Hıdırellez’i evde kutlamak

5 Mayıs’ı 6 Mayıs’a bağlayan gece Hıdırellez kutlanır. Ertesi gün de kırlara çıkılır. Kırlara çıkmak, piknik yapmak için bir fırsat, topluca çalıp söyleyip oynamak için bir bahanedir. Peki, tam kapanmada evde Hıdırellez nasıl olacak?

Mayıs, büyümenin ayıdır. Roma mitolojisinde Maius, bitkileri büyüten tanrıçadır. Bu ay, doğanın tam anlamıyla canlandığı, ağaçların yapraklandığı, bitkilerin tarladaki ekinin boy attığı; tarlalarda yemyeşil başakların arasında çarpıcı kırmızı titrek yapraklarıyla gelinciklerin salındığı günleri anlatır. Kırlar, kır çiçekleri insanı çağırır; ama bu yıl herkes evinde oturacak. Bahçesi olan, doğanın içinde yaşayanlar şanslı belki, fakat gene de toplu olarak bir araya gelme şansları yok! Oysaki Hıdırellez zamanı, biraz da bir araya gelmenin bahanesidir. Bu durumda Hıdırellez geleneklerini eve taşıyıp baharı evde kutlamanın yolunu bulmak gerek. Böylece kapanma dönemi biraz daha eğlenceli bir hale gelebilir. Önce Hıdırellez âdetlerine bir bakalım.

Nasıl kutlanır?

Hıdırellez kutlamaları çeşit çeşit. Aslında hepsi bir grup ufak ritüeller dizisi. Örneğin öncellikle dip köşe temizlik yapmak gerekir. Mutfakta bütün kap kacak ne varsa yıkanır. Bakır tencere hâlâ varsa, onlar kalaylanır. Hem ev içi hem de kapı önü, varsa bahçe avlu iyice temizlenir, süpürülür. Sadece süpürmek bile yetmez, yerler suyla yıkanır. Malum bugün Hızır ve İlyas’ın temsil ettiği kara ile denizin, su ile toprağın buluşma günü. Hızır yeşilliklerin ve toprağın, İlyas ise suyun ve denizlerin koruyucusu…

Hıdırellez arifesinde bazı yörelerde oruç tutulur, ama bu yıl zaten ramazan ortasına denk geldiği için zaten oruç zamanı, ama bu kez de Hıdırellez niyetine tutmak mümkün. Hızır’ın kendini göstermeden gelip evleri ziyaret ettiğine kilere bereket getirdiğine inanılır. Bu yüzden eskiden yiyecek küplerinin çuvalların ağzı açık bırakılırmış ki tekrar dolsun. Hatta bu yüzden kapı pencere bile açık tutulurmuş. Günümüzde bunu yapma imkânı yok, sokağa çıkma yasağı olsa bile kapıyı açık bırakmak, bu devirde tavsiye edilecek gibi değil! Ama Hızır’ın kılık değiştirip geldiğine de inanılır. Onun için kapıya gelen boş döndürülmez. Mutlaka çam sakızı, çoban armağanı bir şeyler verilir. Ne de olsa Hızır’ı eli boş gönderip, Hızır bereketini ıska geçmek, eli boş kalmak mümkün.

Sofralar bahar yeri  gibi olabilir

Hıdırellez sabahı gün doğmadan kalkmak önemli bir gelenek; yoksa uğursuzluk geleceğine inanılır. Mümkünse yepyeni ve tertemiz giysiler giyilir. Bembeyaz giymek de özellikle tercih edilir. Bazı yörelerde genç kızlar kısmetleri açılsın diye annelerinin, ablalarının gelinliğini giyer. Yenmesi gereken yiyeceklere dair pek çok inanış da var. Eski yılın dertlerinden sıyrılıp kurtulmak, bir anlamda sıkıntılardan soyunmak için soyulabilir haşlama patates, yumurta gibi yiyecekler yenilir. Sevgiyle sarıp sarmalanmak içinse sarmalar sarılır. Mayıs ayı yaprakların yeşillendiği en körpe yaprakların çıktığı dönem olduğu için yöresine göre sadece asma yaprağı değil pek çok yeşillikten değil, pek çok taze ot ve yapraktan sarma yapmak mümkün. Dolmalar ise küpler, kaplar, çuvallar dolsun diye doldurulur. Zaten bunlar tipik piknik yiyecekleri. Ama kırlara çıkılamasa bile evde bunları yapmak ve bir Hıdırellez sofrası kurmak mümkün. Sofrayı kurarken mümkün olduğunca beyaz veya yeşil renklere yer vermenin yararı var. Beyaz yiyecekler ferah, aydınlık gelecek için yenilir, yeşil yiyecekler ise tazelik, gençlik, sağlık getirir. Hıdırellez pikniğinde pek çok yörede marul yaprakları pekmeze batırılıp yenilir. O yüzden sofranıza vazoda çiçek gibi büyük bardaklarda marul yaprakları koyun. Hem pekmeze batırıp yersiniz hem de sofranız bahar yeri gibi olur.

Sofranızda güller açsın

Hıdırellez’de sütün yeri başkadır. Hıdırellez sabahı çocuklara süt içirilir. Tatlılar ise ağız tadı kaçmasın, tatlı bir yıl geçsin diye yenilir. Malum Hıdırellez’de gül ağacının altına dilek bırakılır. Bu tarif güllaç yapraklarıyla gül tadını birleştirip gül ağacını âdeta sofranıza getirecek. Üstelik kırpık-artık güllaç yapraklarından yapabilirsiniz.

Malzemesi:

3-4 adet güllaç yaprağı

5 bardak süt

1 bardaktan biraz az şeker

2-3 çorba kaşığı gülsuyu

Hazırlanışı: Güllaç yapraklarını ufak parçalar halinde kırın. Sütü şekerle birlikte ısıtın. Ilınınca gül suyunu ekleyin. Cam kâselere kırık güllaç yapraklarının yarısını bölüştürün, üzerini şekerli sütle ıslatın. Sütün çekmesi için biraz bekleyin. Her bir kâseye birer kaşık gül reçeli koyup incecik bir kat olacak şekilde yayın, üzerlerini tekrar güllaç yapraklarıyla kapatın ve dikkatlice azar azar sütle ıslatın. Sütü birden koymayın ki reçeli sulandırmasın. Buzdolabında soğutun.

Gül yapraklarıyla süsleyerek servis edin.