10, yağların parçalanmasını uyararak, obeziteye veya tip 2 diyabete yol açabilecek özellikle karın çevresinde yığılan yağ hücrelerinin birikimini azaltır. Böylece kalp damar hastalıklarına da zemin hazırlayan metabolik sendrom dediğimiz sürecin başlamasına da engel olur.

Kalp damar tıkanıklığına engel olmada yardımcı

Kötü kolesterol dediğimiz LDL’nin okside olarak yani bir çeşit paslanarak daha da kötü hale gelip damar iç yüzeyine kolayca yapışacak hale gelmesine engel olur. Dolayısıyla kalp damarlarının sağlıklı ve genç kalmasına yardım eder.

Beyin sağlığına faydalı

Damar sağlığına faydalı olan her faktör gibi coenzimQ10 de beyin için faydalıdır. Oksidatif hasara yani paslanmaya karşı son derecede hassas olan hemen etkilenen beyin hücreleri coenzimQ10 sayesinde daha iyi korunur. CoenzimQ10 aynı zamanda parkinson, Alzheimer gibi beyin hastalıklarında da tedaviye katkı olacak faydalara sahiptir.

KOAH hastalarında faydalı

Vücudumuzdaki her hücrede bulunan ve oldukça faydalı olan bu molekül bu marifeti ile de her tür hastalıkta bakalım ne kadar faydalı diye araştırılmış. Neredeyse aklınıza gelecek her hastalıkta faydası çıkan coenzimQ10 KOAH hastalarında da kullanılmış. Hücre oksijenlenmesindeki katkısı ile beraber tedaviye de olumlu etkisi olduğu gösterilmiş.

CoenzimQ10 alırken dikkatli olmalı

Astım hastalığı tedavisinde kullanılan teofilinin vücuttan atılımını geciktirir. Dolayısıyla bu ilacın dozunu iyi ayarlamak beraberinde takviye olarak coenzimQ10 alınıyorsa teofilinin doz fazlalığına bağlı olası yan etkilerine karşı dikkatli olmak gerekir.

Kan sulandırıcı olarak varfarin kullanılıyorsa yine doz ayarlaması konusunda dikkatli olmak gerekir.

Kemoterapi alan hastalar coenzimQ10 kullanırken dikkatli olmalıdır. Kemoterapi ilaçlarının etkisini azaltabilir.